در قرن های نخست دورة اسلامی زبان عربی با سرعت زیادی در ایران گسترش یافت و به مرور زمان به زبان سیاسی و علمی و ادبی ایران در حوزة تمدن اسلامی تبدیل شد. در این میان عدة زیادی از ایرانیان اهل ذوق و ادب به آفریدن آثار ادبی به زبان عربی پرداختند. به طوری که بازار شعر عربی در ایران به ویژه در قرن چهارم و پنجم رونقی تام و تمام گرفت. حملة مغولان به سرزمین ایران و بروز تحولات و نابسامانی های اجتماعی و س...

هدف ما در این مقاله ترسیم نقش مهم منابع عربی در شرح و تفسیر متون ادب فارسی و تبیین مبانی فرهنگ ایرانی است زیرا بسیاری حقایق مربوط به فرهنگ و ادب ایران زمین در لایه های ستبر متون عربی مدفون شده و محققان ما توجه کم تر بدان دارند. این در حالی است که در شرح متون ادب فارسی، استناد به متون عربی به گونه ای صورت می گیرد که نه تنها نقشی در تبیین سرچشمه های فکری ایرانیان ندارد بلکه موجب کج فهمی و تفسیر ن...

پیشینة کاربرد فعل با پیشوند و پیش‌واژک در زبان‌های ایرانی به دورة باستان می‌رسد. برخی از این پیشوندها و پیش‌واژک‌های فعلی در فارسی میانه متروک ‌شده و برخی از آنها به‌صورت جزیی مرده در ساختمان فعل باقی‌مانده‌اند. فارسی دری نیز این پیشوندها و پیش واژک‌ها را از فارسی میانه وام گرفته است. در فرهنگنامة قرآنی، فرهنگ برابرهای فارسی قرآن بر اساس 142 نسخۀ خطی کهن، تعداد زیادی از فعل‌ها با پیشوند و پیش‌و...

دعا دری است از رحمت واسعة الهی که خداوند به روی بندگان گشوده. دری که او بگشاید کسی را یارای بستن آن نیست. دعا رابطة عاشقانه با خداست و این رابطه دوجانبه است، به نحوی که خدای تعالی هم آغازگر آن است و هم مشوق و تضمین‌کنندة اجابت آن. او خود به دعا، امر و تشویق کرده و اجابت آن را نیز بدون قید و شرط بر عهده گرفته ‌است. دعا کردن نوعی عبادت، و پرهیز از آن، تکبر و گردن‌کشی در برابر پروردگار عالم است. ر...

«معین شدگی» که از جمله رایج ترین نمونه های دستوری شدگی در زبانها است، اصطلاحی است که به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی کاربردهایشان اطلاق می شود. در زبان فارسی نیز اکثر فعل هایی که امروز نقش کمکی دارند، در دوران قبل از فارسی دری عمدتا فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها بعنوان فعل معین نتیجه فرایند معین شدگی  است. ما در این مقاله به روش پژوهشی با بررسی روند تحول سه فعل «استیدن»،...

در این مقاله تأثیر هیدرولیکی تنه درختان کناره رودخانه بر تغییرات سرعت برشی جریان به صورت آزمایشگاهی بررسی شده است. بدین ­منظور در یک طرف کانالی به طول تقریبی سی مترو شیب طولی 0.01، شیب جانبی 3:1 در طول پنج متر ایجاد شد و میله هایی به قطر 5/6 میلی متر با دو نوع آرایش شطرنجی و ضرب دری و هر آرایش با سه تراکم، درکناره نصب شد. عمق و سرعت جریان درکانال اصلی و دربین میله ها اندازه گیری شده، از میانگین...

در مقاله ای که پیش رو دارید، نگارندگان با در نظرداشتِ پژوهش های پیشین درباره اثرپذیریِ ملک الشّعرای بهار از قرآن، حدیث، امثال، حکم و متون نظم عربی و به روش توصیفی - تحلیلی، نویافته های خود را در این باره با سامانی دیگر نمایانده اند. در این راستا، نتایج جست وجو در سرچشمه های عربیِ برخی از سروده های بهار و انواع بهره برداری های وی از ادب عربی در سه بخش همسانی های شعر بهار با شعر عربی، تمثّل به امثال و...

چکیده حکمت در لغت به معنای عقل، عدل وداد، علم و دانش، حلم و بردباری، راستی و درستی، پند و اندرز، فلسفه و... بوده و در قرآن علاوه بر معانی مذکور به معنای دین، حقیقت و کلام خدا هم آمده است. حکمت در ادب عبارت است از جملات کوتاه و دلنشین که حاوی پند و اندرز در زمینه های دینی، اخلاقی، اجتماعی و غیره می باشد؛ و به دو دسته نظری (اعتقادی) و عملی (فضایل اخلاقی) تقسیم می شود. از دیرباز بویژه در عصر ج...

ادب، رفتاری فیزیکی و کلامی است که با توجه به بافت اجتماعی زندگی بشر و جهت حفظ سلامت تعاملات اجتماعی، لازمه هر جامعه ای است و در آن وجود دارد. ادب زبانی یا سبک مودبانه، یکی از سبک هایی است که در هر جامعه بشری یافت می شود، اما با توجه به باورها و ارزشهای هر جامعه، در جوامع مختلف، به صورتی خاص، جلوه می کند.ادب دارای جنبه های مختلفی است، که چگونگی خطاب و بیان درخواست از جنبه های آن است. در این تحقی...

مطالعات منظورشناختی اخیرا توجه بیشتری را در رشته های مختلف من جمله آموزش کسب کرده اند (کاسپر، 2001). با وجود اینکه تعداد بسیاری از تحقیقات در مورد مسابل منظورشناختی در کل و به صورت اختصاصی تر در مورد موضوع رعایت ادب صورت گرفته است، موضوع عدم رعایت ادب بسیار نادبده گرفته شده است. یکی از ابعاد موضوع ادب و عدم رعایت آن ارتباط آنها با قدرت است. مطالعات پیشین ارتباط مستقیمی را میان عدم رعایت ادب و ق...