از جمله مقوله های قابل توجّه در آثار ادبی، بازتاب و انعکاس مسائل مرتبط با آداب و رسوم و باورهای عامیانهء خاصّ ازدواج و عروسی در آثار شاعران و نویسندگان، علی الخصوص در دورهء کلاسیک است که کوشیده اند آن آداب و رسوم را در نوشته های خود، منعکس کنند. بنابراین این آیین ها بقا و دوام خود را بیشتر مدیون شعرا و نویسندگان هستند؛ هرچند آن ها در بعضی موارد، بخش هایی از آیین ها را نادیده گرفته اند ولی این بی توجّهی، سبب نابودی کامل این آداب و رسوم نشده است، بلکه در برخی موارد مردم سینه به سینه و به صورت شفاهی این رسوم و آیین ها را از یکدیگر یاد گرفته و به نسل های بعد، منتقل کرده اند. احتمالاً علّت دوام این آیین ها، به خاطر ایجاد حسّ شادی و خوشحالی در مردم، موقع برگزاری مراسم عروسی و منافات نداشتن با دین بوده است که باعث شده است مردم به عنوان اخلاق ، آداب و سنّت حسنه به آن ها توجّه کنند. هرچند بخشی از این آداب و رسوم به خاطر سستی در انتقال آن ها به دوران بعد، غبار فراموشی به خود گرفته است ولی با وجود این، در این رساله سعی شده است که آداب و رسوم و آیین های ازدواج و نیز لوازم مربوط به آن، از آغاز شیوه های آشنایی تا پیوند همیشگی، از لا به لای متون نظم و نثر ادب فارسی، از کهن ترین روزگاران تا آغاز مشروطیّت، استخراج و برای علاقه مندان ارائه گردد. این سنّت های به یادگار مانده از پیشینیان گاهی برای نسل امروز چنان شیرین و دلنشین است که خواننده با حسرت غمبار به آن ها می نگرد و آن آیین ها را میراث ارزشمند از دست رفته ای می داند که آرزوی بازخوانی و بازشناسی آن ها را دارد.

مطالعه و بررسی متون کهن با بهره مندی از دیدگاههای تلفیقی و بینارشته ای ، روشی نوبنیاد در حوزه نقد ادبی است که سعی دارد با ارائه تعبیر و نفسیری نو از این متون ، گرد و غبار کهولت و فرسودگی را از چهره این آثار گرانقدر بزداید و آنها را از مرگ ارزشی که در عصر حاضر دامنگیر متون کهن و اساطیری گشته است ، رهایی بخشد . این پژوهش نیز با ترکیب سه علم نقدادبی ، اسطوره شناسی و روانشناسی و تحلیل و نقد روانشناختی شخصیت های پهلوانی _ اساطیری شاهنامه در مسیر تحقق این هدف عظیم گام برداشته است . در این پژوهش ، شخصیت پهلوانان از سه بعد متفاوت مطالعه و بررسی می گردد . در بعد نخست ، پهلوان به عنوان یک انسان واقعی که رفتاری متناسب با زندگی روزمره انسانی دارد مورد روانکاوی قرار می گیرد . در این مرحله روان او از لحاظ تسلط خرد یا نفس ( « خود » و « نهاد » ) و یا دارا بودن عقده های روانی که رفتارها و منش هایی چون پرخاشگری ، کنش عجولانه ، خساست ، آزمندی ، ترس و ... را بر شخصیت آدمی تحمیل می نمایند ، بررسی می شود ، در سطح دوم ، بعد اساطیری شخصیت پهلوان مورد توجه قرار می گیرد که در این مرحله خارق العادگی های وجود قهرمان از دیدگاه علم روانشناسی شرح داده می شود . در سطح سوم ، شخصیت پهلوان با توجه به رنگ و نقوش درفش وی بررسی می گردد. به کارگیری این شیوه در تحلیل شخصیت پهلوانان روشی نوین و ابتکاری است که می تواند همسان روش تحلیل رویا که اصول کار زیگموند فروید و کارل گوستاو یونگ به شمار می رفت ، تلقی گردد. این تحقیق ، به روش تطبیقی ، مقایسه ای و تحلیلی صورت حصول یافته است ، که در آن آراء و نظریات علمای روانشناسی با استناد به شواهد و مثالهایی از شاهنامه فردوسی ، ارائه شده است .