یکی از قواعد مهم در کلام عدلیه، قاعدۀ لطف است که براساس آن در مسائل متعددی، حکم به وجوب لطف بر خداوند می‌شود. با تعریف لطف، شرایط و اقسام آن به‌منزله مدخل بحث و بازخوانی ادله موافقان، یعنی غالب متکلمان امامیه و معتزله، ناتمام بودن آنها روشن می‌شود. همچنین با ارزیابی ادله مخالفان، مانند بشر بن معتمر و شارح مقاصد، ضمن مناقشه در برخی، شماری دیگر تأیید خواهد شد. عقل حکم می‌کند که خداوند حکیم است و ...

متکلمان مسلمان عموماً نخستین تکلیف انسان را تأمل دربارۀ خدا دانسته‌اند. متکلمان اشعری این تکلیف را نقلی و برگرفته از آیات و روایات و نیز اجماع، و متکلمان معتزله و امامیه آن را عقلی دانسته و دو برهان برای آن اقامه کرده‌اند؛ یکی «دفع ضرر محتمل» و دیگری «وجوب شکر منعم». مدعای ما در این نوشتار این است که ادلۀ هر دو طرف ناتمام است و نخستین تکلیف انسان، نه «خداشناسی»، بلکه «خودشناسی» است؛ و این تکلیف،...

لحاظ نکردن جایگاه خانواده و جنسیت در تربیت، از جمله ایرادات وارد بر نظام­های تربیتی رسمی به‌طور عام و در بحث شیوه­های تربیتی به‌‌طور خاص است. این نقیصه، ریشه در مبانی ناتمام و گاه ناصحیح تربیتی دارد. سؤال این است که آیا شیوه­های تربیتی، متناسب با تغییر جنسیت، تغییر خواهد یافت یا همواره یکسان خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف پاسخ­گویی به این پرسش، به بررسی مبانی نظری تربیت مبتنی بر جنسیت پرداخته و ب...

امروزه نظریه­های بدیل مختلفی برای نظریه­ی دقیق حداقل‌گرایی و نیز نظریه‌ی مطابقت صدق مطرح‌اند که یکی از آن‌ها، نظریه‌ی انسجام صدق است. تقریر یانگ از نظریه‌ی انسجام صدق، مهم‌ترین تقریری است که در سال‌های اخیر از این نظریه ارائه و از آن دفاع شده است. وی با استدلالی جدید، به دفاع تمام­قد از این نظریه برخاسته­ است و برای اشکال تعیین که از اصلی­ترین نقدهای صورت‌گرفته بر نظریه‌ی انسجام صدق است، راه‌حل...

قائل شدن به جواز مجازات تعزیری، از سه راه استدلال به منصوصه بودن آن، جواز تعمیم مجازات تعزیری به مجازات‌های غیر جلدی با صلاحدید حاکم و نیز به وسیله‌ی استناد به احکام ثانویه و حکومتی ممکن است. در کلام فقهای پیشین عمدتاً اشاره‌ای به این گونه مجازات نشده یا آنکه به عدم مشروعیت آن حکم شده است، اما فقهای معاصر گرایش به پذیرش این مجازات به عنوان مجازات شرعی دارند. مهمترین دلیل این مسأله را می‌توان اس...

شکست ایرانیان از روس‌ها در روزگار قاجاریه، سبب شد ایرانی خود را در برابر جماعت فرنگ فروتر احساس کند. پُرکردن شکاف عقب‌ماندگی، در گرو گام نهادن در مسیر نوسازی تلقی شد و از آن پس ایرانی چند مرتبه کوشش‌های نوسازانه‌ای را به‌منصه ظهور رسانید که هر کدام از آنها واژگان و مفهوم‌های خاص خود را به همراه آوردند. این انباشت واژگان و مفاهیم، به دلایلی چند، خصلتی ناپایا و تصادفی یافتند و به ساحت ساخت و سازما...

در این پژوهش سعی شده تا با بررسی فیلمنامه های داستانی دو دهه اخیر سینمای ایران به مطالع? آسیب شناسان? ساختار نمایشی آن ها پرداخته شود. مسئله اصلی این تحقیق ردیابی و دسته بندی مهم ترین عارضه های نمایشی مشترک در این فیلمنامه هاست. با تعریف چارچوب مفهومی تازه ای مرکب از آرای رابرت مک کی، مارگارت مرینگ و مانفرد فیستر تلاش شده تا در سه رد? آسیب های اصلی، فرعی و موارد خاص، ارزیابی جامعی از کیفیت نمای...

روایات فقهی تغنَی در قرائت قرآن، به دو بخش اصلی، قابل تقسیم است: اول، روایاتی که برخی بر اساس آن‏ها هرگونه زیباسازی صوت با هر کیفیتی را در قرائت قرآن، موضوعاً و تخصصاً از موضوع حرمت شرعی غناء خارج می‏کنند. این بخش، شامل پنج دسته روایت است. موضوع روایات این بخش، قرائت قرآن نیست; اما دلالت آن بر خروج تخصصی تغنی در قرائت قرآن از حکم حرمت غنا، مخدوش و ناتمام است. دوم، روایاتی که موضوع آن‏ها قرائت قرآن...

تحلیل سبکی آثار زنانه با ابزارهای دقیق زبان­شناسی برای دست­یابی به مشخصه­های نثر زنان و درنهایت نقد علمیِ این آثار، از اهداف مهم سبک­شناسی زنانه است. این مقاله سعی دارد با مطالعۀ سبک­شناختی خاطرات تاج­السلطنه که یکی از آثار مهم نثر زنانۀ درباری در دورۀ قاجار است، ویژگی­های زنانۀ این اثر را شناسایی کند. نشانداری واژگان، کاربرد فراوانِ صورت­های بیانگر زبان همچون صفت و قید، صورت های مبهم و غیرصریح ز...

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی آموزش گروهی داستان بر قضاوت اخلاقی دانش¬آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی مدارس دولتی انجام شد. آزمودنی¬های این پژوهش را 60 نفر از دانش¬آموزان (30 نفر گروه آزمایشی، 30 نفر گروه کنترل)، منطقه 5 تهران تشکیل می¬دادند. آزمودنی¬ها به شیوه نمونه¬گیری تصادفی چند¬ مرحله¬ای انتخاب شدند. یک کارگاه 10 جلسه¬ای برای آزمودنی¬های گروه آزمایشی، تشکیل شد و به منظور جمع¬آوری اطلاعات...