عصری که هدایت در آن به خلق آثار ماندگارش پرداخته است، به سال¬های پس از 1300 شمسی برمی¬گردد. این عصر با یک حرکت بزرگ و انقلابی در جهت رفع مشکلات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... آغاز شده و نویسندگان و روشنفکران با حمایت از اهداف و اصول انقلاب مشروطه به خلق آثاری در راستای آن پرداخته¬اند و از آن تأثیر پذیرفتند که ازجمله آن¬ها می¬توان به کاراپت دردریان معروف به کارو، شاعر و نویسنده ارمنی تبار ایرانی که...

ابن عقده شخصیتی حدیثی و رجالی از علمای زیدی مذهب قرن سوم و چهارم هجری در کوفه است که نقش برجسته ای در انتقال میراث حدیثی مکتوب فریقین بخصوص امامیه داشته است. کتاب «من روی عن جعفر بن محمد (علیهما السلام)» که به نام «الرجال» معروف است، و کتاب «التاریخ» که اسامی همه راویان حدیث امامیه و اهل سنت را در آن گنجانده است، از جمله آثار رجالی وی هستند. این پژوهش با جمع آوری اقوال رجالی وی از منابع گوناگون...

جامعهشناسی ساخت گرا یکی از رویکردهای اساسی نقد ادبی معاصر است. جامعهشناسان ساخت گرا چون گلدمن آلتوسر و ماشری گاه متون سمبولیستی و سوررئالیستی را مورد بررسی قرار میدهند. داستان سه قطره خون صادق هدایت دارای ظرفیت هایی است که میتواند قرائتهای متفاوتی داشته باشد. معمولاً داستان سه قطره خون را از دیدگاه روان شناختی تحلیل کرده اند، اما این مقاله داستان حاضر را با رویکرد ادبی متفاوت، یعنی بر اساس نظریا...

مصطفی صادق رافعی بیشتر به عنوان اندیشمند و نویسنده ای بزرگ در نوشتن مقالات با موضوعات اسلامی- اجتماعی شناخته شده است. او افزون بر این، در نقد ادبی نیز دستی توانا دارد. بسیاری از پژوهشگران، نقد نویسی رافعی را نقدی لغوی و در سطح واژگان دانسته اند، حال آن که وی پیرامون مفهوم «ادبیات»، «شعر» و «شاعر»، دیدگاه هایی دارد که فراتر از پرداختن به نقش «واژگان» در یک اثر ادبی است. امّا این دیدگاه ها که نشان...

در نجوم دورة اسلامی، بین الطلوعین نجومی را «صبح صادق» می نامیدند. در احکام اسلامی، رؤیت این پدیده، شاخص شروعِ وقت نماز صبح است. همچنین گزارش هایی دربارة رؤیت پذیر بودن هاله ای کم نور به شکلی کشیده پیش از صبح صادق، که «صبح کاذب» نامیده می شد، [از دورة اسلامی] بر جای مانده است. اخترشناسی جدید علت صبح کاذب را بازتاب نورخورشید از ذرات غبار بین سیاره ای می داند و آن را نور منطقة البروجی می نامد؛ زیرا...

مقاله حاضر به شناخت بهتر ادبیات داستانی ایران و آمریکا می پردازد. هدف آن تبیین ساختار روایتی داستان های کوتاه هدایت و فاکنر است. سه داستان کوتاه(سه قطره خون، داش آکل، سگ ولگرد) از مجموعه آثار صادق هدایت و سه داستان کوتاه(یک گل سرخ برای امیلی، سپتامبر خشک، انبار سوزی) از ویلیام فاکنر انتخاب شد؛ سپس با در نظر گرفتن ویژگی های داستان های کوتاه میزان توجه هدایت و فاکنر را به عناصر داستانی در داستان ...

این مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراج نامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آن ها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آن ها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهیلیستی «آفرینگان» است. هدف مقاله بررسی تاثیرپذیری «کمدی الهی» از «رساله الغفران» و نیز تبیین دو نگرش دینی و نیهیلیستی در زمینه ج...

در این نوشتار جلد هفت کتاب «نمای شهای ایرانی » با عنوان نمای شهای عامیانه اثر صادق عاشورپور را بررسی م یکنیم. وی نمای شوار ههای گردآور یشده در این جلد را از روستاییان همدان، زنجان و استان کردستان شنیده، فراهم آورده و تنظیم کرده است. به اعتقاد عاشورپور از آنجا که پیشگامان در امر شناخت نمایش ایرانی و متقدمان به این گون هها نپرداخت هاند و افرادی هم که پرداخت هاند، به نقل نمون هها ا کتفا کرد هاند، ...

مکتب های ادبی یکی از معیارهای مهم برای نقد و ارزیابی آثار ادبی در دوره های گوناگون به شمار می روند. به این اعتبار که هر مکتب ادبی، نشان دهندۀ ویژگی هایی است که در اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هر دوره می گذرد، با نقد و بررسی آثار نویسندگان می توان به بخش مهمّی از این خصیصه ها پی برد و تحلیل روشن تری از شرایط اجتماعی ارائه داد. از جملۀ این مکتب ها، ناتورالیسم است که نخستین بار از طریق ترجمۀ آثار ...

اختلاف مسلمانان در تشخیص زمان اذان صبح به خاطر عدم فهم دقیق و مشترک از آیۀ 187 سورۀ بقره است که برای نخستین بار در سال پنجم هجری زمان فجر صادق را تبیین کرد. اینکه مفهوم نخ سفید و سیاه در این آیه چیست و تشخیص این دو نخ از یکدیگر، دقیقاً با چه لحظهای از زمان شکل گیری فجر در افق مصادف می شود، موضوع اصلی این پژوهش است. در این راستا با استفاده از تفاسیر و فنون ادبیات عرب و اشعار دوران جاهلی و همچنین ...