یکی از اصطلاحات معروف در روانشناسی یونگ مفهوم کهن‎‌‎الگوها است. کهن‎‌‎الگو‎‌‎ها ‏همان تجربیات باستانی موجود در ناخودآگاه جمعی انسان‎‌‎ها هستند که به وسیله‎‌‎‏ الگو‎‌‎های تکرار شونده جلوه‎‌‎گر می‎‌‎شوند. قهرمان، سایه، آنیما، نقاب، نوزایی‎ ‎و... نمونه‎‌‎ای از ‏این کهن‎‌‎الگوها می‎‌‎باشند. رمان"البحث عن ولید مسعود" اثر جبرا‎‌‎‏ ابراهیم‎‌‎‏ جبرا، از جمله ‏رمان‎‌‎های مدرنی است که نویسنده با به کارگی...

یکی از روشهای مطالعه و پژوهش در متون ادبی کلاسیک به‌کارگیری نظریات جدید در خوانش این متون است. به این مطالعات که با استفاده از نظریات مطرح در علومی نظیر جامعه‌شناسی، روانشناسی، اسطوره‌شناسی و مردم-شناسی انجام می‌شود مطالعة بیرونی ادبیات می‌گویند. در این مقاله، از طرفی «حکایت مرد بغدادی» از دفتر ششم مثنوی و از طرف دیگر رمان کیمیاگر اثر پائولو کوئیلو به عنوان نمونة بازنویسی شدة «حکایت مرد بغدادی»...

قوة خیال و داستان‌پردازی یکی از ابزارهای بیان معمّاهای تاریخی و زیستیِ بشر است. ارتباط ادبیات و اسطوره از بدو خیال‌پردازیِ انسان بی‌وقفه خود را از لحظه آفرینش‌های ادبی نشان داده است. نوشته‌های مستند و داستانی، پدیده‌های تاریخی و اسطوره‌ای را بازسازی می‌کنند و بررسی مفاهیم روان‌شناختی را در خود به تحلیل می‌طلبند. بسترهای تخیلی و واقع‌گرای نویسندگان قرن بیستم از جمله گوستاو لوکلزیو حامل اَشکال ادراکی...

نگارگری مانوی با جذب عناصر و نمادهای هنری و قومی ادیان سرزمین خود و با الهام گرفتن از بن مایه‌های اسطوره‌ای دیگر اقوام، پایه‌های اولیه‌ی نگارگری ایرانی را بنا نهاد؛ آن‌گاه با گفتمان نمادین و عرفانی مخصوص به خود در ذهنیت نگارگر ایرانی تداوم یافت. یونگ معتقد است خاطرات جمعی اقوام پیشین در ناخودآگاه انسان امروزی و به صورت کهن الگوها یا همان تصاویر آغازین پدیدار شده و بازنمای زبانی نمادین در اثر هن...

اسطوره، یا از طریق صور خیال یا از طریق تصاویر کهن الگویی در اثر ادبی بروز می یابد. ابتدا، تعاریفی از اسطوره و تصویر کهن الگویی و رابطه میان آن دو ارایه می شود. سپس، در پرتو بررسی نمونه هایی از اشعار کهن و نو، نقش و جایگاه اسطوره در ساختار کلی شعر و در محور افقی و عمودی خیال تبیین می شود. آن گاه در بخش اصلی مقاله، تجلی اسطوره به واسطه تصاویر کهن الگویی بررسی و به این نیز پرداخته می شود که اسطوره...

ازنظر یونگ بین رؤیا، اساطیر، ادبیات، و به‌طور کلی هنر رابطۀ بسیار نزدیکی برقرار است. او از بازتافتن نمادهای اساطیری و صورت‌‌های ازلی در رؤیا و آفرینش‌‌های ادبی و هنری سخن گفت؛ زیرا صور مثالی در هنر و ادبیات هم خود را مانند رؤیا نشان می‌‌دهند. مرزبان‌‌نامه از متون نثر ادبیات کلاسیک ایران است که «صور مثالی» در آن، در قالب حکایت‌های‌‌ اخلاقی و اساطیری بروز کرده ‌‌است. در پژوهش حاضر، کهن‌الگوی‌‌های...

به عقیده ی یونگ، کهن الگوها مهم ترین اشکال تجسمات فکری و عاطفی بشری هستند که به صورت گونه های موروثی در ناخودآگاه جمعی هر فردی نهفته اند. این صورِمثالی، طرح و الگوی کلیِ رفتار انسان محسوب می شوند و زمینه ی عملکردهای مشابه را فراهم می سازند. کهن الگوها در قالب تصویرهای نمادین در اساطیر، رویاها، بیماری های روان نژندی و آفرینش های هنری و ادبی نمود پیدا می کنند. از این رو آن دسته از آثار ادبی که ریشه...

کهن‌الگوها از ناخودآگاه جمعیِ افراد در دوره‌های اوّلیّه نشأت ‌گرفته است. در نظر یونگ (روانکاو سوئیسی) و پیروانش، کهن‌الگوها قالب‌ها و ظرف‌های از پیش تعیین‌شده‌ای دارند که در رؤیاها و اسطوره‌ها نمود می‌یابند. در پهنة ادبیّات فارسی، شاهنامة فردوسی در بر دارندة بخش عظیمی از این نمادها و کهن‌الگوهاست که مبتنی بر ناخوداگاه جمعی اقوامی، در طول سالیان متمادی بوده است. مقالة حاضر، کوششی برای یافتن ارتباط ب...

یکی از اصطلاحات معروف در روانشناسی یونگ مفهوم کهن‎‌‎الگوها است. کهن‎‌‎الگو‎‌‎ها ‏همان تجربیات باستانی موجود در ناخودآگاه جمعی انسان‎‌‎ها هستند که به وسیله‎‌‎‏ الگو‎‌‎های تکرار شونده جلوه‎‌‎گر می‎‌‎شوند. قهرمان، سایه، آنیما، نقاب، نوزایی‎ ‎و... نمونه‎‌‎ای از ‏این کهن‎‌‎الگوها می‎‌‎باشند. رمان"البحث عن ولید مسعود" اثر جبرا‎‌‎‏ ابراهیم‎‌‎‏ جبرا، از جمله ‏رمان‎‌‎های مدرنی است که نویسنده با به کارگی...

به کار بستن نظریّات تحلیلی جدید در نقد و بررسی متون حماسی، نه‌ تنها آسیبی به هدف و محتوای آن‌ها وارد نمی‌سازد؛ بلکه ظرفیت­ها و دریچه­ های نوینی فرا روی پژوهشگران و اندیشه ­وران می‌نمایاند. کهن نمونه ­ها یا کهن­ الگوهای کارل گوستاو یونگ، روان‌شناس و روان‌کاو سوئیسی، از آن جمله هستند. یونگ، اصلی‌ترین، خویش­کاری قهرمان را، رسیدن به تعادل روحی و شخصیتی یا به عبارتی، شناخت ناخودآگاه و خودآگاهِ روان خو...