از مفاهیم «سلطه کاریزماتیک» (مشتق از کاریزما) و «سلطه فرّه‌مندانه»(مشتق از فرّه) در جامعه‌شناسی به‌طور عام، و جامعه‌شناسی سیاسی به‌طور خاص، برداشت‌های گوناگون و بعضاً متناقضی صورت گرفته است. برخی از محققان و مترجمان در آثار تألیفی یا ترجمه‌ای خود بر حسب عادت‌، این دو مفهوم را مترادف با یکدیگر به کار برده‌اند. این در حالی است که تفاوت‌های بنیادینی بین این دو مفهوم وجود دارد. در این مقاله سعی شده اس...

ارتباطات، به عنوان یکى از شاخه هاى جوان علوم اجتماعى، از دیر باز و به ویژه پس از جنگ جهانى دوم مورد توجه دانشمندان رشته هاى گوناگون علوم انسانى قرار گرفته است. ارتباطات، نخست به عنوان «انتقال اطلاعات» و سپس به عنوان «اقناع» و در برداشت هاى جدید به منزله «بیان شخصى»، «تأثیرگزارى متقابل و همبستگى اجتماعى»، «ابزار اصلى دگرگونى اجتماعى و سیاسى» مورد مطالعه و بررسى واقع شده است، در میان شاخه هاى مخت...

 دیدگاه‌هاى شهید مطهرى درباره آزادى و مباحث پیرامونى آن از منظر آموزه‌هاى قرآن مورد بررسى قرار گرفته است.  شمارى از اندیشمندان نقش دین را در صحنه سیاسى و اجتماعى باور ندارند و عده‌اى چنین نقشى را باور دارند گروه دوم گاه حقوق بشر موضوعه را مبنا قرار مى‌دهند و آیات را تطبیق و یا تأویل مى‌کنند و گاه اعلامیه حقوق بشر را نه یکسره مى‌پذیرند و نه یکسره ردّ مى‌کنند. شهید مطهرى از دسته اخیر است. اقسام آ...

در این مقاله آفات راه یافته به تفاسیر قرن معاصر مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. یکى از مهم‌ترین آفات تفاسیر معاصر، ارائه تفسیر جدید در موضوعات اقتصادى قرآن است. برخى حرام بودن ربا را از جهت مقدار تخصیص زدند و بعضى قرض تولیدى را از محدوده ربا بیرون شمردند و اظهار داشتند که هر گاه براى تولید، وام دریافت شود، سودى که بر آن وام تعلّق گیرد، ربا به شمار نمى‌آید. و دیگرانى آن را به عصر جاهلى محدود کرد...

در این نوشتار به بررسى اعتبار رأى اکثریت در تصمیم‏گیرى‏هاى جمعى پرداخته شده است. اعتبار رأى اکثریت مى‏تواند مبانى مختلفى داشته باشد که مهم‏ترین آن‏ها عبارت است از حق تعیین سرنوشت، کشف حقیقت، مشروعیت دینى، مصلحت و مقبولیت. نویسنده براى بررسى موضوع این مقاله، نخست به تبیین مفاهیم مرتبط با آن پرداخته است. سپس با استناد به دلایل عقلى به این نتیجه مى‏رسد که رأى اکثریت بر اساس مبناى حق تعیین سرنوشت، ...

تبلیغات و جنگ روانى، در روان شناسى اجتماعى از اهمیت به سزایى برخوردار است. در این مقاله، ابتدا مفهوم تبلیغات و جنگ روانى از دیدگاه روان شناسى مورد کنکاش قرار گرفته و پس از آن دیدگاه قرآن ارزشیابى شده است. در بررسى روان شناختى، با نگاهى صرفاً توصیفى موضوعاتى همچون تعریف، گستره مفهومى، و کاربرد شاخه هاى مختلف روان شناسى در تبلیغات و جنگ روانى موردتوجه قرار گرفته است. در بررسى قرآنى، با نگاهى توصیف...

از ابتداى تشکیل حکومت جمهورى اسلامى در ایران با رهبرى امام خمینى به عنوان فقیه جامع الشرایط، یکى از شبهاتى که در موارد متعددى مطرح شده، تضاد بین حکومت جمهورى و حکومت اسلامى مبتنى بر ولایت فقیه (= حکومت ولایى) بوده است. در این مقاله ابتدا سعى شده تعریف دقیق و مستندى از حکومت جمهورى ارائه شود و سپس با در نظر گرفتن ویژگى هاى حکومت ولایى، امکان جمع بین آن دو اثبات گردد. در ادامه موارد ادعایى افتراق...

فقهاى شیعه در طول تاریخ فقه، نسبت به حکم همکارى با حاکمان - به‏ویژه حاکمان جور رأى واحدى نداشته‏اند. تا پیش از شیخ مفید، حرمت این همکارى، مورد اتفاق فقهاى شناخته‏شده شیعه بوده است; اما وى، در این رأى تجدید نظر کرد. پژوهش حاضر به منظور بررسى و شناسایى علت تغییر رویکرد شیخ مفید نسبت به همکارى با سلطان جائر در مقایسه با عالمان شیعه دوره‏هاى پیش از او، روش هرمنوتیک قصدگراى اسکینر را انتخاب کرده که ...

امروزه کیفیت زندگى بشر دچار ناپایدارى است، به همین دلیل لازم است به ارزیابى کیفى محیط زندگى انسانها پرداخته و عوامل ناپایدارى را شناسایى کنیم. این کار نیازمند شناخت متغیرهاى مؤثر برمحیط، دستیابى به روشى براى ارزیابى و داشتن معیارى براى فرابینى و کنترل پاسخ هایى است که جامعه در ترمیم ناپایدارى‏ ها اعمال مى‏ دارد. شاخص­ هاى زیست محیطى، اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى به عنوان ابزارى اساسى براى پی...

امروزه افزایش روند شهرنشینى و تمرکز جمعیت در شهرها در تمامى کشورهاى دنیا امرى انکارناپذیر است. اما این پدیده در همه جا نتایج یکسانى به همراه نداشته است. در جوامع صنعتى، به دلیل رشد موزون اقتصادى، سیاسى و اجتماعى، از تجمع نیروهاى انسانى در شهرها به بهترین شکل و در جهت توسعه همه جانبه استفاده گردیده، در حالیکه در کشورهاى جهان سوم، به علت عدم وجود زیرساخت هاى مناسب و رشد ناهمگون، هجوم جمعیت به شهر...