امام خمینی (ره) عالمی شیعی است که با فهم عمیق از آموزه‌های دینی، مبانی فکری خود را در قالب یک مدل حکومتی با عنوان «جمهوری اسلامی» پیاده کرد. اندیشه‌های امام مبتنی بر بنیان‌های دینی و قرآنی و فقه جواهری امام جعفرصادق (ع) است و تأثیری عمیق و ماندگار در تاریخ تحولات ایران داشته و دارد. در این مقاله، با بازخوانی اندیشة سیاسی امام خمینی، ضمن برشمردن برخی نوآوری‌های ایشان در اندیشة سیاسی، نسبت این ا...

انقلاب اسلامی از زمان وقوع از دیدگاه‌های مختلفی تحلیل شده است، اما مسئله‌ای که در مطالعۀ پدیدۀ انقلاب اسلامی مغفول مانده، تحلیل آن از منظر نظری و جست‌وجو برای یافتن یک بنیان نظری برای آن است. در واقع بیشتر مقالات و کتاب‌هایی که در زمینة انقلاب اسلامی نگاشته شده است یا از انقلاب تلقی پدیدۀ سیاسی- اجتماعی داشته‌اند و ازاین‌رو در پی یافتن علل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن بوده‌اند یا آن را نظام ایدئ...

هدف این مقاله نشان دادن مشکلات روش‌شناختی برنامة پژوهشی است که در ارزیابی روش‌شناسی‌های تاریخ اندیشة سیاسی پدیدار می‌شود. برنامة پژوهشی بر این مدعاست که اصول و قواعد روش‌شناختی آن، برای ارزیابی نحوة شکل‌گیری، بسط و تکامل روش‌شناسی‌ها در هر حیطه‌ای از دانش بسنده است. در مقابل، این مقاله بر این استدلال است که برنامة پژوهشی مذکور به‌دلیل تأکید بر منطق برساخته قادر به ارائة فهم و ارزیابی بسنده از ر...

کاربست مطالعات امنیتی نقش بسزایی در تنظیم روابط اجتماعی دارد. مناسبات امنیت و آزادی در جوامع بشری، از مباحث مطالعات امنیتی به‎شمار می‎آید. شناخت دیدگاه اندیشمندان اسلامی در مورد نسبت امنیت و آزادی از جمله روش‎هایی است که در تنظیم آن نسبت راهگشاست.سید قطب از جمله اندیشمندانی است که در آثار خود به مباحث امنیتی پرداخته است. با وجود...

مطالعۀ تاریخ و تبعاً نتایجی که از آن استنتاج می‌گردد مبتنی بر پارادایمی است که تاریخ‌نگاری به آن اتکا دارد. چیستی تاریخ و مسیر پیدایش آن و تبدیل شدن آن به علم تاریخ سرگذشتی به پیچیدگی حیات انسان دارد؛ زیرا تاریخ همواره وابسته به انسان است. کلمۀ تاریخ دو معنای اصلی دارد؛ آنچه در گذشته بوده، یعنی موعدی که اتفاق افتاده است؛ و دانشی که درباره آن وقایع بوده است، یعنی تاریخی که ثبت شده است. در بیشت...

آزادی و اقسام آن از دیدگاه متفکران گوناگون همواره موضوع بحث بوده است. در ادبیات اسلامی گاه از واژۀ حریت در مقابل آن استفاده می‌شود که چندان شفاف نیست. یکی از مهم‌ترین مباحث این است که حدود آزادی‌ها کجاست. در میان متفکران اسلامی و ادبیات شیعه به‌طور عام با توجه به مطرح‌شدن مقولۀ امامت، پرسشی که شکل می‌گیرد این است که آیا امامت جلودار آزادی است یا خیر؟ شهید بهشتی در این میان دارای جایگاه ممتازی ...

چکیده در این مقاله نقش و تأثیرات نخبگان در سه کشور ایران، ژاپن، و ترکیه بررسی شده است که در مجموع نقش نیروی انسانی و اندیشۀ نخبگان سیاسی و علمی در به‌کارگیری ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی به‌عنوان الگو و مدلی برتر نسبت به سایر عوامل می‌تواند درجۀ اهمیت آنان بر جنبه‌های مختلف توسعه را نشان دهد. رویکرد رهبران و نخبگان این کشورها در فراهم‌نمودن زمینه‌های رشد سیاسی، آموزشی، و اقتصادی بر اساس عوامل ...

صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز انسان‌ها و ملت‌ها با یکدیگر، هم در درون مرزها و هم در عرصۀ نظام بین‌الملل از ضرورت‌های ارکان پایدار تمدن بشری و منطبق بر فطرت و طبیعت بشر در طول تاریخ بوده است. اسلام، آیات متعدد قرآن کریم، اندیشمندان و فقهای جهان اسلام نیز بر اصالت صلح در روابط جوامع و ملت‌ها تأکید و توجه جدی دارند. با توجه به تأثیر مستقیم اصول شریعت اسلام در شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی ایران و تدوین...

نظم سیاسی موجود در جهان، برگرفته از عهدنامۀ وستفالیایی و بر مبنای واحدهای مجزای دولت- ملت بنا نهاده شده است. اما از دیدگاه جهان‌شمول، کلان‌نگر و انسان‌محور اسلام، مرزهای ایمان و عقیده به جای ملیت و سرزمینْ در ترسیم خطوط جدا‌کنندۀ بخش‌های مختلف جامعۀ بشری مبنا بوده و دارای اصالت است. نظم مورد نظر جهان اسلام در واقع مبین تصویری فراملی از یگانگی امت اسلامی و فراتر از آن همبستگی نوع بشر در سایۀ مبان...