پس از شهادت امام موسی کاظم(ع) در سال 183 هـ .ق ، عواملی دست به دست هم داد تا عده­ای، ایشان را آخرین امام و قائم و مهدی بدانند و بر این اساس، بر ایشان توقف نمایند و امامت امام رضا(ع) و سایر امامان معصوم پس از ایشان را نپذیرند. توقف کنندگان بر امام کاظم(ع)، خود به گروه­هایی تقسیم شدند که در مواردی چون چگونگی رحلت و غیبت و ظهور و قیام آن امام با هم اختلاف داشتند. نکته مهم آنکه مسألۀ توقف بر امام ک...

شرایط دشوار سیاسی و اجتماعی علویان در طول دوره امویان و عباسیان، حمایت افراد سرشناس را نسبت به قیامهای آنان دربر داشت. یکی از آن افراد، امام ابوحنیفه است. حیات سیاسی او، آکنده از وقایع سیاسی، از جمله انتقال قدرت از امویان به عباسیان و قیامهای علویان بود. ابوحنیفه، به دلیل اندیشه­‌های اعتراضی و فساد حکومتهای زمانه، هیچ­‌گاه مناصب حکومتی را قبول نکرد. این مقاله با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و با طرح ...

ایران عصر قاجار شاهد ظهور فرقه جدیدی در مذهب تشیع به نام شیخیه شد. این فرقه پس از مرگ دومین رهبر آن، سیدکاظم رشتی، دچار انشعابات درون‌گروهی شد؛ آن‌چنان که هر یک از شاگردان او براساس اجتهاد خود، به بسط آرا و دیدگاه‌های دو رهبر نخست و ترویج شیخی‌گری پرداختند. یکی از آنان حاج محمد کریم‌خان کرمانی بود که با شرح یکی از اصول اعتقادی شیخیه، یعنی رکن رابع، شاخه مستقلیِ از شیخیه، یعنی شیخیه کرمان را به و...

در این رساله جلوه های فرهنگ ایرانی موجود در اشعار ناصرخسرو که شبه آنها اشاره کرده است،پرداخته شده است. در ابتدا خلاصه ای از احوال و آثار شاعر جهت آشنایی بیشتر با اندیشه ها و افکار او آورده شده است. بعد از آن به طور خلاصه به چگونگی شکل گیری شیعیان از صدر اسلام تا تشکیل فرقه ی اسماعیلیه اشاره شده و افکار و اندیشه های این فرقه به اجمال نوشته شده است. و همچنین به علّت گرایش ناصرخسرو به این فرقه و مب...

یارسان یا اهل حق ، یکی از مسلک های شیعی است که توانسته است، بسیاری از رفتارهای اعتقادی و فرهنگی آیین های دیگر، به ویژه آیین های کهن ایرانی را ، در درون خود حفظ کند. در این پژوهش که به مطالعه و بررسی این آیین پرداخته شده، محوطه های بلوران از توابع شهرستان کوهدشت و محوطه بابایادگار از توابع شهرستان دالاهو، که مورد احترام همه انشعابات این آیین بوده، مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته¬ است. این پژوهش ک...

قدرت­های استعماری به طرق مختلف دنبال منافع و اهداف خود در کشورهای ضعیف بودند. از آنجا که مسئله دین و مذهب به عنوان سدی محکم در مقابل اهداف بیگانگان قرار داشت؛ لذا شیوه فرقه سازی را در جهت تضعیف دولت­ها به کار بردند. آنان فرقه بابیت یکی از          شاخه­های فرقه شیخیه را توسط محمدعلی باب در ایران دوره قاجاریه به وجود آوردند. پس از مرگ محمدعلی، پیروان او مسبب شکل­گیری مشکلاتی در ایران می­شوند از ...

اصول اعتقادی بکتاشیان بر سه پایه استوار شده است: آموزه هاى صوفیانه مبتنى بر تأویل و مسامحه،تعالیم شیعیانه مبتنى بر حب على (ع) و اهل بیت و بهره گیرى از آموزه هاى دیگر ادیان، به ویژهتثلیث مسیحی. یافته های پژوهش حاکی از این است که پژوهشگران حوزه تاریخ تصوف وجغرافیای فکری آسیای صغیر، برداشت ها و تأویلات گوناگونی از سیر طریقت بکتاشیه به دستمی دهند، که در پاره ای از مواقع تصویر مبهمی را از گذار تاریخ...

نخستین کانون آشنایی ایرانیان با اندیشه سوسیالیسم، قفقاز بود. مهاجران ایرانی اعم از بازرگانان، تحصیل کردگان جدید و کارگران تحت تأثیر محیط قفقاز در پیش از مشروطه سازمان هایی سوسیالیستی چون اجتماعیون عامیون را در خارج از کشور پدید آوردند.گرچه سوسیالیسم اندیشان ایرانی در مبارزه برای نیل به مشروطه حضور سازمان یافته ای نداشتند امّا شخصیت ها و سازمان های موثر در کسب مشروطه با این اندیشه آشنایی ابتدایی ...

روند مدرنیته شدن جوامع که در نتیجه رشد روز افزون وسایل ارتباطی از قبیل جراید، ماهواره، اینترنت و عرضه سهل و آسان عقاید مختلف در میان جوامع را در پی داشته است. کشور ما نیز از این امر مستثنی نبوده و رفته رفته موجب شد علاوه بر عرضه تمام قد مکاتب و فرقه های وارداتی، برخی نیز با التقاط و یا بهره گیری از همان مکاتب شرق و غرب دست به تأسیس مکتب یا فرقه معنویت گرا بزنند. عرفان حلقه (کیهانی) نیز از این د...

یکی از مهم ترین حوزه های مطالعاتی در جرم شناسی، مطالعه پیرامون انحراف اجتماعی و جرم است. همزمان با پیشرفت هایی که بشر در علوم مختلف بدست آورده و نیز با تغییرات و دگرگونی های عظیم جوامع، به ویژه توسعه شهرنشینی، صنعتی شدن، دگرگونی های فرهنگی، همگی باعث شده اند که مشکلات اجتماعی بروز نموده و چاره اندیشی بر آنها تحقیقاتی را طلب نماید. امروزه فرقه و فرقه گرایی به عنوان یکی از انحرافات اجتماعی شناخته...