مسألۀ حرکت زمین (حرکت وضعی و حرکت انتقالی آن) و حل ایرادات طبیعی و تجربی حاصل از پذیرش این حرکت، یکی از مسائل مهم در پذیرش یا رد نجوم خورشیدمرکز بوده است. با این که در آثار هیئت دورۀ اسلامی، سعی بر آن بود تا دلایلی که برای بر سکون زمین مطرح می‌شوند، بیشتر دلایلی تجربی باشند، اما به نظر می‌آید در نزد متفکران دورۀ قاجار، این دلایل تجربی نسبت به دلایل طبیعی اهمیت کمتری داشتند. عبدالغفار نجم‌الدوله...

«تریاک» یکی از مفردات دارویی است که مصرف آن به عنوان ماده دارویی سابقه دیرینه دارد. در طب سنتی ایران به این مفرده گیاهی پرداخته شده است و ضمن بیان اثرات دارویی آن به عوارض و مصرف غیرمنطقی آن که به اعتیاد منجر می شود نیز اشاره شده است. احتمالاً از حدود قرن دهم هجری قمری اعتیاد به تریاک در ایران یکی از معضلات اجتماعی شده است و از همان زمان حکمای طب سنتی ایران روش های مختلفی برای ترک آن معرفی کرده ...

تاریخ نگاری یکی از مهم ترین روش ها برای آگاهی از سابقه و سیر تطوّر بسیاری از دانش ها و دانشمندان مانند طب و اطبّا است. در این میان، کتاب عیون ‎ الأنباء فی طبقات‏الأطباء اثر ابن‏ابی‏اصیبعه نقطه عطفی در تاریخ نگاری طب و اطبّا در تمدّن اسلامی تأثیرگذار بوده است. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی به چرایی و تبیین تأثیرگذاری این کتاب بر این نوع تاریخ نگاری می پردازد. نقش این کتاب به منزله میراث ‎ بان بسیا...

سابقه و هدف: یکی از چالش‌های بزرگ در عصر حاضر دسترسی سریع کاربران به اطلاعات مورد نیازشان است، در نتیجه در نظام‌های ذخیره و بازیابی اطلاعات توجه به سازماندهی مدارک اهمیت زیادی دارد. در میان روش‌های سازماندهی اطلاعات، نمایه‌سازی زبان کنترل‌شده‌ای است که یکی از ابزارهای آن اصطلاح نامه است، لذا پژوهش حاضر با هدف امکان‌سنجی تدوین اصطلاح‌نامۀ پزشکی اسلام و ایران انجام شده است. مواد و روش‌ها: روش پژو...

با بررسی و مطالعه برگ های تاریخ پزشکی کهن در تمدن ایران و اسلام می توان دریافت که ایرانیان از همان زمان های پیشین به رعایت موازین اخلاقی به ویژه در طب توجه ویژه ای داشته اند و دانشمندان و حکیمان بزرگی در این سپهر از کهن تاکنون درخشیده اند. یکی از حکیمان بزرگ و عالی قدری که در این مسیر خوش درخشیده است سیدحسین حکیم (ره) می باشد. آیت ا... حاج سیدحسین حکیم فرزند عالم و عارف نامدار، حاج سیدعلی شوشتر...

از دیدگاه بوعلی سینا و سایر حکمای طب سنتی ایران رؤیا به عنوان یکی از علائم تشخیصی مطرح می باشد، به طوری که برخی از خواب ها از نظر پزشکی دارای اهمیت بوده و در تشخیص مزاج یا بیماری کمک کننده اند. محتویات و جزئیات رؤیای فرد می تواند گویای وضعیت خاص جسمی و روانی وی باشد. در سوءمزاج ها و غلبه اخلاط، هر فرد متناسب با خلطی که در بدنش افزایش یافته خواب هایی با رنگ و محتوای متناسب با آن خلط می بیند. به ...

مقدمه: تهوع و استفراغ، از شکایات شایع دوران بارداری است. به دلیل نگرانی‌های مرتبط با مصرف دارو در بارداری، عوارض جانبی داروهای تأیید شده سازمان غذا و دارو و تمایل عمومی در استفاده از درمان‌های مکمل، درمان‌های غیر‌دارویی به طور فزاینده در درمان تهوع و استفراغ بارداری به کار می‌رود. این راه­ها به عنوان درمان­های طبیعی و ایمن یا کم خطر‌تر از درمان‌های دارویی شناخته می‌شوند. مطالعه مروری حاضر با هد...

هرچند قانون مجازات اسلامی در بخشهای قصاص و دیات جنایات را به عمدی، شبه عمدی و خطایی تقسیم می‌کند، اما در لابه‌لای قانون با عناوین دیگری چون قتل غیرعمدی مواجه می‌شویم که در مقایسه با تقسیم یاد شده مبهم به نظر می‌آیند. جنایتهای غیرعمدی ناشی از تقصیر در رانندگی که در فصل بیست و هفتم کتاب پنجم قانون مذکور آمده‌اند از این دسته‌اند. نوشته حاضر با ریشه‌یابی این اصطلاح در قوانین پیشین و مقایسه نسبت آن ...

ناباروری و عوارض آن یکی از مشکلات بزرگ زندگی امروز است. شیوع قابل توجه ناباروری و روش‏های درمانی آن که موجب بار عاطفی و اقتصادی سنگینی نیز می‏شود دارای تبعات روحی متعددی است. هدف از این مطالعه، سیری در ارتباط اعراض نفسانی با ناباروری از گذشته در کتب طبی سنتی ایرانی تا به امروز می‏باشد. به این ترتیب متون در دسترس طب سنتی ایرانی از قبیل قانون در طب، کامل الصناعه، خلاصه الحکمه، ذخیره خوارزمشاهی، ا...