حج از جمله عباداتی است که اکثریت قریب به اتفاق اعمال و مناسک آن، از نظر مذاهب گوناگون اسلامی یکسان و تنها در برخی از فروع و جزئیاتش اختلاف نظر وجود دارد. به منظور آشنایی زائران بیت الله الحرام، به ویژه روحانیان کاروان‌ها که در موسم حج،‌گاه با اعمال و رفتار متفاوت زائران دیگر رو به رو می‌شوند، صورت اجمالی اعمال و مناسک حج از ابتدا تا انتها، و با اشاره به موارد اختلاف میان مذاهب اسلامی، از کتاب ا...

پس از انقلاب اسلامی در زمینۀ اسلامی‌سازی علوم انسانی در ایران مباحث فراوانی صورت گرفته است. در این پژوهش زمینه‌هایی که موجب مطرح شدن چنین بحثی در میان اندیشمندان، دانشگاهیان و به‌طور کلی در سطح جامعۀ ما شده، بررسی شده است. ریشه‌های این موضوع به تحولی فکری باز می‌گردد که به‌تدریج از اواخر دهۀ 1320 شمسی در نگرش و بینش دینی اقشار تحصیل‌کرده و روشنفکر جامعه از یک‌سو و برخی روحانیان نواندیش از سویی ...

این مقاله سعی دارد بر اساس اسناد موجود در آرشیوهای اسنادی کشور و تاریخ شفاهی (خاطرات) جمعیت فدائیان اسلام، بستر ظهور، تحولات و پایگاه اجتماعی آنها را به بحث گذارد. فرض مهم این نوشتار آن است که آنها اجتماعی جدید در ایران بودند و نقد اساسی به تحولات فرهنگی رضاشاه و حوزه های علمیه داشتند. اعضای آنها بیشتر شاگردان بازاری، برخی از روحانیان سطح خوانده شامل می شد و ارتباط بسیار با شأن اجتماعی مهم به ...

دراین مقاله دو مقاله از دو دانشمند ایران شناس‘جیمز راسل و شائول شاکد که در زمینه عرفان ایرانی آرای قابل توجهی عرضه داشته اند ‘ بررسی شده است . نکات مهم آن دو مقاله ذکر شده و بعضی ملاحظات دیگر هم از طرف نویسنده مقاله درباره آرای آن دانشمندان طرح گردیده است . حاصل کلام این که عرفان زردشتی مقوله ای است که درگاهان زرتشت و در طریقه های سه گانه زروانی و مهری و مزدکی جلوه کرده و خطوط اصلی آن را از روی...

     کتاب اوستا به زعم زردشتیان در زمرۀ متون وحیانی قوم ایرانی است که از جانب اهوره مزدا و توسط وهومنه فرشتۀ وحی بر «زره­توشتر» پیامبر آریایی نازل شده است. یسنا یکی از اجزای اوستای ایرانیان است که معتبرترین بخش سرودهای زردشت به نام «گاتها» یا «هات­ها» درآن قرار گرفته است. این نوشتار با روش توصیفی و تحلیل محتوای متون ایرانی به معرفی یسنای هفت فصل ایرانیان باستان و بررسی مفاهیم مندرج در آن می­پرد...

پژوهش حاضر می کوشد تا باورها و سنّت های پیوسته به مفهوم شهریار و شهریاری را در عصر ساسانی بررسی کند. منابع مورد استفاده در این پژوهش، عمدتاً از روایات ملّی ایران، از قبیل شاهنامه ی فردوسی، نامه ی تنسر و کارنامه ی اردشیر بابکان هستند. این پژوهش در یک مقدّمه و سه فصل تنظیم شده است: فصل نخست درباره ی شهر و شهریار آرمانی و بایستگی ها و ویژگی های چنین شهریاری سخن می گوید. در این فصل، همچنین از بنیادی-تر...

شیخ محمدباقر بهاری، از جمله روحانیان پیشرو در نهضت مشروطه به شمار می‌رود. یکی از مهم‌ترین اقدامات شیخ در دفاع از مشروطیت، نگارش رساله ایضاح‌الخطا بود. موضوع این رساله، پاسخ‌گویی به اتهامات و شبهات مخالفان مشروطه و تطبیق مبانی مشروطیت با احکام شرع است. هدف از این پژوهش، تبیین دیدگاه و نگرش آیت‌الله بهاری درباره برخی از اصول و قوانین مشروطیت است. نگرشی که به دنبال انطباق و تأیید اصول مشروطیت با ا...

این مقاله به تاریخ معاصر ایران می­‌پردازد و با توصیف شرایط اجتماعی و سیاسی ایران از دوران قاجار تا پیروزی انقلاب اسلامی، توضیح می‌­دهد چگونه زبانی که در سیاست به کار می‌­رفت دچار تغییرات اساسی و تحولات بنیادی شد و این تغییرات چه تأثیر عمیقی بر زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان بر جای گذاشت. به طوری که با تغییر زبان سیاسی، تحولات ژرفی در نگاه مردم به زندگی، شیوه زیست آنها، الگوی اندیشیدن آنها و در ی...

یوحنا ابن فِنکی یکی از روحانیان کلیسای نسطوری در قرن هفتم میلادی بود. او خود شاهد سقوط ساسانیان، حمله اعراب به بیزانس و ساسانیان، تعامل مسیحیان با اعراب، شیوع طاعون و قحطی مشهور اواخر سدۀ هفتم میلادی سوریه بود. او اعتقاد داشت از طرفی خدا اعراب را فرستاد تا از ساسانیان انتقام بگیرد زیرا از آنها بدی زیادی به مسیحیان رسیده بود. از طرف دیگر از همان ابتدا در میان مسلمانان دو دستگی ایجاد کرد(اشاره به...