سفرنامه آیینه‌ای است که می‌توان انعکاس تصویر زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آداب و رسوم و باورها و اعتقادات، رفتار و کردار و فراز و نشیب‌های زندگی جوامع مختلف را در آن دید، تصویری گویا و روشن و تا حدود زیادی خالی از غرض‌ورزی و ملاحظه. از جمله این سفرنامه‌ها، سفرنامه «راه و رسم جهان» اثر نیکولا بوویه است. این جهانگرد سوئیسی ضمن سفر به سرزمین‌های مختلف، گزارشی جذاب، صادقانه و دق...

فرهنگ هر قوم تشکیل دهنده هویت آن قوم است. هر فرهنگی از عناصری نظیر آداب و رسوم، سنن، فرهنگ عامه، معتقدات و باورها، مذهب، تاریخ، اساطیر و ... شکل می گیرد و شناخت این عناصر به شناخت و حفظ هویت و ارزش های جامعه یاری می رساند. از این رو پژوهش در این عناصر از ارزش و اهمیت ویژه برخوردار است. بسیاری از عناصر فرهنگی را می توان از خلال آثار ادبی استخراج و بررسی کرد. در قصاید و غزلیات نسبت به قطعات و مثن...

با پیروزی اعراب مسلمان در جنگ نهاوند یزدگرد پادشاه ساسانی دیگر فرصت نیافت نیروهای خود را برای  مقابله با مسلمانان سامان بخشد. وی علی­رغم دعوت حاکم طبرستان برای پناه­گرفتن در آن سرزمین راهی خراسان گردید. خراسان سرزمین بزرگ و همواری بود که راه فرار به سوی ترکان را برای یزدگرد در صورت ضرورت مهیا می­ساخت. هم­چنین وی درصدد بود با کمک نیروی ترکان در مقابل مسلمانان بایستد. احساس خطر از زنده­بودن یزدگر...

 فرد صوفی نشانه­ هایی داشت که او را از یک غیرصوفی متمایز می‌ساخت. بعضی از این نشانه ­ها همانند شیوۀ لباس پوشیدن، نماینده و مشخصۀ گروه ایشان بود و برخی دیگر از نشانه­ ها، جنبۀ «رفتاری» داشت؛ همانند رسومی که در ارتباط با صرف طعام بود. جستار حاضر درصدد پاسخ ­دادن به سؤالاتی از این­ دست است که: «آداب صرف طعام در میان صوفیان چه بود که به ایشان تشخص صوفیانه می­بخشید؟» و «چه پیشینه‌ای سازندۀ این رفتار...

آنچه بیش از هر چیز به مردم ارزش می­بخشد و آنها را در میان سایرین سربلند و مفتخر    می­سازد، بدون شک آیین و آداب و رسوم یک ملت است و ارج نهادن به ارزش­های آن مردم است. آیین­ها و آداب و رسوم، اعتقادات و باورها مجموعه تجربیات و تفکرات بشر در طی قرون و اعصار است و همین تجربه­ها و آداب و سنت­هاست که به جامعه شخصیت و هویت و موجودیت می­بخشد. مقاله حاضر در واقع شناختی نسبت به آیین­های ازدواج و توجه به ...

 ادبیات عامیانه هر قوم و ملّتی بخش عظیمی از فرهنگ معنوی آن ملت است که سینه به سینه از نسل‌های قدیم تا به امروز نقل شده و در گذر زمان حافظ هویت فرهنگی ملّت‌ها بوده است؛ این نوع ادبی شامل عادات، سنن، افسانه‌ها، قصه‌ها، باورها، آیین‌ها، ترانه‌ها، آداب و رسوم و ... می‌شود. بخش قابل توجهی از اصطلاحات عامیانه ایران، ضرب‌المثل‌هایی است که بر زبان عوام جاری است؛ این کاربردها در نثر فارسی و به خصوص در نوع...

واکاوی فرهنگِ مردمان در حوزه‌های متفاوت بسیار حائز اهمیت است، یکی از مهم‌ترینِ فرهنگ‌ها، هنر موسیقی محلی هر قوم و قبیله است. هنری که شاعر در آن، زندگی مردمانِ آن قوم را به بهترین وجه به شعر می‌آورد. بزرگترین قوم ایران یعنی بختیاری‌ها، دارای آداب و رسوم و موسیقی خاص خود می‌باشند، که در این مقاله به نقش موسیقی در زندگی جمعی مردم و هم‌چنین، به نقش زندگی مردم در شکل‌گیری و ساخت هنر موسیقیایی و شعرهای ...

از جمله مقوله های قابل توجّه در آثار ادبی، بازتاب و انعکاس مسائل مرتبط با آداب و رسوم و باورهای عامیانهء خاصّ ازدواج و عروسی در آثار شاعران و نویسندگان، علی الخصوص در دورهء کلاسیک است که کوشیده اند آن آداب و رسوم را در نوشته های خود، منعکس کنند. بنابراین این آیین ها بقا و دوام خود را بیشتر مدیون شعرا و نویسندگان هستند؛ هرچند آن ها در بعضی موارد، بخش هایی از آیین ها را نادیده گرفته اند ولی این بی ...

با حمله اعراب به ایران ، شمار بسیاری از قبایل عرب در نواحی مختلف خراسان و بویژه بیهق ساکن شدند . با شکل گیری نظام دیوانی خراسان در دوره های بعدی ، شمار بسیاری از بزرگان خاندان های ایرانی و عربی بیهق به نظام دیوانی خراسان راه یافتند . این افراد که نزد سلاطین و بزرگان ، دارای منزلت اجتماعی ویژه ای بودند ، به اموری چون امارت ، قضاوت ، دبیری و غیره اشتغال داشتند . علاوه برفعالیت های سیاسی ، نقش و ج...

هنگامی که به تاریخ قوم کُرد نظر می افکنیم با این حقیقت روبرو می شویم که تاریخ این قوم پُر از فراز و نشیب هایی می باشد که در زندگی آحاد این ملت نقش بسزائی داشته است.یکی از این فراز و نشیب ها مسال? کوچ کردن آنها از مناطق شمال غرب و غرب ایران به خراسان در دور? صفوی می باشد.در این بحث نیز سعی شده است با تکیه بر منابع دست اول تاریخی و اسناد موجود به شفاف سازی این مسأله پرداخته شود. سوال اصلی در این تح...