متاسفانه بیش از سه دهه متناوب است که در غم ازدست رفتن هویت اسلامی ـ ایرانی معماری گذشتگان خود، به ظاهر به سوگ نشسته و مدام شکوه از آن داریم که هویت ارزشمند و الهی هنر فاخر و معماری شکوه مندمان از میان رفته است. و در پی بازیافتن آن و کشف راه چگونه بازگردانیدن آن نیز، بسی عاجزانه کوشیده و به هر در و دروازه شناسا و ناشناسایی رفته، حلقه گدایی بر در کوفته و آن را با گریه و زاری طلب کرده ایم. حتی عزی...

چند دهه از مطرح شدن معماری پایدار می‌گذرد و راهکارهای بسیاری، توسط آن، برای حل بحران های معاصر ارائه شده است؛ ولی همچنان مشکلاتی در سر راه ایجاد معماری پایدار وجود دارد. به نظر می‌رسد که با رفع موانع از طریق توجه به ارزش‌ها و ویژگی‌های معماری بومی، می‌توان آن را کامل نمود. چرا که با توجه به آثار معماری بومی و مستندات کتابخانه‌ای، این بناها در زمان و مکان خود به خوبی با اهداف رویکرد پایداری، مطا...

بیان مسئله: قلعۀ ایرج یکی از محوطه‌های دورة ساسانی ایران در دشت تهران است. این محوطه با باروی مربع-مستطیلی به ابعاد ۱۴۷۰×۱۳۰۰ متر محدود شده است. تا کنون در مطالعات میدانی هیچ‌گونه بقایای آثار گستردة معماری از فضای درون محوطه یافت نشده است. از این رو نوشتار حاضر در وهلۀ اول تلاش می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که «۱. ساکنان این محوطه، با قریب به ۱۹۰ هکتار وسعت، در کدام بخش از محوطه سکونت داشته‌اند؟»...

مسجد کبود تبریز یکی از نفایس معماری ایرانی است که با وجود اهمیت بی بدیل این بنا در منظومۀ میراث معماری ایرانی، ابهاماتی دربارۀ آن وجود دارد. مقالۀ حاضر به بررسی یکی از این ابهامات می پردازد که دربارۀ ویژگی های سبکی این مسجد است،. دلیل تردیدها دربارۀ شیوۀ معماری این بنا، مربوط به هندسۀ پلان و ترکیب حجمی خاص آن است که باعث شده این بنا از دیگر نمونه های معماری مسجد در ایران متمایز باشد. شیوۀ معمار...

از مسائل مهم در قلمرو «فلسفه معماری »، ماهیت و چیستیِ معنا و فرایندهای مرتبط باآن در آثار معماری است. طی این پژوهش، به این پرسش اصلی پرداخته می شود که مؤلفه هایمؤثر بر فرایند خوانش و تأویل معنای یک اثر معماری چیست و بر اساس این مؤلفه ها، آیامی توان به تعیّن معنا در آثار معماری معتقد بود یا خیر؟ برای تبیین پاسخ پرسش مذکور، ضمنمقایسه تطبیقی نظریات مختلف و سپس نقد و ارزیابی آ...

ادیان در جهان سنتی به عنوان عنصر غالب در تعیین خط فکری و آداب و منش‌های جوامع مطرح بوده و در شکل‌گیری و نحوة گسترش هنرها تأثیری ژرف داشته‌ به طوری که در جهان سنتی، دین با فلسفة زندگی و هنرها همزاد و همراه است.   طبیعت عنصری حائز اهمیت در ادیان و واجد جایگاهی متفاوت در ایدئولوژی‌ها بوده است، به طوری که در جهان‌بینی جوامع سنتی علی‌رغم تشابهاتی که در آنها دیده می‌شود، جایگاه طبیعت از عنصری که خو...

پژوهش‌گران حوزۀ مطالعات هنر اسلامی رویکردهای مختلفی را در این حوزه اتخاذ کرده‌اند و هریک نقطۀ اتکای خود را بر مفاهیمی متفاوت از دیگری قرار داده‌اند. از این ‌میان، رویکرد تاریخ‌گرایی بر دو مؤلفۀ بسترمندی و تفسیر استوار است. در این رویکرد، مرکز ثقل مطالعات منطبق است بر درک مفاهیم فرهنگی اشیا و آثار معماری در بستر زمانی و مکانی خاص تولید این آثار. ازاین‌رو، عوامل، ریشه‌‌ها، و بستر‌‌های تحقق هنر اس...

معماری ایران در طول حیات خود دستاوردهای بزرگ و شاه کارهای ارزش مند بسیاری داشته است؛ برپایی تالارهای ستوندار وسیع، ابداع و گسترش شیوه برپایی پوشش های گنبدی بر فضاهای چهارگوش، توانایی فوق العاده در اجرای طاق های عظیم، بدون استفاده از داربست و ساخت بناها و مجموعه های فوق العاده از این جمله است. دستاوردها مزبور تا حدودی مورد مطالعه قرار گرفته و به جهانیان معرفی شده است، با این حال با توجه به این ح...

فناوری های نوین نورپردازی و بخصوص نورپردازی در شب، چهره جدیدی به شهرهای امروزین ما داده اند به گونه ای که در شب هنگام، می توان چهره جدیدی از شهر را مشاهده نمود؛ تا جایی که امروزه ضرورت و اهمیت مطالعه تأثیر فناوری های نوین نورپردازی در درک آثار معماری معاصر ایران بیش از هر زمان دیگر احساس می شود. در این پژوهش به بررسی نحوه انتقال مفاهیم معماری توسط نور در درک آثار معماری معاصر ایران م یپردازیم. ...

چکیده آثار هنر و معماری دوره زندیه مجموعه بی‌نظیری از معماری ایران تا پیش از تحولات فرهنگی دوره قاجار است که به‌ زعم اکثر متون موجود در مقایسه با آثار دوران قبل و بعد از خود دارای ساختاری ساده‌گرا و زمینه‌های عاریتی از هنر و معماری باستانی (هخامنشی) و برخی تکنیک‌های دوره صفویه است. اما تاکنون محتوای هنر این دوره با نگاهی عمیق‌تر به ریشه‌ها و نگرش‌های هنر قومی ایل زند مورد مطالعه قرار نگرف...