در سال های اخیر برنامه ریزی راهبردی بر اساس رویکرد دموکراسی مشارکتی و عقلانیت ارتباطی مطرح شد و سپس به دلیل عدم ارائه کاربست عملی مورد نقد قرار گرفت. برای رفع این محدودیت، برخی محققین مانند گاونتا، کرنوال و آتاو معتقدند باید بر رویکرد پژوهش در عمل به مثابه یک راه حل روش شناختی تمرکز کنیم که در آن تأکید بر امر یادگیری متقابل است و منجر به کنش متقابل میان مجموعه متعددی از بازیگران می شود. با وجود...

این پژوهش درصدد بررسی دیدگاه عرفانی حکیم پیرامون چگونگی پیدایش مظاهر کثیر از واحد است. مراد عرفا از فیض اقدس، ظهور علمی اشیا بدون کثرت در علم الهی و از فیض مقدس، فیضی است که اعیان ثابته را که در علم الهی موجود هستند، در عین محقق می­سازد. پرسش اساسی این مقاله عبارت است از: حکیم سبزواری پیرامون چگونگی پیدایش کثیر از واحد چه تحلیل عرفانی ارائه می­دهد؟ دستا...

در نظر نهایی حکمت متعالیه ذات خدای متعال حقیقت لابشرط مقسمی و وجود و موجود منحصر در همان مصداق است. در این نگاه، علیت به معنای تجلی و تطور یک حقیقت در ذات خویش است و ثمره آن، ظهور تفصیلی کمالات بی‌نهایت مبدأ است و کثرات جز جلوات و شئونات ذات حق نیستند. ملاصدرا برای ربط میان کثرت و وحدت، بحث فیض منبسط را مطرح می‌کند. از نظر وی ظهور کثرت از وحدت به گونه ظهور یک وجه واحد از حق تعالی است که وحدتش ع...

  علی محمد ساجدی[1] فاطمه زارع[2]  پرسش اصلی تحقیق حاضر چگونگی هماهنگی میان عقل و نقل در مسأله توحید صفاتی در منظومه فلسفی ملاصدرا است. پس از تبیین هماهنگی عقل و نقل از دیدگاه صدرا، و با ذکر پیشینه ای از آراء متکلمان(اشاعره و معتزله) در خصوص رابطه میان ذات و صفات الهی وگذری نیز به آراء ابن سینا...

محقّق خفری در زمره فیلسوفان مکتب شیراز است که به شرح آثار حکمای پیش از خود همّت نمود، امّا در این میان در مواضع خاصّی به بیان آراء خاص خویش در باب موضوع مورد شرح می پردازد، به عنوان مثال در رساله سواد العین علاوه بر بیان آراء حکمای سلف در باب تشکیک وجود، وحدت معنوی و اصالت آن نیز بیاناتی مختص به خود دارد که ارزش اثر مذکور را نمایان می سازد. آثار وی که در شکل گیری حوزه فلسفی شیراز دارای اهمّیت است، ...

ملاصدرا چگونگی «حمل» در عالم واقع را بر اساس نظریۀ شمول و انبساط وجودی توضیح می دهد. مطابق با این نظریه، وجود منبسط واحدْ جهت اتحاد، و مراتب این وجودْ جهت تغایر موضوع و محمول را فراهم می کنند و میان موضوع و محمول نوعی رابطۀ علیت برقرار است. اما از آن جا که این نظریه در ساختار فلسفی علامه طباطبایی پذیرفته نیست، چگونگی «حمل» نزد ایشان بر مبنای نظریۀ حدود و قیود وجودی تبیین می شود. بر این اساس، این ...

قاعده «بسیط‌الحقیقه»، از قواعد کلیدی در فلسفه صدرایی است. پردازش این مطلب به عنوان یک قاعده محوری و مؤثر، و تبیین تفصیلی آن از ابتکارات صدرالمتألهین است. در میان فیلسوفان پیشین، تنها می­توان از فلوطین به عنوان طرح‌کننده این قاعده نام برد که البته تبیین‌ها و استدلال‌های وی، از نظر کمیت و قوت فلسفی، به پای تبیین‌های صدرا نمی­رسد. در مکتب صدرایی دو ساحت مختلف برای این قاعده مطرح شده است: ساحت کثرت...

با اینکه اغلب به غلط تصور می­شود که فلسفۀ تحلیلی، به عنوان یک جنبش ضد-متافیزیکی، هیچ ارتباطی با متافیزیک ندارد، اما دلایل خوبی وجود دارند که بر اساس آن می­توان تمایلات متافیزیکی فیلسوفان تحلیلی را تصدیق نمود و متعاقباً ماهیت ضد-متافیزیکی فلسفه تحلیلی را در تمام مراحل شکل­گیری­اش به حداقل رساند. چون فلسفه تحلیلی یک جنبش تاریخی است که ماهیت اصلی آن در چند مرحله شکل یافته است، لذا با پیگیری این مرا...

الاهیدانان مسلمان توصیف جامعی از وجود کثرت در ادلّه­ اثبات خدا و راه‌های خداشناسی عقلی در سنّت اندیشه اسلامی به دست داده‌اند. آنان از تبیین این کثرت و شناخت و بازگفت علّت آن نیز غافل نبوده‌اند و تبیین‌هایی پیش نهاده‌اند که می‌توان آنها را در چهار دسته گنجاند: 1. تکثّر راه‌ها معلول تکثّر استعدادهای رهروان است؛ 2. تکثّر راه‌ها معلول تکثّر سامانه‌های معرفتی رهروان است؛ 3. تکثّر راه‌ها معلول تکثّر مفاهیم من...

ما در جهانی زندگی می کنیم که در ابعاد مختلف، متکثر است. نژادها، زبان ها، فرهنگ ها و ادیان متنوع و مختلف تجلی گاه این تکثر است. در برخورد با کثرت ادیان گرایش های مختلفی به وجود آمده است: طبیعت گرائی، وحدت گرائی، حصر گرائی، شمول گرائی و کثرت گرائی. در این پژوهش سعی بر آن داریم تا در حد توان به بحث در مورد کثرت گرائی دینی (پلورالیسم دینی) پرداخته و صرفا با استناد به آیات قرآن و برخی روایات، این ن...