رنگ سیاه، رنگی شناخته شده و مرموز در عرفان اسلامی است که کارکردی دوگانه در عرفان اسلامی دارد. با توجه به این که در پیشینۀ فرهنگی ایرانیان و در دین مبین اسلام، رنگ سیاه به عنوان رنگ ظلمت و اهریمن محسوب می­شود، می­توان  نمودی از ظلمانیت رنگ را در عرفان اسلامی مشاهده کرد. با این حال، بخشی از کارکرد رنگ سیاه در عرفان اسلامی، دقیقاً در نقطۀ مقابل کارکرد اول قرار می­گیرد. رنگ سیاه، در برخی از متون عرف...

مسئلۀ «امکان اخلاق» در قرائت وحدت­گرایانه عرفانی یکی از چالش­های پیش روی متفکران حوزۀ نسبت اخلاق و عرفان است. یکی از نظریه­های مهم در این حوزه، «ناسازگاری اخلاق با وحدت‌گرایی عرفانی» است، بدین معنا که این نگرش عرفانی اخلاق را ناممکن و بی‌معنا می­سازد. در این نوشتار با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با ابتنای بر نگرش منطقی، ضمن تقریر مدعای قائلان به این نظریه، پیش‌فرض‌های آن‌ها دربارۀ اخلاق و علت‌های...

در معرفت شناسی ادبیات رمانتیک وعرفان اسلامی، خیال جایگاه ویژه ای دارد. در این مقاله، تلاش بر این است تا نشان داده شود که: اول، معرفت شناسی رمانتیسیسم با معرفت شناسی عرفان اسلامی، از لحاظ ارزش و اهمیت دادن به خیال، بسیار نزدیک به هم اند. به عبارت دیگر، در این نظام های فکری، خیال ابزار مهم شناخت است. دوم، زیر بنای معرفت شناسی خیال گرای رمانتیک و همچنین عرفان اسلامی وحدت است، بر خلاف معرفت شناسی...

هدفِ پژوهش، ارائۀ چارچوبی مفهومی از اخلاق حرفه‌ای تدریس برای استادانِ دروس معارفِ اسلامی برای اثربخش‌ترسازی عملکرد آنان نسبت به تربیت دینی صحیحِ دانشجویان بود. روش: روش پژوهش از نوع روش آمیختۀ اکتشافی متوالی بود. در بخش کیفی از روش تحلیلی- استنتاجی و در بخش کمّی از پیمایشِ پرسشنامه‌ای و انجام آزمون­های آماری استفاده شد. جامعۀ آماری اول، کلیۀ منابع مرتبط با اخلاق حرفه‌ای تدریس و جامعۀ دوم، استادان معا...

انسان همواره در اندیشه ی این بوده که از کجا آمده و به کجا خواهد رفت. مرگ انسان پایان زندگی او نیست و پس از مرگ دنیای دیگری نیز باید باشد تا نیکوکاران، پاداش نیکوکاری و بدکاران کیفر بدکاری خود را ببینند که از آن به معاد تعبیر می شود. هدف اصلی ما در پژوهش حاضر، بررسی معاد در دیوان صائب تبریزی بر اساس 6 جلد دیوان این شاعر بزرگوار به تصحیح محمّد قهرمان است که با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا گرد آ...

اخلاق از دیرباز، جزء لاینفک پزشکی بوده است. اخلاق در حوزه پزشکی از دیدگاه اسلام ـ با توجه به جایگاه علوم پزشکی که با شرافت وجود و اهمیت حفظ نفس انسانی در ارتباط است ـ از اهمیت دو چندانی برخوردار است. هدف: هدف از این مقاله تبیین اصول اخلاق اسلامی و ارائه مصادیق کاربرد این اصول در حرف پزشکی است و تلاش شده است یک چارچوبی برای بیان ویژگی های اخلاق پزشکی اسلامی ارائه شود. مواد و روش: این تحقیق یک مط...

جریان عرفان، جنبه شاخصی از معنویت اسلام است که در عرصه های گوناگون فرهنگی، هنری، ادبی و... فرصت رشد و نمو یافته است. یکی از بارزترین عرصه های رشد این جریان مربوط به بناهای مذهبی به ویژه مقابر است که پس از مساجد بیشترین و مهم ترین حجم بناهای بازمانده از معماری ایران دوران اسلامی را به خود اختصاص داده است. مقابر شیوخ و بزرگان متصوفه گونه ای از مقابر دوران اسلامی است که معمولاً به وسیله مریدان در د...

چکیدهاصطلاح و گستره معنای «اندوه» در عرفان اسلامی ـ ایرانی، از جایگاهی رفیع برخوردار است و از میان آثار شاعران معاصر، در شعر سهراب سپهری نمود و جلوۀ بیشتری یافته و بسیار پربسامد است. آشکار است که اندیشۀ عرفانیِ سهراب در سروده هایش، او را از دیگر معاصرانش کاملاً متمایز می کند؛ لیکن یافتن مشرب و منشأ دیدگاه های عرفانی او به دشواری قابل درک و دست یابی است. در این جُستار، معنا و مفهوم «اندوه» در شعر س...