از اوایل قرن بیستم گروهی از دانشمندان علوم انسانی روسیه، شروع به تحلیل ساختارمتن های ادبی کردند و خود را فرمالیست نامیدند. آن ها کمتر به درون مایه و موضوع آثارتوجّه داشتند، مشهورترین این افراد ولادیمیر پراپ نام داشت، که بر روی مجموعه قصه های پریان روسی که آفاناسیف گردآوری کرده بود تحلیل ساختاری را انجام داد. او شیوه و اسلوب کار خویش را ریخت شناسی نامید، به معنای مطالعه اجزای تشکیل دهنده ی قصّه و ...

داستان گلریز نخشبی در شرح عشق شاهزاده عجب­ملک، فرزند پادشاه ترکستان به دختر شاه پریان نوشلب و اتفاقات و موانعی است که در راه رسیدن او به معشوقش پیش می آید . درون مایه های داستان «گلریز»، که ضیاءالدین نخشبی آن را به سال 750 هجری قمری در قالب نثری آمیخته به نظم آفریده است، یادآور افسانه های پریانی است که رویای بسیاری از آن ها را در داستان هایی همچون «هزار و یک شب» می توان یافت . بن مایه های عیاری...

نشان دادن توانش­های ارتباطی متون قرآنی با برخی از حوزه­های نوین اندیشگانی در جهان امروز، از مهمترین رسالت‎های دانشمندان مسلمان است. این مقاله با همین هدف نگاشته شده است و نگارنده، قصّه حضرت هود (ع) را در ترجمه تفسیر طبری از دیدگاه نظریّه ریخت­شناسی ولادیمیر پراپ بررسی کرده است. شمارگان شخصیت­ها و خویش­کاری­های آن­ها، همچنین طرح برآمده از توالی خویش­کاری­ها در قصّه حضرت هود (ع) با نظریّه پراپ و تبصر...

چکیده   دشت سیستان بدلیل وجود رسوبات آبرفتی و رودخانه ای ریز دانه، فرسایش پذیری زیادی داشته که با توجه به وزش بادهای120 روزه و خشک بودن منطقه این ذرات ریز به راحتی جا بجا شده و باعث به وجود آمدن تپه های ماسه ای به اشکال مختلف می شوند . تحقیقات میدانی حکایت از این دارد که منشاء رسوبات منطقه به رسوبات پلییستوسن و رسوبات جدید یعنی نهشته های دریاچه ای بستر هامونهای خشک شده فعلی و نهشته های دلتایی ر...

بایستگی استفاده از دانش­های نوین ادبی در ارزیابی متون قرآنی و نوشته­های برآمده از معارف قرآنی در جهان امروز بر پژوهشگران مسلمان آشکار و گریزناپذیر است. در پژوهش حاضر ساختار قصه حضرت یوسف(ع) در ترجمه تفسیر طبری با استفاده از نظریه ریخت شناسی پراپ تحت ارزیابی قرار گرفته است. برای رسیدن به نتیجه­ای مناسب­تر، این قصه به چهار داستان بخش شده و شخصیت­ها و خویش­کاری­های آنها در هر داستان هدف تحلیل انتق...

هزار و یکشب سرشار از افسانه و افسون است.افسانه‎هایی که در این کتاب از پی هم می‎گذرند،اتفاقات و حوادثی را در بطن خود می‎پرورانند اگر چه در دنیای خود طبیعی و عادی هستند، اما به آسانی در باور ما نمی‎گنجد. ما با آنها مأنوس نیستیم و تنها آنها را به حساب مافوق طبیعی بودن می‎گذاریم. سحر و جادو در هزار و یکشب جایگاه ویژه‎ای دارد، نه هر کس، تنها دو دسته از افراد آنها را به کار می‎بردند.افراد خوب و افراد...

پروپ در کتاب ریخت شناسی قصه های پریان کوشید تعریف روشنی از روایت ارائه دهد. به همین منظور پروپ سعی کرد رخدادهای اساسی هر روایت را بیابد و آنگاه از آنها فهرستی تهیه کند. وانگهی، وی این رخدادهای پایه را کارکرد نامید. در حقیقت، او براین اعتقاد است که قصه های مورد مطالعة او علی رغم شـــکل متفاوتشان دارای ساختار مشترکی اند. از نظر او کارکرد ساده ترین و کوچکترین واحد روایتی است. به عبارتی دیگر کارکرد...

پژواک نوای عشق، هنوز در سروده های شاعر اندیشمند عرب، خلیل حاوی به گوش می رسد و افسانه های افسون پریان و حکایت سیب زندگی در میان شعرهای او همچنان رساترین آوایی است که روایت مرگ آرزوهای دیرینه ی بشر و بی گناهی نخستین او را به گاه زندگی در آرمانشهر پردیس یا همان فردوس باز می گوید و هبوط و فرود او را از افلاک به خاک و از لاهوت به ناسوت اعلام می دارد. این نوشتار برآن است تا خاستگاه روان شناختی نمود ...

روایت شناسی رویکردی ست ساختار گرا که به دنبالِ یافتنِ نظامِ حاکم بر انواعِ روایی و ساختارِ بنیادینِ روایت است. یکی از بر جسته تر ین پژوهش ها در زمینۀ روایت شناسی، پژوهش پراپ روی صد قصّۀ فولکلورِ روس است که به صدورِ حکم هایی در مورد ساختِ بنیادینِ قصّه های پریان و رده بندیِ آن ها انجامیده است. پژوهش حاضر، با نگاه به نظریّۀ پراپ، به دنبالِ بر رسیِ وجود یا عدمِ ساختارِ رواییِ کلّی در حکایت های عاشقانۀ بخش «مَکرِ زنان» ...

متن داستانی جامع الحکایات از نویسنده ای ناشناس به خط نستعلیقِ تحریری ساده است و از جملۀ نسخ خطّی نفیس سدۀ دوازدهم هجری است. این کتاب شامل داستان هایی جذاب و شگفت انگیز است که در سبک و سیاق با داراب نامه های طرسوسی و بیغمی مانندگی دارد؛ نویسنده در طرح هر یک از حکایت ها با بهره گیری از اصول ساده نویسی و استفاده از توصیفات زیبا و دلکش، در جمله هایی کوتاه به بیان مضامین گوناگون پرداخته است و با بهره ...