فردوسی برای حفظ و تداوم هویت ایرانی، به تدوین شاهنامه همّت گذاشت. به دلیل اینکه در زمان حکیم توس، دوره باورمندی بی‌چون و چرا به اساطیر فرا رسیده بود، وی با تلفیق اساطیر با باورهای زرتشتی و غیرزرتشتی سده‌های پیش و پس از اسلام، قالب اسطوره را به حماسه مبدل کرد و کاخ شاهنامه را بنا نهاد. از این‌رو، شاهنامه صرفاً گزارشگر باورها و آیین‌های ایران پیش از اسلام نیست.این مقاله نخست ویژگی‌ها و کارکرد اهریم...

در دینکرد هفتم و گزیده‌های زادسپرم، داستان‌هایی افسانه‌وار از تولد زرتشت، پیامبر ایرانی، نقل شده است. در هر دو این داستان‌ها، نقش مهم و اساسی در پذیرش و انتقال فرّه پیامبری، بیش‌ از پدر، برعهدة مادر زرتشت است. پژوهش حاضر برای تحلیل این نقش، مبتنی بر این پیش‌فر‌ض‌ها است: در اندیشۀ ایرانی، خویشکاری هرکس معلول گوهر وجودی او است؛ همچنین در اندیشۀ پیش از زرتشتی ایران، عمل قهرمانی در شکست تاریکی و ران...

چکیده: بررسی مفاهیم علوم ارتباطی و رسانه ای و در پی آن نگاهی به تاریخ دوره ساسانیان برای یافتن انگیزه های مشترکی در خلق ابزار رسانه و نگاهی دقیق به جزیات نقش برجسته ها و توجه به انگیزش های حاکمان برای تصویر کردن آنان، مسیر اصلی این پژوهش بوده است. دریافت نشانه هایی با این مبنا که علیرغم تفکر رایج شاهان ساسانی صرف نمایش قدرت دست به خلق چنین آثاری زده اند حاصل مطالعه دقیق این آثار است. انگیزه ها...

 مهر یا میترا یکی از ایزدان دین زرتشت است که گاهی نماد آتش و اهورامزدا، یا خورشید است که فلسفة اشراق و نور و نعمت را نشان می‌دهد. رازآموزترین و شگفت‌ترین ماجرای مهر، پیکار با گاو نخستین است. میترا با کشتن گاو ازلی و جاری کردن خونش به شکوفایی و آفرینش سودمند زمین کمک می‌کند. باور به قربانی برای رهایی از نیروهای شر و اهریمنی به منظور دستیابی به برکت درگذر زمان به شکل‌های مختلف همراه همیشگی مردمان...

یکی از پدیده‌های مهم که از دیرباز ارباب ادیان به آن توجه داشته‌اند، نظم کیهانی است. اصطلاح «نظم کیهانی» بر راستی و انضباطی دلالت دارد که در تمام ساحت‌های عالم هستی جاری است و امور بر اساس آن انتظام می‌یابند. عنایت به این موضوع ظاهراً در زرتشتی‌گری و تائوئیسم جلوه‌های ویژه‌ای دارد؛ بنا بر متون مقدس این آیین‌ها، طبیعت تا حدی به واسطهٔ ظهور نظم کیهانی در آن مقدس است. در ایران باستان، نظم کیهانی معاد...

طومارهای بحرالمیت به مجموعه دست نوشته هایی اطلاق می شود که از مجموعه غارهایی درمنطقه ای میان مرز اسرائیل و اردن در سال 1947 میلادی در کرانه های بحرالمیت به طور اتفاقیکشف شده است. طومارها به اسنی ها تعلق دارد، که جامع های را تشکیل داده بودند که به قمرانمعروف است. بسیاری از مفاهیم ایران باستان به طومارها راه یافته است و به همین دلیل نظربسیاری از پژوهش گران را به خود جلب کرده است. تقابل میان اهورا...

بشر، از دیرباز در جست­وجوی سرچشمة حیات خویش و مبدأ آفرینش جهان بوده و با تعمق در عالم هستی، سعی در گشودن راز دهر داشته است. پس از ظهور زرتشت در ایران و پیدایش آیین مزدایی، هم­واره «اهورامزدا» و «اهریمن» به عنوان دو مبدأ برای کاینات و آفرینندة خیر و شر تلقی می­شدند. لیکن شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان می­دهد پیش از اعتقاد به ثنویّت در میان ایرانیان، اندیشة یکتاپرستی (بر مبنای اصالت زمان) نیز ذه...

با توجه به آیات مبارکه و ماخلقت الجن و الانس الا لیعبدون(ذاریات/56) و ما ارسلنا من قبلک من رسول الا نوحی الیه انه لا اله الا انا فاعبدون(انبیا/25). هدف از آفرینش و بعثت انبیا عبادت و بندگی خداوند سبحان بوده و عبادت و بندگی آخرین درجه تذلل و خضوع بنده در برابر پروردگار است بطوریکه خود را در مقام مملوکیت خداوند تبارک و تعالی قرار دهد و اصولا هر کاری را که بنده برای رضای خداوند با اعتقاد به ربوبیت...

یکی از اسما و صفات پروردگار قدوس است و انسان خداوند را به این علت قدوس می داند که او سرچشمه همه مقدسات است و پیامبر (ص) و قرآن و انبیا عظام(ع) برای مومنین و مسلمین و پیروان سایر ادیان آسمانی از اینرو مقدسند که به سرچشمه قدس که خدای قدوس است مرتبطند. مثل جریانی از خون و نور است که به همه احکام و باورهای دینی حیات و روشنایی می بخشد. بنابراین ستون خیمه دین ، مقدسات و یا همان مقوله تقدس است و اهانت...

ایران آریایی مهد دین کهن مهرپرستی است؛ دینی اسرارآمیز که مرزهای فرهنگی- دینی را درهم نوردید و در سراسر جهان گسترش یافت؛ به‌گونه‌ای که عقاید رازوارانة مهریان و بسیاری از آداب و رسوم برخاسته از آن باورها به بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران و جهان بدل گردید. بازتاب اندیشه‌های این آیین دیرینه در آیین زردشتی، مسیحی و حتی عرفان اسلامی به‌خوبی نمایان است. ردّپای ایزد باستانی مهر یا میترا، ایزد بزرگ ایرانی و...