مهتاب و کتان یا دل و جان اثر شاعری بنام آفرین لاهوری و اهل دیار پاکستان است، که نسخة آن در بخش نسخ خطی دانشگاه پنجاب نگه‌داری می‌شود و تاکنون تصحیح و چاپ نشده و ناشناخته باقی مانده‌است. داستان روایتی تغزلی از اشتیاق و علاقه بین دو معشوقه با نامهای دل و جان است. شاعر با بیانی حکیمانه و موجز بسیاری از مباحث حکمی را نیز در خلال داستان آورده است و پی در پی عشق و محبت را توصیف می‌کند. برجستگی این من...

هفت تماشا از جمله آثار محمد حسن قتیل لاهوری (د 1233‌ق/ 1817م) است که به خواهش آقا محمد صادق‌خان فراهانی و آقا ابوالحسن‌خان قزوینی نوشته شده است. مؤلف، در دیباچۀ کتاب، هدفش را از تألیف، تحریر احوال هندوان و رسوم این فرقه و شیوۀ مسلمانان ساکن هند، قدیم‌الاسلام یا جدیدالاسلام ذکر کرده است. هفت تماشا مشتمل بر عقاید و آداب اقوام و مذاهب هندوان است که در آن، به برخی حوادث تاری...

شهاب شهیدانی( عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان ) [email protected] 09168608226 سعید حیدری ( کارشناس ارشد تاریخ ) [email protected] چکیده بی تردید نفت از جمله منابع مهم درآمدهای اقتصادی ایران می باشد که سهم بسزایی در روند توسعه و رشد و نیز ممانعت از آن در جامعه ایرانی ایفا نموده است. تحّولات تاریخی صنعت نفت در عصر پهلوی دوم هنوز نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است و این مهّم با توجه ب...

برخورد جهان اسلام باغرب به عنوان یک امر اجتناب ناپذیر اگر چه همیشه همراه با تنش و دشمنی نبوده، اما از همان ابتدا به عنوان دو نیروی تأثیرگذار متفاوت مطرح شده اند؛ که ماهیت هر یک دیگری را به چالش می کشد. اسلام همیشه به عنوان یک تهدید مطرح بوده که محوریت تمدن غرب را به چالش کشیده و غرب نیز در نگاه مسلمانان نماد یک فرهنگ بی روح و عامل انحطاط جوامع معرفی شده است. در آغاز ورود فرهنگ غرب به جهان اسلام...

مرتضی قلی خان اقبال السلطنۀ ماکوئی، در طول حکمرانی خویش (1277-1302 ش.)، به سبب موقعیت خاص ماکو در مجاورت با روسیه و عثمانی، روابط نزدیکی با آن دو قدرت سیاسی بویژه روس ها برقرار کرد تا قدرت خویش را در این ناحیه از ایران تحکیم بخشد. او در این سیاست،ادامه دهندۀ راه اجداد خویش بود. موقعیت سردار ماکو در آغاز جنگ جهانی اول، به علت ورود عثمانی و روسیه به جنگ، بسیار حساس شد. این امر، به دلیل مجاورت ماک...

بررسی انتقادی نجوم ابن سینا در حوزه نظری و نیز کوشش های عملی و رصدی و لو اندک وی در حیطه اخترشناسی  بر عهده این مقاله است؛ در جنبه نخست، الگوی حرکات اولیّه و ثانوی افلاک قرار دارد که در دانشنامه علایی و النّجاة مطرح شده است. وی در این الگو نحوه ارتباط بین محرّک اوّل با فلک الأعلی و افلاک کوچکتر سیّارات را به صورت هندسی و با تأکید بر آموزه ارسطویی پیکربندی حرکات افلاک سیّارات (یعنی فقط کاربرد حرکات مس...

خان های بیات ماکویی، در زمان حکومت شاه عباس دوم صفوی (1052-1077 ق.) به ماکو کوچانده شدند، تا زیر نظر حاکمان این منطقۀ مرزی به دفاع از آن بپردازند. منشا و مسکن اولیۀ گروهی از بیات های ماکو منطقۀ ایروان بود. این امر، تاثیر مهمی در روابط آن ها با ناحیۀ قفقاز و دیگر اعضای خاندان بیات ساکن این منطقه داشت. بیات های ماکو، به تدریج، با ضعف دیگر حاکمان منطقۀ شمال غرب کشور و کاهش قدرت دولت مرکزی ایران به...

تا کنون شرح‌ها و تفسیرهای زیادی بر دیوان حافظ نوشته شده است. این شرح‌ها عمدتاً یا به طور کلی اشعار حافظ را عاری از گرایش‌های عرفانی می‌دانند؛ یا تعبیر و تفسیر آن‌ها صرفاً عرفانی است و نگاهشان به تمامی غزلیات یک نگاه عارفانه است. سؤال مهمی که در این مورد پیش آمده است، این است که آیا این‌ گونه نگاه‌ها به دیوان حافظ منطقاً درست است یا راه میانه‌ای هم وجود دارد؟ نگارنده بر ا...

شاعران و نویسندگانی که اندیشهء آنها از یک نظم فلسفی و منطقی برخوردار است، نه تنها آن نظم در زندگی فردی و اجتماعی آنان اثر می گذارد بلکه در آثار ادبی که حاصل تراوش فکری آنان است بسیار مؤثر است. در این مقاله سعی شده است که این شیوه و رویه در اندیشهء علامه اقبال به صورت کوتاه نشان داده شود وگوشه ای از تجلی قرآن کریم در ذهن و زبان اقبال بررسی شود. بویژه تأثیری که فرآیند آن بزرگترین فلسفه اقبال یعن...