مفاخره یکی از مضامین و موضوعات رایج و کهن شعر فارسی است که براساس آن شاعر با بیانی مبالغه‌آمیز به وصف امتیازها، ویژگی‌ها و افتخارات خود می‌پردازد. با آنکه گسترش فرهنگ ایثار و شهادت و آموزه‌های فروتنی و تواضع در شعر انقلاب بسامد فراوانی دارد و در نگاه نخست به‌نظر می‌رسد جایی برای مفاخره باقی نگذاشته، اما این موضوع شعری با اهداف تازه و رویکردهای جدید، در آن استمرار یافته است. هدف این مقاله مقایسه...

بینَ الشاعر والمکان الذی یعیش فیه سنیه الأولی، علاقة تنبض بالحیاة والمحبة. فی هذا المجال، قد ملکت القریة بوصفها المکان علی الشاعرینِ: محمد حسین شهریار وبدر شاکر السیّاب، مشاعرَهما وأحاسیسهما ووجدانهما، وغدا کلّ شیءٍ فیها، مثار إعجابهما وتعلقهما بها؛ مما جعلهما یسخّران شعرهما فی خدمة القریة التی منحتهما الوجود والأصالة. فقد شکل جبلُ حیدر بابا لدی شهریار عالماً متجذراً فی نفسه وأسبغ علی رؤاه مسحة مِن الحنین...

ادبیات عامه یا فولکور بخش مهمی از فرهنگ مردم هر قوم گروه اجتماعی می باشد که میراث معنوی نسل های پیشین یک جامعه را تشکیل می دهد. این میراث گران سنگ فرهنگی - معنوی تجلی گاه تخیل نیرومند و احساس پاک مردم جامعه های خرد و بزرگ در دوره های مختلف زندگی بشر است، ادبیات عامه در جامعه های سنتی و میان مردمی که به آداب و سنت های گذشتگان علاقه ی فراوان دارند و به دیده ی احترام به آنها می نگرند. بخصوص روستای...

مــردم ایران زمین از دیـــرباز با ادبیّات کهن این مرز و بوم پیوند اجتماعی و فرهنگی عمیقی برقرار کرده اند، زیرا بیشتر فارسی زبانان اغلب برای توجیه اعمال خود و یا تأئید نظرات و سخنان خود به اشعار و عبارات دلنشین نویسندگان توسل می جویند. و آن چه باعث شده تـــا فرهنگ مردم ایــران در میان دیگر فرهنگ های عالم مقامی در خور بیابد در حقیقت نتیجه ی تلاش و کوشش همین بزرگان علم و هنر است که شمع صفت سوختند ت...

هزار و یک شب یکی از متون ادبی چند ملیتی است که عناصر فرهنگ های ملل گوناگون را در خود جای داده است. در این اثر به وضوح، فرهنگ جنسیتی و نظام مردسالار به چشم می خورد، پژوهش حاضر با بررسی حکایت های هزار و یک شب، انگاره ها و اندیشه های جنسیتی فرهنگ گذشته ی شرقی را به نمایش گذاشته؛نقش هر یک از دو جنس (زن و مرد ) را در این فرهنگ تبیین کرده است. این پژوهش ، با هدف بررسی و نمایاندن وضعیت فرهنگی جوامع شر...

استبداد ستیزی و شوریدن برخودکامگان تاریخی همچون سلطان و شاه،کارگزاران و عاملان، و وزیران و وابستگان آنها که به مدد زور و تزویر، غاصبانه بر مردم مظلوم فرمانروایی  می­کرده و موجب استضعاف توده­های مردم و ستمکاری­های فراون شده اند، از مضامین ارزنده­ی شعر فارسی است.   سنایی نیز این مضمون را یکی از محورهای عمده ی شعر خود قرارداده و نگرش ها و نظرات خود را در مورد شاهان و وزیرانی که به عنوان رجال سیاسی...

چکیده   شعر مقاومت به عنوان نوع ادبی اثرگذار در میان انواع ادبی دیگر، به دلیل شرایط خاص حاکم بر کشور عراق از نمود بیشتری برخوردار است. شاعران مقاومت عراق، با استفاده از سلاح کلمه، گزارشی هنرمندانه از پایداری و مقاومت خود و مردم سرزمینشان در برابر ظلم و ستم ارائه داده­اند. در این میان «یحیی سماوی» از جمله شاعران معاصر عراق است که با رژیم بعث حاکم بر جامعه­ی عراق و اشغالگران آمریکایی به شدت مخالف...

با روی کار آمدن بنی عباس و حضور ایرانیان در ساختار اداری حکومت آنان،  شالودۀ  یک جنبش فراگیر فرهنگی- ادبی، پی­ریزی شد. در عصر نوسازی ادبی سنت های ادبی، اجتماعی و آثار فکر ایرانی در رأس فرهنگ­هایی قرار دارد که در زبان و فرهنگ عربی تأثیرگذار است. تجلّی و ظهور سنّت و فرهنگ ایرانی در شعر شاعرانی همچون «ابونواس» در عصر عباسی اول و «ابن رومی» و «ابن معتز» در عصر عباسی دوم به گونه­ای است که در تاریخ نقط...

یغنابیان قومی از نژاد آریایی هستند که زبان آن‌ها منسوب به گروه خانوادة زبان‌های شرقی است. زبان یغنابی ادامۀ بی‌واسطۀ زبان سغدی است. یغنابیان سغدی‌زبان دوزبانه‌اند؛ یعنی در کنار زبان مادری (یغنابی)، زبان فارسی تاجیکی را نیز می‌دانند. تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد ظاهراً به زبان یغنابی شعر و سرود گفته نشده و فقط به زبان تاجیکی ایجاد شده است؛ باوجود این، در بین مواد جمع‌آوری‌شده ازسوی م.س. اندریف و...

پژوهش حاضر بررسی آیین ها و رسوم ایرانیان در شعر قرن ششم (ه.ق) می باشد که ریشه در فرهنگ و قدمت ایران دارد. بسیاری از این آداب و رسوم، با تغییر نوع نگرش و افکار مردم و در طول زمان دستخوش تغییراتی گردیده، چنان که پذیرفتن دین مبین اسلام، تأثیری ژرف در فرهنگ ایران بر جای گذاشته است و از طرفی دیگر حمله ی مغول سبب نابودی بسیاری از این آیین ها گردیده است. جشن های باستانی ایران و هم چنین اعیاد و آیین ها...