خندیدن کنشی انسانی است که در نظام های اجتماعی و فرهنگی مختلف معنا، مصداق و شکل های بیانی و عملی متفاوتی دارد. معنای خندیدن در صورت بندی اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی در قرون میانه در قالب ادبی طنز مفهوم پردازی شده و سبک بیانی معینی یافت. بررسی مبانی و تحول این نظام معنایی در فرهنگ ادبی طنز می تواند سبب شناسایی وضعیت اجتماعی- فرهنگی جامعه اسلامی شود. از اینرو روند ساخت‏یابی و نظام‏مند شدن مفاهیم...

پژوهش حاضر شکاف های اجتماعی ای که زمینه سازپیدایش انقلاب گردیدند و متقابلا تأثیر انقلاب بر وضعیت شکاف های اجتماعی طی دو دهه اخیر به ویژه شکاف های مذهبی، قومی ـ مذهبی، طبقاتی، ارزشی، جنسیت و نسلی را مورد کاوش قرار می دهد. مدعا این است که انقلاب از یک سو، فرآیند ادغام و یکپارچگی اجتماعی و ایدئولوژیک را تقویت و از بی ثباتی های حاد سیاسی جلوگیری کرد و از سوی دیگر، سبب پیدایش یا فعال تر شدن برخی شکا...

پژوهش حاضر شکاف های اجتماعی ای که زمینه سازپیدایش انقلاب گردیدند و متقابلا تأثیر انقلاب بر وضعیت شکاف های اجتماعی طی دو دهه اخیر به ویژه شکاف های مذهبی، قومی ـ مذهبی، طبقاتی، ارزشی، جنسیت و نسلی را مورد کاوش قرار می دهد. مدعا این است که انقلاب از یک سو، فرآیند ادغام و یکپارچگی اجتماعی و ایدئولوژیک را تقویت و از بی ثباتی های حاد سیاسی جلوگیری کرد و از سوی دیگر، سبب پیدایش یا فعال تر شدن برخی شکا...

مذهب، آمیزه‌ای از جنبه‌های درونی و بیرونی است. بخش درونی، مفاهیم مذهبی است و لایه‌های بیرونی، در آداب و مناسک، و نقش‌های اجتماعی نمود می‌یابد. از آن‌جا که نقش‌های/نمودهای اجتماعی دین، تأثیری ارزنده در گرایش جامعه به سمت مفاهیم مذهبی و آداب و مناسک دینی دارند، نوع کنش اخلاقی آنان باید متناسب با جایگاه اجتماعی‌شان باشد. این مسأله هم در منابع دینی و هم در پاره‌ای از متون ادبی ـ که رویکردی اجتماعی ...

اسطوره فره­ایزدی از مهمترین ارکان اندیشه سیاسی ایران باستان و جزو مولفه­های اصلی مفهوم شاهی­آرمانی بود. این اسطوره کارویژه­های سیاسی مشروعیت­آفرین داشت، رفته­رفته دستخوش تحول معنایی شد. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که سازوکار این تحول معنایی و تطور محتوایی چه بود؟ در این جستار با روش تحلیلی- تفهمی مبتنی بر معناکاوی و فهم همدلانه شواهد تاریخی ذیل رهیافت جامعه­شناسی تفهمی، این موضوع بررسی می شود. ...

چکیده پژوهش حاضر مسئله موانع شکل گیری کنش انتخاباتی دموکراتیک را مورد مطالعه قرار داده است. در حقیقت عواملی مورد مطالعه قرار گرفته اند که در شکل گیری کنش انتخاباتی غیر دموکراتیک تاثیر گزار هستند.در این پژوهش با تکیه بر نظریه ی بوردیو به عنوان نظریه ی راهنمای محوری و تکمیل آن با نظریه های راهبرد و سیاست سرزمینی، نظریه های مبتنی بر طبقه ی اجتماعی و منزلت اجنماعی و نظریه ی گزینش عقلانی، متغیرهایی...

در ابتدای بحث لازم است به یادآوری مفاهیم و تعاریف پایۀ منظر که امروزه در محافل علمی اروپا و سایر کشورها پذیرفته‌ شده‌اند، پرداخته شود. واژۀ منظر واژه‌ای چندمعنایی است که در پیوستگی عینیت ـ ذهنیت معنا می‌‌شود : از منظر مادی یا عینی که جغرافیدان‌ها و دانشمندان علوم طبیعی به آن می‌پردازند تا منظر غیر مادی یا ذهنی که برآمده از تاریخ و به ویژه هنر است. منظر در پژوهش‌ها و ادبیات علمی عبارت از ساختار...

تروریسم یا اقدامات تروریستی از پدیده‌هایی است که به ویژه در دوره حاضر به عنوان یک معضل اجتماعی ـ سیاسی در عرصه بین‌المللی و داخلی، کشورهای مختلف را به خود مشغول ساخته است. به عنوان یک نمود فرهنگی و اجتماعی، تروریسم بهانه‌ای را برای برخوردهای مسلحانه در قالب جنگ برای برخی از ابرقدرت‌ها ایجاد کرده است. در قالب این برداشت تروریسم نشانه‌ای از یک وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که باید نسبت به آ...

مذهب، آمیزه‌ای از جنبه‌های درونی و بیرونی است. بخش درونی، مفاهیم مذهبی است و لایه‌های بیرونی، در آداب و مناسک، و نقش‌های اجتماعی نمود می‌یابد. از آن‌جا که نقش‌های/نمودهای اجتماعی دین، تأثیری ارزنده در گرایش جامعه به سمت مفاهیم مذهبی و آداب و مناسک دینی دارند، نوع کنش اخلاقی آنان باید متناسب با جایگاه اجتماعی‌شان باشد. این مسأله هم در منابع دینی و هم در پاره‌ای از متون ادبی ـ که رویکردی اجتماعی ...

اخیراً روش شناسی بازخوداندیشی مورد توجه نظریه پردازان علوم اجتماعی قرار گرفته است هواداران این رویگرد می کوشند باارایه ترکیبی از برخی مولفه های تجربه گرایی تفسیر گرایی و نظریه انتقادی به درک نوینی از روش شناسی برسند که از کاستی های نظریه های بالا مبری باشد درضمن این رویکرد برخی دو انگاریهای موجود دراندیشه سیاسی اجتماعی را از جمله دو انگاری عاملیت /ساختارعینی /ذهنی خودآگاه /ناخودآگاه رابه چالش گ...