در دیداری مجدد با جامعه شناسی به منظور مقایسه مبانی و دستاوردهای معرفتی ِ آن با اندیشه های اجتماعی ، حداقل چهار دسته اختلاف ، قابل شناسایی است . در بررسی اجمالی این وجوه تفاوت ، بدون هرگونه اِطلاق نگری ِ منجر به حذف برخی از وجوه به نفع وجوه دیگر و یا نادیده گرفتنِ امکان تأثیرگذاری توأمان ، چنین به نظر می رسد که در این میان ، بیشترین و بارزترین سهم به تفاوت های «انگاره »ای تعلق دارد. این مسئله با مر...

احادیث زیادی از ایمه شیعه علیهماالسلام به موضوع حج اختصاص یافته که اغلب آنها به بعد فقهی، و برخی نیز به بعد عرفانی آن پرداخته اند. ولی آیا حج، شامل همین دو بعد است؟ با بررسی بیشتر احادیث و آثار ایمه (علیهمالسلام) در موضوع حج، میتوان به ابعاد دیگری از حج پی برد، ابعادی همچون ابعاد معرفتی، اجتماعی، و سیاسی. با توجه به این که برخی از این ابعاد، تا کنون به طور اختصاصی بدانها پرداخته نشده ، در این پ...

توسعه فرآیند و ملزوماتی دارد که همواره مبانی تئوریک در آن از جایگاه پراهمیت و قابل توجهی برخوردار است. اما خود این نکته نیز به آسانی و روشنی پیش­روی ما قرار ندارد. علم نیز خود نیازمند توسعه است. لذا کشورهای در حال توسعه با چرخه­ای توسعه و علم روبه‌رو می‌باشند؛ و توسعه علوم از راه­های گشایش وضعیت فوق­الذکر است. اما این مهم نیز با رویکردهای معرفتی متعددی درگیر است. در مباحث مربوط به توسعه علوم ان...

یکی از پرسش های جدی ای که امروزه پیش روی معرفت شناسان قرار دارد این است که آیا انسان در دستیابی به معرفت، با موانعی رو به رو است یا نه؟ نقش و تأثیر عوامل غیر معرفتی بر فرآیند کسب معرفت، موضوع مهمی است که نخستین بار مورد توجه ویلیام جیمز، فیلسوف و روان شناس معروف آمریکایی، قرار گرفت. وی در مقالة مشهور «ارادة معطوف به باور» نشان داد که به رغم این پندار که باورهای ما معمولاً به پشتوانه استدلال اخذ ...

معرفت تاریخی و تاریخ‌نویسی از همان دوره‌ی تکوین تاریخ‌نویسی در ایران با موانع و سختی‌هایی روبه‌رو شد.برخی از این موانع و دشواری‌ها با جایگاه علم تاریخ در میان علوم و طبقه‌بندی میان آن‌ها و سیطره‌ی الگوهای خارج از حوزه‌ی این معرفت بشری، ارتباط داشتند و برخی دیگر ناشی از رابطه‌ی آن با ساختار قدرت و دستگاه دولت و حکومت‌ها بودند.این موانع که ما در این گفتار از آن‌ها با عنوان موانع معرفتی و ذهنی و د...

مقدمه و هدف: داده­های برگرفته از پایگاه­های اطلاعاتی مؤسسه اطلاعات علمی (isi­) و شاخص­های علم­سنجی حاصل از این داده­ها، مبنای قضاوت در مورد توسعه و اثرگذاری علمی است. هدف از این مقاله، تبیین تفاوت های بین علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی از منظر شاخص های علم سنجی isi است. مواد و روش­ها: با بازتحلیل یافته­های آماری برخی متون علم­سنجی، استخراج آمارهایی از وب­سایت isi­ و مرور برخی متون مربوط...

هدف این نوشتار ارائه مبانی هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه مکتب رئالیسم انتقادی است و سعی می‌شود نگرش این مکتب را در ارتباط با جهان اجتماعی و رویداد‌های درون آن توضیح دهد و نشان دهد چگونه می‌توان با استفاده از مبانی این مکتب به تبیین بهتر واقعیت اجتماعی دست یافت. اگرچه این مکتب از جهت هستی‌شناسی، رئالیست و از بابت معرفت‌شناسی، تفسیری ـ هرمنوتیک است اما انتقاد‌های جدی به این دو مکتب دارد و هر دو مک...

این رساله با بررسی اجمالی از معرفت شناسی علوم تجربی بالعموم و علم مدیریت بالخصوص درصدد است تا جایگاه این علوم را در بین معارف بشری بازشناسی نماید و آنگاه با تبیین معرفت شناسی مدیریت اسلامی به عنوان پیشفرض مهم برای ورود به دانش مدیریت اسلامی ، علاوه بر معرفی جایگاه آن در بین دیگر معارف بشری ، آبشخورهای معرفتی را که این دانش از آن تغذیه می نماید بشناساند تا هم توجیهی معقول برای چنین دانشی فراهم آ...

روش شناسی بنیادین یکی از مبنایی ترین محورهای اصلی بومی سازی علوم انسانی است، که شناسایی آن به نحو دقیق و کاربردی از اهداف اصلی این نوشتار است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی روش بنیادین اندیشه اجتماعی علامه طباطبایی(ره) می پردازد، سپس با توجه به مجموعه اندیشه های اجتماعی گردآوری شده در آثار ایشان، روش ایشان برای ورود به این حوزه را عرضه می کند. روش شناسی بنیادین علامه(ره) با توجه به ب...

علوم اجتماعی دامنه وسیعی در میان رشته های علوم انسانی دارد.انسان شناسی ،جامعه شناسی،مطالعات فرهنگی ،علوم ارتباطات از جمله زیر شاخه های این رشته می باشد.علوم محیط زیست نیز شاخه ای از محیط زیست می باشد که در آن زیر شاخه هایی از جمله ارزیابی و آمایش سرزمین ،زیستگاهها و تنوع زیستی و آلودگی های محیط زیست وجود دارد. به طور کلی محیط و رابطه ما با آن یکی از اصلی ترین نظریه های اجتماعی می باشد.امروزه نگ...