در عصر مشروطیت در سایه یک گذار ابرگفتمانی، رابطه انتساب دال‌ها و مدلول‌ها و مصادیق در سامانه مفصل‌بندی گفتمان علمای مشروطه‌خواه متحول و دستخوش بازاندیشی گردید. علمای مشروطه‌خواه، به ظرفیت‌سازی و تئوریزه کردن مفاهیم نوین در پوشش آموزه‌های برآمده از نصوص دینی و آموزه‌های اسلامی پرداخته و راهی را برای طرح موضوعات عرفی (مبتنی بر عقل و تجربه بشری) در کنار مبادی شرعی (استوار بر نقل و نص) گشودند...

رسانه های سنتی از جمله تلویزیون و همچنین رسانه های نوین مانند اینترنت (سایت‌ها و بلاگ‌ها) نه تنها منعکس کنندۀ اتفاقاتی هستند که در جهان پیرامون رخ ‌ می‌دهد بلکه در امور دینی نیز می‌توانند یکی از مهم‌ترین و اثربخش‌ترین رسانه‌ها باشند. گردانندگان یک رسانۀ دینی باید خودشان را در مقبل خداوند مسئول بدانند و رساندن پیام‌های او را- به عنوان یک پیامبر و پیام‌آور-وظیفۀ خود بدانند. مقالۀ حاضر تلاشی است ...

آینه کاری هنری کاملاً اسلامی است و حاوی اشکال هندسی اسلامی، چنان که می توان آن را هنری دینی و سنتی تلقی کرد. درک‏ ضرورت پاسداری و حمایت از حفظ و گسترش این هنر زیبا و شگفت در کنار سایر هنرهای دستی و تزیینی لازم است. در این پژوهش، با استناد به منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی، پس از اشارۀ مختصر به خاستگاه هنر آینه کاری و نقش آن در معماری دورۀ قاجار، گونه های متفاوت این هنر در سه دسته از بناهای ق...

تبلیغ دینی یکی از مؤثرترین ابزارها برای تقویت ارزش ها و رفتار های مرتبط با سلامت و کیفیت خوب زندگی است. هدف این مقاله، شناسایی نگرش مبلغان دینی و مخاطبان آنها نسبت به طرح موضوعات سلامت محور در متن سخنرانی های مذهبی است. به این منظور از دو روش کیفی و کمّی استفاده شده است. بخش کیفی ‏ از طریق مصاحبه های نیمه ساخت یافته با 19 نفر از مبلغان شیعه مذهب ایرانی ساکن شهر قم انجام شده است. داده ها با استفا...

پس از فتح ایران توسط اعراب مسلمان و از بین رفتن حکومت مرکزی، ایران از جانب دستگاه خلافت اسلامی اداره می­شد. این روند تا زمان مامون عباسیادامه داشت تا اینکه طاهر بن حسین اعلام استقلال کرد و نام خلیفه را از خطبه و سکه انداخت. به تدریج، حکومتهای نیمه مستقل و مستقل در ایران شکل گرفتند که طاهریان، صفاریان، و سامانیان از جمله آنها بودند. اما خلافت عباسی به ناچار و برای حفظ قدرت خود در ایران سلسله های...

مسئله مشروعیتِ نظام‌های سیاسی از دیرباز، از اساسی‌ترین و پرمناقشه‌ترین مباحث فلسفه سیاسی در بین صاحب‌نظران بوده است. مقاله پیش رو با شیوه اسنادی ـ تحلیلی، تبیینی از مشروعیت حکومت دینی در «اندیشه توحیدی» امام خمینی است که با الهام از اصل توحید و به‌تبع آیات قرآن کریم، هندسه معرفتی و سیره عملی و علمی خویش را بنیان نهاده، حق قانون‌گذاری و حاکمیت را انحصاراً از آنِ باری‌تعالی می‌داند تا احدی بدون استن...

 هنجارهای اجتماعی، مقررات و انتظاراتی هستند که با آن جامعه رفتار اعضای خود را هدایت می­کند و بر‌اساس فرآیند کنترل ­اجتماعی، مشروعیت ­سیاسی و رویه­های اعمال عدالت در زمینۀ حاکمیت، نظم اجتماعی در جامعه تضمین می­شود. در این پژوهش تأثیر متغیرهای مستقل مرتبط با سه زمینۀ کنترل ­اجتماعی، عدالت رویه­ای و سرمایۀ ­اجتماعی بر متغیر وابسته یعنی هنجارگرایی و ابعاد چهارگانۀ آن (متعهدانه، مصلحت­گرایانه، اجبار...

یکی از مؤلفه های اساسی اندیشه دینی در سال های پس از دهه 1320، ظهور برداشت های روشنفکری از دین در کنار رویکردهای سنتی و رهیافت اجتهادی بود. این برداشت ها که شامل طیف های مختلفی است، با این ایده که امروزه نگرش سنتی از دین، کارآیی لازم را ندارد، به تفسیرهای جدیدی، براساس آموزه های علمی و جامعه شناختی پرداختند و به این ترتیب ادبیات جدیدی را در عرصه دین موجب گشته اند.