این رساله که به زبان عربی نگاشته شده است ضمن طرح لزوم پژوهش در قرآن کتاب « الوجوه و النظائر » معروف به « وجوه القرآن و نظائره » تألیف دانشمند لغوی و ادیب محقق علامه شیخ ابوهلال حسن بن عبدالله ابن سهل بن سعید بن مهران « العسگری » متوفای 395 هجری را معرفی می کند. آثار دیگری نیز از این نویسنده باقی مانده است از جمله « التلخیص فی اللغة » « المعجم فی اللغه » « جمهرة الامثال » « کتاب الصناعتین » « ا...

سخن از درآمیختگی سخن غیر معصوم با معصوم در تفسیر مجمع البیان است. نگارنده دو حقیقت تلخ درباره تفسیر ثمین مجمع البیان را که عبارتند: از بی دقتی نسخه نگاران منابع روایی و حدیثی تفسیر مجمع البیان در نقل شخصیت های واقع در سند روایات و نقل اقوال که سبب بی راهه روی علامه طبرسی )ره( در نقل سخن غیر معصوم به عنوان روایت شده است و نیز عدم مطابقت نسخه های موجود از تفسیر مجمع البیان با آنچه مؤلف نگاشته است...

یعتبر أسلوب الاشتغال -بوصفه باب من أبواب النحو- أحد الأسالیب البیانیه الذی استعمل فی القرآن الکریم، وهو یعنی أن یتقدّم اسم ثم یذکر عامل عمل فی ضمیر ذلک الاسم المقدم أو فی اسم مضاف إلی ضمیر ذلک الاسم المقدم أو عمل فی اسم متبوع لتابع مضاف إلی ضمیر ذلک الاسم المقدم. أحکام الاشتغال کثیره مع أن هذا الأسلوب استعمل فی القرآن 43 مره، وقد اتفق علی کون هذا الأسلوب اشتغالاً فی سبعه، ولا توجد نماذج لأکثر وجو...

مجمع البیان لعلوم القرآن، تألیف فضل بن حسن طبرسی (د 548ق)، یکی از برجسته‌ترین تفاسیر شیعی است که از اوایل سال 530 تا اواخر سال 536ق و طی مدت هفت سال، نوشته شده است. اغلب روایات این تفسیر، بدون سند کامل و بدون اشاره‌ به مرجع اصلی آنها نقل شده است. این حالت، در ظاهر ممکن است در احادیث کتاب، خدشه وارد کند و بخش مهمی از اعتبار احادیث را که به سند وابسته است، از بین ببرد. در این مقاله، تمام...

 مقایسه تطبیقى شیوه دو فقیه در استنباط احکام از آیات قرآن بین تفسیر "زبدة البیان فى احکام القرآن" اثر محقق اردبیلى و "الجامع لأحکام القرآن" اثر قرطبى است. این دو کتاب از معروفترین تفاسیر فقهى یا آیات الأحکام‌اند. نویسنده به نُه تفاوت عمده بین این دو اثر اشاره مى‌کند و سپس به مقایسه آنها در موضوعات گوناگون مى‌پردازد. قرطبى، قصه‌ها و سرگذشت‌هاى مربوط به آیات قرآن را حذف کرده و اردبیلى نیز، تواریخ ...

دست یابی به مُفاد استعمالی آیه ها و کشف مراد الهی آن ها ، نیازمند رعایت کردن قواعد و ضوابطی است که بر هر مفسر لازم است قبل از پرداختن به تفسیر، آن ها را در نظر بگیرد و بر اساس آن ها به تفسیر بپردازد تا کمترین خطا و انحراف را در تفسیر داشته باشد . تفسیر الفرقان آیت الله صادقی تهرانی از آن دسته تفاسیر می باشد که مفسر در تفسیر آیات قرآن به قواعد تفسیری توجه داشته است . اما در پاره ای از مواقع به یک...

 تفسیر مجمع‌البیان که در دوره گذار از روش تفسیر نقلى به تحلیلى، سامان یافته، نقطه پیوند اسلوب قدیم و جدید و در شمار اندک تفسیرهایى است که داراى اسلوب، سیاق عالمانه و مکانت علمى همه زمانى مى‌باشد. پژوهنده، در آغاز، تفسیر نامبرده را بلند آوازه‌ترین تفسیر از میان تفسیرهاى سه‌گانه شیخ طبرسى مى‌شمارد که اگر چه از تفسیرهاى معاصر و پیش از خود چون »الکشاف« و به ویژه »التبیان« شیخ طوسى الهام گرفته اما ب...

إهتم المسلمون من الصدر الأول بالبحث عن وجوه إعجاز القرآن و کان الرأی السائد بینهم فی إعجازه هو کونه فی الطبقة العلیا من الفصاحة و البلاغة مع ما له من النظم الفرید و الأسلوب البدیع. و لکن نجم فی القرن الثالث مذهب آخر فی إعجاز القرآن اشتهر بمذهب الصَّرفة. و ینسب أول رأی فی ذلک إلی إبراهیم بن سیّار النظّام، من کبار المعتزلة. هذا المذهب یقوم علی أساس أن العرب لم یقدروا علی الإتیان بمثل القرآن، لا لإعجا...