اصفهان نامی آشنا در تاریخ و فرهنگ و ادبیات عربی است زیرا بزرگان و نامورانبسیاری که از آنان، کتاب ها و آثار پربها و ارزشمند باقی مانده منسوب به این شهر می باشندالبته برخی از این بزرگان منسوب به اصفهان اگرچه در خاندان اصفهانی پای به عرصه وجودنهاده اند اما در این شهر نزیسته اند .زبان و ادبیات عربی در اصفهان از قرن چهارم هجری شکل می گیرد و در قرون پنجم وششم به اوج خود می رسد به طوری که در سده 4 ق، ...

یکی از ارزشمندترین آثار ادبی که از قرن چهارم هجری برجای مانده و به دست ما رسیده است ، کتاب گرانقدر «یتیمه الدهر فی محاسن اهل العصر» تألیف «ابومنصور ثعالبی نیشابوری» است. ثعالبی در این کتاب ، که به زبان عربی است ، شاعران و نویسندگان معاصر خویش را در همه ی سرزمین های اسلامی معرفی کرده است . از آن جا که بخشی از این اثر متعلق به شاعران خراسان و ماوراءالنهر می باشد، آشنایی با آن ها و سروده هایشان بر...

سابقة‌ ادبیات تعلیمی و پرداختن به شعر و نثر اخلاقی و حِکمی، به ایران دورة باستان و آثاری نظیر تعلیمات اخلاقی آیین زدتشت و اوستا برمی‌گردد. در عهد ساسانی، اندرزنامه‌هایی برای تبلیغ آموزه‌های اخلاقی نگاشته ‌شد. در دورة‌ اسلامی هم از سوی دانشمندان و ادیبانی نظیر ابن مقفع و مؤلف دینکرد، مباحثی از تعلیمات اخلاقی بیان‌‌ گردیده ‌است. همچنین در سروده‌های شاعران قرن سوم؛ یعنی پیشگامان شعر فارسی نیز کم و ...

بررسی تطبیقی مراثی و اشعار عاشورایی شاعران عرب­زبان و فارسی ­زبان، در میان پژوهشگران و ادیبان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این زمینه، عمده‌ ترین‌ ویژگی‌ محتوایی‌ مراثی عاشورایی، بیان ‌مظلومیت‌ امام حسینع، سختی­ها و مصیبت‌های‌ کربلا و گریه‌­محوربودن‌ آن‌ است‌. شریف رضی، شاعر عرب­زبان قرن چهارم هجری (359ـ406) و محتشم کاشانی، شاعر فارسی­ زبان قرن دهم هجری (905ـ996)، هر دو از شاعران شیعی و دا...

چکیده ندارد.

در عرصه سیاسی مهمترین نتیجه مهاجرت سادات علوی به شمال ایران در قرن سوم هجری،تأسیس حکومت شیعی علوی در طبرستان بود.در اوایل قرن چهارم هجری با شکل‌گیری و بنیان گرفتن مکتب ناصریه، شهرهایی چون آمل و هوسم از مراکز اصلی‌ ترویج فرهنگ شیعی در سراسر طبرستان و دیلم به شمارمی‌رفتند. این نوشتار بر آن است با شیوه توصیفی و تحلیلی‌، تلاش ناصرکبیر در نشر اندیشه شیعی طبرستان را مورد بررسی قرار دهد. در مجموع می‌ت...

ابوالحسن علی بن مهدی مامطیری ادیب و محدث گمنام طبرستانی در قرن چهارمهجری می زیسته است . نسخه ای از کتاب نزهة الابصار و محاسن الآثار به قلم این ادیب بهتازگی پیدا شده و یکی از نسخه پژوهان ایرانی آن را معرفی کرده ولی تاکنون به چاپنرسیده است . در این پژوهش شرح حال و آثار ادیب یادشده با نگاهی به کتابنزهة الابصار مورد توجه قرار گرفته است.

یکی از انواع ادبی مهم که بخش‌های عظیمی از شعر فارسی را در بر گرفته، بیان مباحث اخلاقی در لابه‌لای اشعار است. در واقع کمتر شاعر و نویسنده‌ای هست که دغدغۀ تعلیمی و اخلاق‌آموزی نداشته باشد. این رویکرد در همان اشعار نخستین قرن سوم و چهارم رخ نموده است؛ به‌گونه‌ای که شهید بلخی در شعری که به نخستین غزل فارسی زبانزد است، بر اساس روایتی به پند غیرمستقیم روی می‌آورد. شعر قرن چهارم و پنجم هرچند بیشتر تغز...