در این پژوهش به دو مسئله محوری پرداخته شده است: (1) ارائه تصویری از چالش عمیق بین طبیعت و مابعدالطبیعه در آثار بنیان گذاران فلسفه و حکمت یونان، یعنی افلاطون و ارسطو؛ (2) ترمیم و بازسازی این نقیصه با استمداد از آموزه های حکمت متعالیه و ارائه تبیین رضایت بخش و معقول از ارتباط وثیق بین طبیعت و مابعدالطبیعه در اندیشه های ملاصدرا. در این نوشتار، زمینه ها و بستر هایی که با توجه به مبانی حکمت صدرایی م...

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

وحدت وجود از مهم‌ترین و محوری‌ترین مدعاهای هستی‌شناختی عارفان به شمار می‌رود. برخی از مفسّران تفسیرِ عرفانی و صوفیانه، از طرفداران جدّی این اندیشه بوده و بدین جهت آن را از حوزه عرفان وارد تفسیر قرآن کردند. البتّه تفاسیری که در پهنه عرفان و تصوف سامان گرفت، در ابتدا به صورت ساده و زاهدانه و به معنای درونیِ بعضی از آیات قرآن می‌پرداخت. فکر اصلی صوفیان کشتن آرزوهای نفس و انانیّت و کشاندن او به فناء فی ا...

شاید بتوان مهم‌ترین بحث از مباحث کلام، فلسفه و عرفان نظری را، بحث دربارة توحید و حقیقت آن دانست. در این بین دیدگاه‌ها و اختلاف‌نظرهای بسیاری بین اهل کلام و فلاسفه و عرفا وجود دارد که کتاب‌های بسیاری در این عرصه به آنها اختصاص داده شده است. اهل کلام و فلاسفۀ مشاء، به بینونت خالق و مخلوق رأی داده‌اند؛ متفکران اشراقی به نوعی وحدت معتقدند که کثرت را شامل می‌شود. مؤسس حکمت متعالیه به تبع فهلویون، وح...

یکی از نظریاتی که از دیرباز به متصوّفه نسبت داده شده، نظریه وحدت وجود است که اساسی فلسفی- عرفانی دارد. این نظریه که به وحدت موجودات هستی نظر دارد، در عالم عرفان و فلسفه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. درباره این نظریه دیدگاه‌های متفاوتی بیان شده است و عارفانِ وحدت‌اندیشی چون بایزید بسطامی، حلاّج و ابن‌عربی درباره آن سخن گفته‌‌اند. در دوره معاصر نیز کم نیستند شاعران و ادیبانی که به این مقوله روی آو...

رابطه توحید وجودی با هستی و کثرات از موضوعات کلامی و عرفانی است که در علم کلام کمتر بدان توجه شده است. نویسنده برای اثبات مدعای خود با ادله عقلی ناظر به ذات الوهی (صرف الوجود، بسیط الحقیقه، اطلاق، تحلیل علت فاعلی) و ناظر به جهان (وجود معلولی و ربطی جهان و کثرات) به تقریر و اثبات فرضیه خود پرداخته است. رویکرد دوم مقاله رویکرد نقلی است که با تحلیل و آیات و روایات با تقریرات مختلف (حضور خدا در تما...

چکیدهمطابق اصول و مبانی نظریه ی وحدت تشکیکی وجود، چون در این نظریه، وجود امری اصیلِ حقیقی است و در این وجودِ اصیلِ حقیقی، تشکیک راه دارد، سلسله مراتبی از وجودها (موجودات)، تحقق دارند که وجودِ آنها، همگی اصیل و حقیقی است. با توجه به این مطلب، سؤال اساسی آن است که این نظریه با چه نارسایی های روبرو است؟ آیا بر بنیاد اصول نظریه ی وحدت تشکیکی وجود؛ می توان این نارسایی ها را برطرف کرد؟ از آنجا که ا...

آیا حوزه ای فراتر از عقل که منطق ناپذیر و احکامش ضد عقل باشد، وجود دارد؟ این پرسش همواره عرفان را به رویارویی در برابر فلسفه فراخوانده است. ازاین رو دو حوزه «عقل» و «طور ماورای عقل» و نسبت بین این دو همیشه موردتوجه عرفا، عرفان شناسان و دین پژوهان در غرب مسیحی و شرق اسلامی بوده است. ملاصدرا و کی یرکگور می پذیرند که عقل منبع معرفتی کامل برای درک حقایق نیست. کی یرکگور در مواجه با پارادوکس موجود در...

0