پس از تأسیس دارالفنون و سفرهای ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه به اروپا، فرهنگ غربی در ایران نفوذ و گسترش زیادی یافت. یکی از تأثیرات فرهنگ غربی در حوزه موسیقی بویژه موسیقی نظامی بود. این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه‌ای در پی پاسخ به این پرسش است که تأثیرپذیری موسیقیدانان ایرانی و موسیقی نظامی (نقاره خانه) از شیوه‌های علمی و عملیِ منسجمِ موسیقی نظامی...

چکیده حکمرانیِ ایرانی در سده‌ی نوزده میلادی، سرآغاز شکل‌گیری گونه‌ای دیگر از حکمرانی، متفاوت با دوره‌های پیشین بود. نوعی تغییر در سبک حکومت‌گری، که در نیمه‌ی دوم قرن و در عصر پنجاه‌ ساله‌ی ناصری، با به‌کارگیریِ مفهوم نظری و عملیِ «ترقی» برای توصیف آن از سوی نیروهای چندگانه‌ای که خواهان «ترقی» بودند، در یک گفتمان مفصل‌بندی شد؛ گفتمان «ترقی» و تغییر در حکمرانی، به کانون نوشتارها و کردارهای آن دوره م...

خوانشِ ضعیفه‌ی منفعل از زنِ عهد ناصری که در سیستم اجتماعی پدرسالارانه به دام افتاده است در تناقض با کنشگری‌های زنان این دوره در عرصه‌ی سیاست، فرهنگ و تجارت است. در این مطالعه کوشش می‌شود بدون هیچ‌گونه پیش‌داوری، جایگاهِ اجتماعی زنان در دارالخلافه ناصری بازسازی شود و از این طریق به فهمِ معنای مادر شدن دست یافت. به همین منظور زمینه‌های قانونی و مشاغل اجتماعی از اسناد و متون تاریخی گردآوری می‌شوند تا ...

در عصر ناصری، به لحاظ عدم حاکمیت قانون به عنوان نماد اراده‌گرایی مدرن، ارادة شاه یکی از مهمترین مبناهای اعتبار قاعدة حقوقی بود که ریشه عمیقی در بافت فکری و سنتی جامعة ایرانی داشت. این اراده، مشروعیت ایدئولوژیک خود را از ارادة الهی کسب می‌نمود و مردم به عنوان رعایا، ضمن پذیرش این موضوع، این واگذاری قدرت را نوعی فره ایزدی تلقی می‌کردند. با این‌حال، از آنجا که ارادة شاه، به احوال و نفسانیات شاه زم...

این مقاله تلاش دارد تا با گذر از محتوا ، نثر و معرّفی آثار متون کهن، به قواعد و ویژگی های موجود در معرفی شهرها بپردازد . در این راستا ده شهر از عصر سامانی در تمدن اسلامی ایران انتخاب شده، آثار و منابع مورد بررسی با توجه به ساختار و طرح پژوهشی درپنج عنوان طبقه بندی شده است. معرّفی شهرها ، به ترتیب از “ اقلیم و شهر ” شروع شده و به “ شهر و فرهنگ ” خاتمه یافته است . موضوعات مقاله با توجه به بستر مطال...

نمای شهری محملی است که شهر از طریق آن متجلی می شود. مطالعه شهرهای تاریخی حکایت از وجود هماهنگی بینبافت کالبدی و اجتماعی هماهنگی و همچنین توجه به خط آسمان و جزئیات نما دارد. اما سرعت بالای تغییرات جامعهامروز مانع شکل گیری هارمونی بین بافت کالبدی و متن اجتماعی است. این مقاله با روش مطالعات کتابخانه ای- اسنادی،به بررسی عوامل مختلف بر شکل گیری خط آسمان شهری در دوره ها مختلف پرداخته است. در ادامه مق...

فاصله گرفتن از تاریخ و پرسش از آن یا به عبارتی، معرفت سوژه به سوژه را می توان، ویژگی برجستۀ مورخان عصر جدید دانست و سرچشمۀ این تحول را آگاهی از فردیت و التفات به شأن تاریخیت انسان قلمداد کرد. انتقال شمه ای از این تحول فکری به ایران، برای نخستین بار در دورۀ ناصری ذیل نهضت ترجمه صورت گرفت و باعث آشنایی با آثار فلسفی و علمی دانشمندان و فلاسفه اروپایی شد. تحول تفکر و اندیشه و تحول ذهنی و عقلی در می...

Naser al-Din shah Qajar traveled to Europe three times During his reign,  (1290 A.H / 1872 A.D - 1295 A.H / 1878 A.D - 1306 A.H / 1888 A.D), and was greatly influenced by European culture and developed a culture of Normal. The question is what was the impact of his observations from the west on the art of this period? He partly was familiar with aspects cultural- art in Europe, after the return...

منطقه اورامان از توابع والی نشین اردلان در دوره ناصری صحنه شورش گسترده‌ای شد که حدود یک دهه والیان اردلان و بعد از آن حاکمان قاجاری را به خود مشغول داشت. سیاست انتخاب حاکمان غیربومی و فشارهای مالیاتی نقش موثری در شکل­گیری این شورش داشت. بیشتر منابع دوره قاجار- جز معدودی از منابع محلی- اشاراتی ولو گذرا به شورش اورامان نکرده­اند. از این رو،  مقاله حاضر، فتح بابی در شناسایی و مطالعه شورش یادشده و ...