ختم­الغرایب یا تحفة­العراقین مثنوی مشهور خاقانی است که از دیرباز تاکنون مورد توجه پژوهشگران بوده است. سال­هاست، این پرسش در میان خاقانی­­پژوهان مطرح است که آیا این اثر سفرنامه است یا خیر؟ در پاسخ به­ این پرسش میان پژوهش­گران اختلاف نظر بنیادین وجود دارد و تاکنون در تصحیح­های متعدد این متن و پژوهش­های وابستة به آن، جواب دقیقی به آن داده نشده است. این جستار کوشیده است تا با روش کتابخانه­ای و تکیه...

«سفرنامه ابن‌بطوطه»یکی از آثار ارزشمند عربی است که می‌تواند در تعریف یا تبیین برخی مجهولات تاریخ ادبی یا تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در هند تأثیری بسزا داشته باشد. ابن‌بطوطه سیاح معروف عرب (779- 730 هجری) در بخشی از سفرنامه معروف خود شرح مفصل سفرش را به هند بیان و روایت کرده است. حضور و تقرب خاص او در نزد سلطان فارسی‌زبان دهلی به گزارش‌های او ارزش تاریخی و ادبی بخشیده است. در این مقاله گزارش‌ها...

تعداد ستارگان درخشانی که در هر دو نیمکره سماوی از نام خاص برخوردارند به 300 نمی ­رسد و فهرست حاضر که نام­ ها خاص 225 ستاره به همراه قدر ظاهری، قدرمطلق، گونه طیفی و فاصله آنها را در خود دارد در تمام کشورهای عربی و اسلامی نظیر و بدیلی ندارد و از نظر گشایش و ایجاد سهولت در کار محققان تاریخ نجوم، فرهنگ  نویسان ، محاسبان، ناوبران، خلبانان و حتی برنامه ­نویسان برنامه­ های نجومی کامپیوتری بسیار حائز ا...

پیشینه سفر از جایی آغاز می شود که انسان جستجوگر در پی یافتن دنیای آرمانی از محدودهء مکرر دانسته ها می گریزد تا به نادانسته ها دست یابد، زمانی دیگرگونه، مکانی دیگر و دیدی نو بیابد و به جهان بینی تازه ای برسد تا دنیای درون را متحول کند. سفر به دنیای خیال، دنیای مردگان، سفرهای تفریحی، زیارتی، سیاسی، فضایی و سفرنامه نویسی در هر دورهء تاریخی و علل اجتماعی گرایش به سفر و سفرنامه نویسی مطالبی است که د...

در تحقیق حاضر کتب تاریخی قرن دهم هجری (996-907) از لحاظ تاریخ ادبی مورد بررسی قرار گرفته تا به اهمیت و نقش آنها در تکمیل و تصحیح اطلاعات منابع تاریخ ادبیات فارسی پی برده شود. تاریخ نویسان در آثار خود علاوه بر شرح حوادث تاریخی و سیاسی، به ذکر مطالب تاریخ ادبی نیز پرداخته و دورنمایی از جامع? ادبی عصر خود و گاه عصر پیش از خود را در آثارشان به تصویر کشیده اند. در مرحل? نخست این تحقیق پس از شناسایی ...

با توجه به قدمت صدسالۀ صنعت نفت در ایران و گسترش این صنعت در نواحی جنوب و جنوب غربی ایران از جمله در استان های بوشهر، فارس و خوزستان، خواه ناخواه با صنعتی اثرگذار در جامعه روبه رو هستیم. تقابل دو فرهنگِ غرب و شرق در این مناطق، جلوه های خود را در فرهنگ، زبان و باورها نشان داده است. حضور اولیۀ کاشفان نفت در مناطق جنوبی، نوعی تلفیقِ فرهنگی و زبانی و اثرپذیری از آن در مردمان بومی این مناطق به وجود آو...

تربیت یونانیان باستان بر اساس اشعار هومر یا تراژدی نویسان بوده، و افلاطون تقریبا در تمام آثارش به ویژه در رساله «جمهوری»، که کاملترین و بهترین اثر اوست، به دشمنی با شعر و تراژدی، و تربیت حاصل از آن می پردازد؛ و در سه کتاب،  دوم، سوم، و دهم از کتاب های دهگانه جمهوری، بیشتر از نوشته های دیگرش به شعر و تراژدی تاخته، با ذکر دلایلی، شاعران و تراژدی نویسان را از دولتشهر آرمانی اش بیرون می کند. نخستین...

چون نویسنده اثر خود را بر پایه ی دیده ها و شنیده ها مکتوب می دارد،این تصویر میتواند تصویری واقعی قلمداد شود. در قرن نوزده، گسترش روابط سیاسی غرب و شرق، تاثیری مستقیم برآثار ادبی از جمله سفرنامه ها گذاشت. در این باره به خصوص باید از مقاماتی یاد کرد که برای انجام امور سیاسی به کشورهای شرقی فرستاده می شدند؛ چرا که بخش مهمی از سفرنامه ها از نوشته های آنان تشکیل شده است.. در این تحقیق به بررسی تصویر...