ادبیات شفاهی کودکان یکی از قدیمی‌ترین بخش‌های فولکلور است که برای تربیت همه‌جانبة آن‌ها اهمیت مهم علمی و عملی دارد. در افغانستان، به‌خصوص در نواحی دوردست آن، هنوز هم کودکان از طریق آثار ادبی شفاهی مردمی با حوادث خوب یا زشت و با واقعیات مختلف زندگی آشنا می‌شوند. در روستاهای افغانستان کودکان از بزرگ‌سالان سرود و ترانه‌ها را می‌آموزند و هنگام بازی و تفریح زمزمه می‌کنند. لَلوی (لالایی) مادران یکی از...

چکیده با مرگ کریم خان زند و منازعات خونین بین بازماندگان زندی بر سر میراث او و به دنبال آن کاهش و زوال قدرت دولت مرکزی ، به رسم تاریخ سیاسی ایران ، بار دیگر فرصتی ایجاد شد تا قدرت های منطقه ای و ایلی در ایلات و ولایات مختلف  براساس میزان توان و قدرت سیاسی و نظامی خود ،درصدد بسط قدرت خویش ، خودمختاری ، دستیابی به سلطنت و یا نقش آفرینی در معادلات قدرت  برآیند. آذربایجان با موقعیت ویژه و مهمِ خود، ...

چکیده: کوچ دادن اجباری قبایل و اهالی ایالات و ولایات و یا بزرگان و سران آنها به مناطق مختلف کشور و بخصوص به خراسان، یکی از سیاست‌ های ثابت و همیشگی نادرشاه افشار بود که از اول برآمدن او در خراسان تا آخر عمرش ادامه پیدا کرد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با گردآوری داده ها از طریق کتابخانه ‌ای، در پی یافتن جواب این پرسش‌ ها که چرا نادرشاه سیاست کوچ اجباری را در پیش گرفت؟ و پیامد های آن...

گمرکات از مهم‌ترین منابع مالی و اقتصادی هر حکومت است. بیشترین عرصه فعالیت گمرکات، تبادل کالا بین مناطق مختلف و تأمین امنیت راه‌ها برای تجار و بازرگانان بوده است. این وضعیت در دوره قاجار نیز بیش‌ازپیش در مراکزی که دارای گمرک بودند نمود داشت. یکی از اصلی‌ترین این مراکز در مرزهای غربی کشور، دفتر گمرک ولایت کرمانشاه بود. اما با وقوع جنگ جهانی اول موقعیت اداره گمرکات ولایاتی که از پیامدهای جنگ دراما...

ﻟَﻠِﻪ به عنوان یک اصطلاح رایج در متون عصر صفوی، مفهوم نوینی بشمار نمی‌رود، اما کاربرد فراگیر آن در همان عهد، از اعتبار تاریخی و اجتماعی فراوان آن حکایت می‌کند. غروب تدریجی آن نیز که پس از صفویه اتفاق افتاد مبین این واقعیت است که حیات آن به محیط معنوی آن روزگار وابستگی شدیدی داشته است. در پژوهش حاضر، این پرسش مطرح است که للگان چه کسانی بودند و در تشکیلات حکومتی صفویه چه وظایفی را برعهده داشتند؟ در...

سیاست و اقتصاد ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر دارند و هیچ‎یک از این دو بی‌دیگری نمی‎تواند قوام و ثباتی داشته باشد‌. این نکته‌ای است که در درازنای تاریخ پیوسته به آن توجه شده است. اما، در گذشته به مانند امروز علم اقتصاد وجود نداشته، بنابراین برای دانستن برخی از مسائل اقتصادی باید به کتاب‎های تاریخی و ادبی مربوط به سیاست، تدبیر منزل و علم اخلاق که اجزای سه‎گانۀ حکمت علمی است، رجوع کرد تا اطلاعات مورد ...

آخرین دوره حکمرانی دولت ایران در مناطق بخارا و خیوه در دوره نادرشاه افشار صورت پذیرفت و پس از آن در مناطق مذکور حکومت هایی از ازبکان استقرار یافت که نسبت به دولت ایران سیاست و روشی در پیش گرفتند که جنبه خصمانه آن بر دوستانه‏اش بیشتر بود. در مرو شاخه‏ای از ایل قاجار از زمان صفویه تا اوایل قدرت یابی آقامحمدخان در ایران، حکومت می کردند که آن هم به دست حاکم بخارا ساقط شد. گر چه آقامحمدخان درصدد اقد...

تاریخ و فرهنگ جامعه ایران با دین آمیخته است.جامعه ایران یک جامعه دینی است که در آن فقها و مراجع تقلید بعنوان پیشوا و الگوی مذهبی در سیاست نقش بارز داشته اند. بخش عمده ای از تحولات تاریخ ایران اختصاص به تعاملات میان علمای دینی و حکام سیاسی دارد . شاید عمده ترین چالش و قابل توجه ترین برخورد میان فقها و حکومت در زمان پهلوی دوم رخ داده است که منجر به سقوط آن حکومت شد. شیوه عملکرد رژیم پهلوی و واکنش...

سلسلة کلانتران بهبهان و کهگیلویه، معروف به «میرزایان طباطبائی»، از حکومت های محلّی فارسند که حدود هفتصد سال بر آن نواحی حکم رانده اند و در وقایع مهم تاریخی این سامان نقش­آفرین بوده اند؛ البته اطلاعات مبسوط ما دربارة این خاندان فقط از روزگار پایان صفویه تا پایان قاجاریه را در بر می گیرد؛ و پیرامون همین محدودة تاریخی نیز تحقیق بایسته ای صورت نگرفته است و علاوه بر اینکه ترتیب تاریخی حکام این سلسله ...

چکیده : در طی سده های نخست اسلامی ، مناطق شمالی ایران ، به واسطه ی شرایط جغرافیایی و اقلیمی و همچنین حضور حکومت های محلی مخالف با سلطه ی بیگانه ، از تصرف و تشکیل حکومت سیاسی اعراب مهاجم دور ماند. این روند تا سالها ادامه پیدا کرد تا اینکه بسیاری از علویان و سادات که بواسطه ی مخالفت با حکومتهای وقت اموی و عباسی ، مورد تعصب و اذیت و آزار قرار گرفته بودند نواحی گیلان و مازندران را مآمن و پناهگاه ...