کتاب الهیات شفا در قیاس با آثار مابعدالطبیعی پیش از آن، علاوه بر ابداعات محتوایی، دارای نظام و ساختاری متمایز و اصیل است. گذشته از نظر ابن سینا در مقدمه منطق شفا، پژوهش های برخی پژوهندگانِ فلسفه سینوی نیز، بر چنین دستاوردی دلالت دارد. بازشناسی و فهم بنیان ها و اضلاع معرفتی این ساختار، از آن جهت که می تواند پرده از عمق، گستره و نوع نگاه ابن سینا در تأسیس مابعدالطبیعه ای با وجوه متمایز و ممتاز بگش...

استفهام حقیقی یکی ازانواع انشاءطلبی است که به منظوردریافت فهم حقیقت انجام می گیرد؛ اما بسیارپیش می آید که استفهام به نیت اغراض فرعی نیزطرح می شود؛ یعنی منظورپرسشگر فهم مطلبی که نمی داند، نیست. دقیقابه همین جهت است که به کاربردن استفهام در غرض های فرعی، تجاهل العارف نام داردو یکی از موضوعات بحث بر انگیز علم بلاغت است. البته بعضی آن را فنّ معانی و برخی دیگر آن را در فنّ بدیع می گنجانند .سعی ما در ا...

خجند شهری است معروف در سرزمین ماوراءالنهر که از قدیم مرکز علم و ادب و تمدن بوده است. در این مقاله، به برخی ویژگی های شعری بانوان سخن سرای خجند که نمایانگر جهان بینی، ذوق، محیط اجتماعی و سبک نگارش آن هاست، پرداخته شده است. از میان بانوان سخن سرای خجند می توان به مونسه مهستی خجندی، زیبای خجندی، فضیلت خجندی و شریفه بی بی عاجز خجندی اشاره کرد. مونسه مهستی از شاعره های ممتاز خجندی الاصل است که در رب...

مسئله حدوث و قدم عالم، همواره منشأ منازعات بسیاری میان متکلمان و فیلسوفان اسلامی بوده است. در این میان، فیلسوفان اسلامی متقدم به قِدَم عالم قائل بودند و متکلمان که به حدوث زمانی جهان معتقد بودند، به زمانی مقدم بر عالم نیاز داشتند. برخی از آنان در تبیین حدوث زمانی، زمانی را فرض کردند که ویژگی های زمان واقعی را نداشته باشد و آن را زمان موهوم نامیدند. متکلمان در اثبات زمان موهوم به بعضی از آیات و رو...

فرهنگ و ادبیات عامه، گستره ای وسیع از آداب،آیین ها و...است که عناصر مختلفی در پیوند با آن قرار دارند،خرما یکی از محصولات بسیار مهم مناطق گرمسیری،میوه ی طبیعی،پرارزش ونخل درختی مقاوم در مقابل ناملایمات طبیعت می باشد. ا ز تقدس و پیوند معنوی بسیار بالایی نزد مردمان هرمزگان برخوردار است. نخل و خرما در بسیاری از آداب و رسوم مردم هرمزگان تنیده شده است و با زندگی وباورها ی آنهاپیوندی عمیق دارد. در ای...

بحث از زبان دین و نسبت آن با واقعیت و چگونگی آزمون گزاره های دینی از مسائل جدید فلسفه دین است; یعنی از زمانی که معرفت شناسی جدید (از زمان کانت به بعد) راه جزمگرایی در عقل اندیشی و اعتماد بی حد و مرز به عقل را مورد سؤال قرار داد و حدود عقل بشر مورد بحث جدّی قرار گرفت. فیلسوفان غربی سؤال از حدود فهم انسانی را به سئوال از حدود ناطقه بشری منتقل و پرسش از میزان نطق او را جایگزین پرسش از فهم او کردند....

این مقاله به مسئلة عمومی کردن علم در مجله‌های علمی عمومی ایرانی می‌‌پردازد. با آنکه مدت زیادی است این قبیل مجله‌ها در ایران منتشر می‌شوند اما هنوز به‌عنوان مقوله‌ای ارتباطاتی در این حوزه مورد مطالعه واقع نشده‌اند. مقالة حاضر با توجه به نقش مجله‌های مذکور در انتشار اطلاعات و درک علمی در حوزة عمومی بر زبان به‌کاررفته در تولید متون علمی عمومی ایرانی، تمرکز و معیارهایی را برای مناسب کردن زبان ا...

بررسی و تفسیر جنبه های مادی و معنوی فرهنگ عامه،علاوه بر آشکار ساختن فرهنگ دیرینه یک سرزمین، بسیاری از زوایای مبهم آن را روشن می سازد      . احمد محمود از نویسندگان بنامی است که به سبب ارتباط با مردم زندگی ،باورها ، رفتارها و زبان آنان را درون مایه داستان های خویش قرار داده و به شکل طبیعی عناصر فرهنگ عامه را در داستان هایش به کار می گیرد. در این مقاله بر آنیم تا به بررسی جلوه های فرهنگ مادی و...

بحث صفات خبری، همگام با نزول وحی پا به عرصهٴ علم کلام و تفسیر نهاده است. در فهم آیات خبری و چگونگی انتساب این صفات به خداوند، دیدگاه هایی چون تشبیه و تجسیم (اثبات بلاتأویل)، توقف و تفویض، اثبات بلاکیف، و اثبات باتأویل، به متکلمان و مفسران نسبت داده شده است. دیدگاه های فوق در مقام ارائهٴ پاسخی به این پرسش شکل گرفت که چگونه خداوند خود را متصف به صفات خبری کرده است حال آنکه لازمهٴ حمل و انتساب این...

علم و دین به لحاظ نظری دو جنبه متفاوت از فهم انسان و به لحاظ عملی دو مشغله بنیادی او به شمار می‌آیند. از آنجا که علم و دین، هر دو درباره حقیقت اظهار نظر می‌کنند، به ناچار پرسش در خصوص ارتباط میان آنها مطرح می‌شود. دیدگاه‌های تمایز، تعارض تلاقی و تأیید و مکملیت هر کدام به یک دغدغه اصیل از نحوه ارتباط میان علم و دین توجه کرده و در عین حال حاوی نقاط ضعف و اشکالات اساسی می‌باشند. روش‌شناسی برنامه‌ه...