اهمیت خوشنویسی و رواج گسترده و سریع آن در جهان اسلام (ایران و بلاد اسلامی) با اصلی ترین کاربرد آن، یعنی کتابت قرآن، ارتباط داشت.اهمیت قرآن در اعتقادات اسلامی و تلاش مسلمانان در تحسین خط قرآن که عملی مقدس به شمار می آمد، سبب شد خوشنویسی در همه جای جهان اسلام به سرعت گسترش یابد.از این رو، در هر منطقه خوشنویسانی بودند که به کتابت کلام حق می پرداختند.در این میان، تأثیرات منطقه ای و علایق هنرمندان و...

مقاله حاضر در خصوص یکی از کتیبه های خصوصی به خط و زبان پهلوی ساسانی در هند است. کتیبه های دوره ساسانی به دو گروه قابل تقسیم هستند. یکی کتیبه های سلطنتی و بزرگان به الفبای کتیبه ای یا منفصل که بیشتر مربوط به نیمه نخست شاهنشاهی ساسانی هستند و گروه دیگر کتیبه های خصوصی، مزارنوشته و وقفی و یادگارنوشته، که به خط پهلوی ساسانی متصل نوشته شده اند و مربوط به اواخر دوره ساسانی و سده های نخستین اسلامی در ...

ابوعبدالله جابر بن حیان بن عبدالله کوفی (200 ـ 103 ق / 815 ـ 721 م)، دانشمند بزرگ شیمی در جهان تشیع و شخصیتی مورد بحث و جدل و موجد آرا و عقاید متفاوت و متعارض نزد شرق شناسان، ازجمله مهم ترین شخصیت ها در تاریخ علوم اسلامی می باشد. دو تن از شرق پژوهان که درباره وی تحقیق بسیاری داشته و نظریات متفاوت ارائه داده اند، پاول کراوس و فؤاد سزگین می باشند. این مقاله درصدد بررسی نظرات این دو و دلایل آن درب...

بررسی و مطالعات پژوهشگران در طی قرون متمادی نشان می دهد که سنت دیوارنگاری بسیار کهنتر ازدیگر هنرهای رایج بوده است و به نوعی پدر هنر تصویرگری محسوب می شود. این هنر معمولا از جنبه های آئینی، روایتگری ، تزیینی و یا ترکیبی از آنها برخوردار بوده است و در هر دوره ای با سبک و سیاق خاص خود نمود پیدا کرده است. در دوره اسلامی جدای از منع صورتگری، این هنر چنان تقویت گرید که می توان گفت نگاره های نمادین ...

سفال یکی از قدیمی ترین یادگارهای فرهنگی و از جمله مدارک موجود برای اثبات غنای فرهنگی و هنری هر تمدنی می باشد. با توجه به اهمیت این هنر و سابقه تاریخی و فرهنگی آن در ایران و قدمتی که به اندازه ی تاریخ ایران دارد، نیازمند شناخت و توجه بیشتری است. دوره ی سلجوقی در ادوار اسلامی، اوج کمال و پیشرفت هنر سفالگری محسوب می شود و ظروف سفالی این دوره با توجه به فرهنگ و اعتقادات مذهبی، اجتماعی، سیاسی و عوا...

سفالینه های منقوش ، به عنوان نمادی از هنر ماندگار انسان ، همواره در دوران مختلف ، از گذشته تا به حال مطرح بوده است . نقوش به عنوان عنصر اصلی تزیینی در سفالینه ها ، بیانگر مفاهیمی چون ، اعتقادات ، باورها ، اندیشه ها ، تمایلات ، آرزوها و نشان دهنده ، اصول ، فنون و مهارت های هنری به ویژه در زمینه طراحی است. این پژوهش ، به مطالعه و بررسی سفالینه های منقوش قرن پنجم آمل ( دوره سلجوقی ) از جهت نوع نقو...

درآغاز قرن سوم هجری، به‌خاطر پیچیدگی اَشکال و قرائت خط‌ کوفی، خطوطی تازه رشدی ناگهانی یافتند. این خط‌ها که از منشأ مشترکی برخاسته بودند به اقلام ِستّه (قلم‌های شش‌گانه) معروف شدند که عبارت‌اند از: «مُحَقَّق، ریحان، ثلث، نَسخ، تُوقیع، رقاع». روایات‌ گوناگونی در تقدُّم و تأخُّر این خطوط وجود دارد امّا به هر جهت این اقلام پایه و اساس خط‌ و خوشنویسی اسلامی را مُهیّا کردند و تا ابداع خطوط «تعلیق»، «نستعلیق» و «شکست...

چکیده: معماری یکی از شاخه های مهم هنر و تمدن است که از روزگار پیش از تاریخ تاکنون مورد توجه گروه های مختلف انسانی قرارگرفته و سعی وافر در تکامل و گسترش آن به عمل آمده است. باتوجه به نظریه پژوهشگران دینی، ایرانیان قدیمی ترین یکتاپرستان جهان و مذهبی ترین اقوام می باشند. بیش از هفت هزار سال پیشینه ساخت پرستشگاه ها، بناها و آثار مذهبی گواه این مطلب می باشد و در عهد اسلامی نیز ادامه می یابد. بناه...

دورۀ آل مظفر یکی از دوره های شکوه و رونق در منطقۀ یزد است که به مدت نیم قرن، آرامش نسبی را برای این منطقه فراهم کرد؛ در سایۀ این آرامش، ساخت وساز بناها با کاربری های مختلف ازجمله مسکونی رونق گرفت. خانه های ساخته شده با استفاده از آرایه ها و تکنیک های مختلفی تزیین شده اند که با توجه به گستردگی و عدم شناخت آن ها تاکنون در هیچ پژوهشی، به اهمیت و جایگاهشان در معماری دورۀ آل مظفر پرداخته نشده است. ب...

نقوش و تزیینات در هنر ملل مختلف، گاه به صورت پیچیده، پرکار و ظریف و گاه ساده و کم کار، با کیفیت، کمیت و مصالح مختلف، در ترکیب بندی های متفاوت ارائه می شود که در قالب نقوش حیوانی، انسانی، گیاهی، هندسی، تجریدی و خطوط تزیینی قابل بررسی است. در دوران اسلامی نقوش تزیینی و ترکیب بندی آن ها جایگاه ویژه ای یافته و به جهت منع تصاویر انسان و حیوان، نقوش هندسی و گیاهی، رشد و تنوع چشمگیری داشته اند، که در ...