از جمله تعابیر بکار رفته در قرآن کریم در خطاب خداوند به انسان تعبیر "نفس مطمئنه "است ، که انسان در نهایت سیر خود به سوی خداوند به این مرتبه از نفس انسانی نائل می گردد. اما در تعابیر عرفا پیوسته "نفس "مورد مذمت قرار گرفته است . و از جمله غایت های عرفا رسیدن به مرحله ی "بی خودی "و فناست ، که در این مرحله نفس و انانیت عارف محو می گردد. از آنجا که عرفای اسلامی تعالیم خود را بر گرفته از قرآن و احادی...

یکی از مصادیق حکومت اسلامی، مردم سالاری دینی، با تکیه بر عناصر کلیدی دین اسلام و مردم است. مردم سالاری دینی با قرار گرفتن در مظروف اندیشه های متصور شیعه و سنی، قابلیت شکل پذیری های مختلفی دارد. در ایران، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از اشکال آن طرح و محقق شده است و می تواند الهام بخش همگرایی امت مسلمان در راستای زمینه سازی تشکیل «امت واحدة اسلام» باشد. چنانچه مؤلفه های اصلی تحقق مردم سالاری...

در پژوهش حاضر، اخلاق جنسی در سه محور؛ عمده ترین وجوه اخلاق جنسی از منظر فیلسوفان مسلمان (ابن سینا، خواجه نصیر الدین طوسی و علامه طباطبایی)، عمده ترین وجوه اخلاق جنسی از منظر مربیان مسلمان و تعاریف مرتبط با غریزه جنسی مورد بررسی قرار گرفته است. روش انجام پژوهش، تحلیل اسنادی بوده و به منظور گردآوری داده های لازم جهت پاسخ گویی به سؤال های پژوهش، کلیه اسناد و مدارک موجود و مرتبط با موضوع تبیین اخلا...

در آثار برخی اندیشمندان مسلمان نظیر غزالی، فخر رازی و خواجه نصیر طوسی تعالیم و آموزه‎هایی راجع به آداب رفتار و معاشرت با زنان به‎چشم‎می‎خورد. این آموزه‎ها عموماً در حکمت عملی و بخش تدبیر منزل و یا در ضمن کتب اخلاق و سیاست مطرح می‎شود و در آن، زن در چند نقش معین یعنی مادر، همسر و فرزند (دختر) بررسی می‎شود و یا ذات و سرشت و طبیعت وی مورد ملاحظه و مداقه قرار می‎گیرد. در این مقاله جایگاه زن را در ان...

مشروعیت یا عدم مشروعیت حکومتها در جهان اسلام یکی از مباحث نظری مهمعلماء و اندیشمندان مسلمان بوده است. هر کدام از فرق مختلف از دیدگاه خود بحثمشروعیت را مورد توجه و بررسی قرار دادهاند. برای حکومتگران نیز ایجاد مشروعیتبرای حکومت یکی از دغدغههای مهم بوده است.بسیاری از علماء اهل سنت به بهانه جلوگیری از اختلافات و جنگهای داخلی، درجهت تثبیت وضعیت موجود گام برداشته و از خلافت و حکومتهای مستقر حمایتکرده...

طه حسین از اندیشمندان بزرگ مسلمان در قرن حاضر است که در آثار خود با روشهای علمی و تحلیل برون دینی به بررسی حوزه­های مختلف تفکر اسلامی می­پردازد وی دارای آثار برجسته­ای در حوزه تاریخ اسلام است. از آن جا که در پی تحولات دو قرن اخیر و فروپاشی امپراطوری عثمانی در کشورهای عربی، جریانی با تاکید بر مفاهیم عربی و نژاد عربی پدید آمده است و طرفداران این جریان می­کوشند دلایلی برای تحکیم پایه­های حکومت امو...

ابوعلی مسکویه از دانشمندان مهم در تاریخ اندیشه اسلامی است و سامان یافتن اخلاق فلسفی مرهون تلاش های اوست. وجه تمایز او با بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان، مشارکت جدی او در فعالیت های سیاسی و اجتماعی زمان خود است که حضور در عرصه های حکومتی بر اندیشة او مؤثر بوده است؛ تا جایی که مشکل اساسی جوامع و حکومت ها را عدم توجه به تهذیب نفس و اخلاق دانست و به همین دلیل همت خویش را صرف مباحث اخلاقی کرد. این...

آیت الله جوادی آملی از جمله اندیشمندان مسلمانی است که هیچ یک از تقریرهای برهان وجودی فیلسوفان غربی و مسلمان را نمی پذیرد و آن ها را نوعی مغالطه می داند؛ وی همانند منتقدان غربی این برهان، معتقد است که از هیچ مفهومی، حتی مفهوم خدا یا واجب الوجود، نمی توان وجود خارجی آن را نتیجه گرفت. وی این انتقاد را با مفاهیم فلسفۀ اسلامی توضیح می دهد و اشکال اصلی این برهان را در خلط حمل اولی ذاتی و شایع صناعی م...

چارلز تیلور، فیلسوف مسیحی و استاد جوادی آملی، اندیشمند مسلمان، منتقد سکولاریسم و در پی تقویت دین در جهان مدرن هستند. به اعتقاد آنها، انسان محوری از مهم ترین مؤلفه های سکولاریسم و رقیب دین است. اندیشمندان مذکور با دغدغه های مشترک به بررسی ابعاد مختلف سکولاریسم و انسان محوری می پردازند و امکان های دین در جهان معاصر را رصد می کنند. استاد جوادی آملی بر سکولاریسم سیاسی تمرکز می کند و در نهایت، دین و...

پس از راهیابی اندیشه های دینی و فلسفی به حوزه تفکرات اسلامی که ارمغان نهضت ترجمه در جهان اسلام بود ؛ نزاع اندیشمندان مسلمان و رخداد تفریق آنان به فرقه های کلامی گوناگون پدید آمد . اولین مسأله کلامی ، متأثر از بحث امتناع نسخ در کلام الهی که در نزد یهودیان مطرح بود به صورت بحث « قدم و حدوث قرآن » نمود پیدا کرد. و به دنبال دخالت سیاستمداران (عباسی) ، این مسأله ( که ماهیتی مدرسه ای داشت و باید در ه...