نصّ کتاب و سنت ثابت، ولی معنای آن متحرک است و همین امر به ما اجازه می‌دهد که در فهم کتاب و سنت دست به اجتهاد بزنیم. وقتی موضوع فرهنگ اسلامی مطرح می‌شود، منظور تمام میراث کتاب و سنت به‌عنوان دو نصّ مقدس و اجتهادات مجتهدان و عملکرد مسلمانان در همۀ عرصه‌های زندگی است. در چنین فضایی می‌توان از فرهنگ اسلامی در دنیای متغیر حرف زد و به میراث دینی به‌جامانده پرداخت؛ زیرا هدف به پویش واداشتن فرهنگ اسلامی ...

بحثهای این کتاب به تنوع هجرتهایی که در دنیای اسلام و طی قرون متمادی با اهداف مختلفی صورت پذیرفته پرداخته و انگیزه های این هجرتها را ادای فریضه حج و یا سیاحت و نیز هجرتهای مختص فراگیری دانش یاد می کند و بیشتر به تفصیل مهاجرتهای علمی که طی آن تبادل فرهنگی میان دوطرف شرق و غرب اسلامی صورت پذیرفته می پردازد.

سعادت و شقاوت انسان در دیدگاه قران به اعمال انسانها و افکار آنها در دنیای خاکی بستگی دارد و در تفسیر المیزان که از جمله تفاسیر قوی در طول تاریخ اسلام است و به دست توانمند علامه طباطبایی, فیلسوف معاصر به نگارش درآمده مورد تدقیقی در این رساله قرار می گیرد.

در این مقاله تلاش می شود نسبت اسلام و دموکراسی در قالب دموکراسی ژرف و دموکراسی متعهد (از دیدگاه شریعتی) بررسی شود. بنابراین، این نسبت در هفت مولفة مفهوم دموکراسی، آگاهی از دنیای بیرون، رهیافت چندگانه به دموکراسی، تعامل اجتماع و فرد، ارتباط کلامی، خود موقعیت مند و کثرت گرایی سنجیده شده است مولفه هایی فراتر از لیبرال دموکراسی رایج در غرب و هم در انتقاد به آن هستند. چون دموکراسی متعهد از آراء عل...

پالایش محتوای مجرمانه (فیلترینگ) موضوع مهمی است که با هزینه کلانی در جمهوری اسلامی ایران در حال اجراست و تعیین مصادیق آن طبق قانون جرائم رایانه ای به کمیته ای در دادستانی کل کشور واگذار شده است. بحث در زمینه کارآمدی یا ناکارآمدی این شیوۀ دفاعی در مقابله با تهاجم فرهنگی و حفظ منافع سیاسی و اقتصادی کشور از جنبه های مختلف مطرح است. در این مقاله سعی شده است از دیدگاه فقهی و بر مبنای اصول کلی مستخرج...

در دنیای اسلام مسأله حمایت از دارایی‌های فکری و از جمله طب سنتی از مسائل مستحدثه است که موضوع مباحثات و مناقشات فراوانی بوده و فقها در رد یا پذیرش آن استدلالات گوناگونی را مطرح کرده‌اند. به گواهی اسناد و مدارک گوناگون، کشور پهناور ایران از غنی‌ترین کشورها در زمینه طب سنتی محسوب می‌شود که ضروری است به منظور جلوگیری از وقوع سرقت زیستی، جایگاهی حقوقی برای حمایت از آن در نظر گرفته شود. با توجه به ل...

از مسائل مستحدثه‌ای که در دنیای مدرن پیش می‌آید، انتخاب مرگ هنگام بیماری‌های صعب العلاج یا امراض طاقت فرسایی است که به سبب کهولت سن پیش می‌آید. در این پژوهش برآنیم با اثبات قاعدۀ فقهی"لزوم حفظ نفس"، احترام دین اسلام به حیات انسان‌ها را بیان کنیم و اینکه هدف اصلی دین، حمایت از حیات طیبۀ انسان است تا آنجا که نا‌‌‌امید شدن از لطف و رحمانیت الهی و انتخاب مرگ از گناهان کبیره محسوب می‌شود و مستوجب عق...

در سه دهه اخیر، به ویژه از اوایل دهه 1970 یعنی هم زمان با جنبش های اجتماعی و سیاسی در دنیای اسلام و افزایش افراطی گری مذهبی ستیزه جویانه بین گروه های مسلمان، علاقه وافری به اصول اعلامیه جهانی حقوق بشر و سازگاری آن با اسلام مشاهده شده است. کتاب ها و مقالاتی به زبان عربی و فارسی توسط مفسران برجسته سنت گرای اسلامی هم چون محمد غزالی بین مصری ها و آیت الله جعفر سبحانی تبریزی بین ایرانیان نوشته شده ا...

مبانی اعتقادی اسلام، در آیات و روایات، ترور و اعمال تروریستی را به صراحت یا تلویحاً محکوم کرده و در قرآن کریم نیز (آیه 32 سوره مائده) این بحث به صراحت بیان شده است. اسلام ضمن محکوم کردن تروریسم در تمامی اشکال و مظاهرش، میان جنبش های آزادی بخش ملی و ضد اشغال گری با تروریسم، تمایز قائل می شود. حمایت از مردم مظلوم فلسطین در برابر جنایات اسرائیل، مصداق بارز این مسئله است؛ در حالی که دنیای غرب، اعمال...

اندیشه سیاسی در جهان عرب متأثر از دو طرز فکر بنیادگرا و نوگراست که به ترتیب ریشه در افکار محمد بن عبدالوهاب و سید جمال الدین اسد آبادی دارد. در مقاله حاضر نمایندگان معاصر این دو رهیافت به ترتیب سید قطب و مالک بن نبی هستند که با وجود آن که هر دو سخن از اسلام و باز گشت به اسلام اصیل و راستین دارند، ولی رهیافت و جهان بینی و درون مایه‏های فکری آنان متفاوت از هم است. بنیادگرایی اسلامی در اندیشه سید ...