هدف این مقاله، پرداختن به جنگ دوم از جنگ­های سه­گانة شاپور اوّل با رومیان، در کتیبة کعبة زرتشت است. با بررسی نظرات مختلف ارائه شده دربارۀ سال وقوع دومین جنگ شاپور اول با رومیان و همچنین قیصر رومی درگیر با او، که نامش در کتیبه ذکر نشده است، رخدادهای دورۀ سلطنت شاپور اوّل و جنگ دوم او با رومیان در حدود سال­های 252 تا 256 میلادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در تحقیقات صورت گرفته، سلطة ساسانیان د...

سلسله ساسانی در سال 224 م پس از غلبه اردشیر اول بر اردوان پنجم، پادشاه اشکانی در نبرد هرمزدگان پا به عرصه وجود نهاد.مؤسس این سلسله پس از تثبیت و تحکیم دولت مرکزی در پی گسترش مرزهای شمال‌غربی، غرب و جنوبی برآمد؛ بنابراین در راستای این هدف بایستی با امپراتوری روم می‌جنگید.این امپراتوری از عصر اشکانیان همواره با ایران درگیر بود.پژوهش حاضر بر آن است به بررسی شاخص‌های تأثیرگذار بر سیاست‌های مرزی ارد...

امروزه قواعد حل تعارض از انحصار عوامل خشک و بی­هدف جغرافیایی خارج شده و کارکرد ابزاری و عمدتاً اقتصادی یافته است. تحولی که می­توان از آن به عنوان "منفعت­گرایی قاعده­مند" در تعارض قوانین یاد کرد و نمونه­های بارز آن را در مقررات متحدالشکل روم دو ملاحظه نمود. از جمله در دیباچۀ این مقررات، به هنگام تعیین قانون حاکم بر مسئولیت­های قهری ناشی از تولید کالا، این هدف­گذاری و فایده­محوری در قالب "حمایت از...

یکی از موضوعات قابل توجه در مطالعات تاریخی، پیشگویی وقایع تاریخی است. ابن‌زکی‌الدین بشارت فتح بیت‌المقدس در ماه رجب را به صلاح‌الدین داده بود و منبع پیشگویی خود را تفسیر ابن‌برّجان ذیل آیات ابتدایی سورۀ روم عنوان کرد. هدف این پژوهش، بررسی پیشگویی ابن‌برّجان دربارۀ زمان فتح بیت‌المقدس و چگونگی محاسبۀ اوست. این مقاله با روش اسنادی و توصیفی-تحلیلی و براساس منابع کتابخانه‌ای به رشتۀ تحریر درآمده است....

این مقاله نقدی بر کتاب تاریخ اشکانیان در کتاب سالنامه، تاسیت است. با تطبیق نسخۀ انگلیسی اثر The Annals by Tacitus و ترجمة فارسی آن به بررسی محتوا و ترجمۀ کتاب پرداخته شده است. نادر میرسعیدیِ مترجم، از ترجمة انگلیسی متن مفصل لاتین این اثر بخش‌های مربوط به تاریخ اشکانیان را برگزیده و به فارسی برگردانده است. نگارندگان مقاله تلاش کرده‌اند پس از معرفی متن اصلی کتاب و برخی ویرایش‌های مهم آن به زبان‌ها...

در منابع تاریخی دوره سلجوقیان روم، به گروهی تحت عنوان اخیان که حضوری فعال در جامعه داشته‌اند، اشاره شده است. این گروه از طبقات میانی جامعه و به ویژه پیشه‌وزان برخاسته بودند و آرمان ها، قوانین و ویژگی‌های گروهی شان آنان را با اهل فتوت در ایران و عراق مشابهت تام می‌بخشید. صرف نظر از باورهای صوفیانه و مذهبی‌شان در تحولات اجتماعی نیز نقشی چشمگیر داشتند و از آنجاکه دارای پایگاهی مردمی بودند، دامنه ت...

تاریخ سیستان یکی از ارزنده‌ترین کتاب های تاریخی دوره تکوین است. این کتاب شامل دو قسمت متمایز از یکدیگر است که دو سبک مختلف از دو دوره متفاوت دارد و به وسیله‌ دو تن نگارش یافته است. قسمت اول آن تا حوادث سال (445- 444 هـ) یعنی اوایل عهد تسلط سلاجقه و.... و قسمت دوم بعد از آن را تا حوادث سال (725 هـ ق) شامل می شود که در اوایل قرن هشتم نگارش یافته است. بررسی زبانی تاریخ سیستان می تواند ویژگی های ز...

برسقیان در جایگاه خاندان حکومت‌کنندﮤ محلی در عهد سلجوقیان، فرزندان و بازماندگان برسق کبیر، یکی از غلامانِ خاندان حسنویه، بودند. هم‌زمان با ﻏﻠﺒﮥ سلاجقه بر جبال، بازماندگانِ خاندان حسنویه به آنها پیوستند و یکی از غلامانِ آنها با نام برسق، در دربار سلجوقیان پیشرفت کرد. او ضمن انتصاب به مقام شحنگی بغداد و در حکم اولین ﺷﺤﻨﮥ سلجوقی در بغداد، حکومت بخشی از املاک و اراضیِ اربابانِ سابقِ خود را در لرستان در ا...

یکی از درخشان‌ترین دوره‌های تاریخ شهر اصفهان، دورة حکمرانی سلجوقیان است. چنان‌که مورخین این دوره از این شهر با نام "خیر البلاد" یاد کرده‌اند. بدون‌تردید از جمله عوامل مؤثر در اهمیت اصفهان دورة سلجوقی، وضعیت اقتصادی و تجاری این شهر بوده است. این پژوهش برآن است که، با تکیه بر داده‌های تاریخی و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، به تبیین عوامل مؤثر در رونق و اعتلای وضعیت اقتصادی و تجاری اصفهان در عهد سلاجقه...