چکیده یکی از آسیب‎های اساسی منابع درسی برای دروس «ادبیات معاصر نثر» و «ادبیات داستانی» در دانشگاه‎های ایران، کلی‎گویی و ناروشمندی است. در این کتاب‎ها معمولاً به تاریخ توصیفی آثار داستانی و معرفی نویسندگان آن‌ها می‌پردازند و تقسیم‎بندی‎ها بر اساس ادوار تاریخی است. کمتر پیش آمده است که مؤلفان این منابع درسی به جریان‎شناسی آثار داستانی پرداخته باشند و معمولاً بر اساس ژانرهای روایی یا طبق...

فراخوانی میراث در شعر معاصر عربی پدیده ای نوظهور است که مورد توجه شاعران بسیاری قرار گرفته و نظریه پردازانی مثل علی عشری زاید و احسان عباس به تبیین اصول و عوامل به کارگیری آن پرداخته اند. فراخوانی، هنری است که شاعر معاصر به واسطه ی آن، مسائل و رویدادهای معاصر را مورد کنکاش قرار می دهد. این پژوهش میراث های اسطوره ای، دینی، تاریخی، ملی و قومی، ادبی و صوفیانه ی به کاررفته در اشعار دو شاعر معاصر فا...

یکی از انواع ادبی معروف و گسترده در زبان فارسی، ادبیّات غنایی است. دوره­ی کمال اشعار غنایی نیز در زبان فارسی از قرن چهارم آغاز گردیده است. در ادب پارسی در کنار قالب غزل، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، استفاده از مثنوی های عاشقانه نیز رواج دارد. اصولاً داستان سرایی از انواعی است که بسیار زود در شعر فارسی مورد توجّه قرار گرفته است. عنصری در قرن پنجم چند داستان و از جمله«وامق و عذرا» را به نظم کشی...

میرزا محمّد علی مصاحبی متخلّص به «عبرت» از شاعران قرن سیزدهم درسال1283ه.ق در اصفهان به دنیا آمد و در سال 1321ه.ش در تهران درگذشت. از حاصل تحصیلات او می توان گفت که با صرف و نحو عربی کاملاً آشنایی داشته است. وی معانی، بدیع، منطق و فلسفه را نزد علامه محمد کاشانی فرا گرفت و به متن و فهم قرآن احاط? کامل داشت. او همچنین، خطّی نیک داشته است و از آن برای بازنویسی دیوان شعرای بزرگ استفاده کرده است. عبرت...

از زمانی که موضوع نمود بطور خاص و به عنوان یک مقوله متمایز از زمان دستوری به وسیله برخی از دستورنویسان و زبانشناسان مطرح شده است، تحلیل ها و نظرات متفاوتی در خصوص آن ارائه گردیده است. در این مقاله بحث ما محدود به یک نوع نمود؛ یعنی نمود استمراری است. استمرار بیانگر تداوم و یا در حال انجام بودن یک عمل است. در این جستار ضمن اشاره به پیشینه نمود استمراری در کتاب های دستور و آثار زبانشناسان نشان خوا...

هدف از نگارش مقالة حاضر بررسی سه داستان فرجام گریز معاصر ایرانی بر اساس نظریة توماشفسکی، نظریه پرداز و نویسندة روس، در سکانس های روایی است. موضوع اصلی این مقاله پرداختن به دگرگونی در پایان بندی داستان های «حضور» و «پلکان» از ابوتراب خسروی و «مرا بفرستید به تونل» اثر بیژن نجدی است. تبیین میزان توانمندی و موفقیت داستان پردازان معاصر ایرانی و تطبیق داستان ِ آن ها بر اساس نظریه های گوناگون ضرورت این...

 در عرصۀ رمان فارسی، آثاری نوشته شده است که اشارات آشکار و پنهان فراوانی به موضوعات و مسائل عرفانی دارند. این نوع رمان‌ها غالباً در کنار نقش و رویکرد خاص خود، از عرفان یا به‌عنوان عنصری برای شخصیت‌پردازی و پیشبرد پیرنگ داستان استفاده می‌کنند، یا به‌عنوان عاملی مؤثر برای طرح و عرضۀ گفتمان مورد نظر نویسنده. سگ و زمستان بلند، و طوبی و معنای شب از آثار شهرنوش پارسی‌پور، از رمان‌هایی هستند که در آن‌ه...

 همچنانکه ظهور صنایع در شهری شدن جوامع سنتی و رشد مدرنیزه تأثیر بسیار داشته است؛ باعث تغییراتی در فرهنگ، ادبیّات و هنر این جوامع نیز گردیده است.  آرمان شهری که انسان از پیشرفت صنعت در انتظار آن بود با تمام جذّابیت ها،کشش ها و حتّی دافعه ها در آثار هنرمندان و نویسندگان رخ نمایاند و تاکنون نیز تأثیرات خود را نشان می دهد.  در کشور ما یکی از مهمترین این صنایع، صنعت نفت است که از زمان شکل گیری تا کنون ...

یکی از زیباترین گونه­های صور خیال در یک اثر، تأثیری­ست که ذهن شاعر یا نویسنده در اشیا و در عناصر بی­جان طبیعت می‌گذارد و با نیروی تخیل خویش به آنها حرکت و جنبش می‌بخشد و در نتیجه هنگامی که از دریچۀ چشم او به طبیعت و اشیا می‌نگریم، همه چیز در برابر ما سرشار از زندگی و حرکت و حیات می‌شود. زندگی بخشیدن به اشیا، پدیده‌های طبیعت و مفاهیم انتزاعی را «آنیمیسم» می‌گویند که از طریق اعطای ویژگی‌های فیزیک...

این پژوهش داستان کوتاه فارسی را از دیدگاه نظریه روایت‌شناسی تزوتان تودوروف مطالعه کرده است. فرضیه جستار حاضر مبنی بر امکان وجود انواع گوناگونی از روابط میان پی‌رفت‌هاست. تصور می‌شود هر نوع رابطه‌ای که میان پی‌رفت‌ها برقرار شود کارکرد یا کارکردهایی داشته باشد. جهت بررسی این دو فرضیه هفت مجموعه داستان کوتاه فارسی از نویسندگان برجسته برگزیده شد. این مجموعه‌ها از یکی‌بود و یکی‌نبود جمالزاده به‌عنوا...