این مقاله فرهنگ عرب پیش از اسلام را براساس دلالت های موجود در زبان عربی بررسی می کند لکن پیش از پرداختن به دلألت های لغوی به تحلیل این نمادها از بعد نظری می پردازد. در فتح باب این بخش به معرفی خاستگاه زبان عربی و قوم عرب آنگاه به تحلیل ریشه و پیشینه زبان و خط و پیدایش عربی فصیح دست یازیده است سپس معنای جاهلیت را می شکافد و این پرسش را مطرح می سازدکه این نام و مفهوم مستفاد از آن در نزد همگان چقد...

چکیده «صلاح عبد الصبور» یکی از مهمترین پیشگامان جنبش شعر نوی عرب در مصر و هم ردیف شاعرانی همچون بدر شاکر سیاب، نازک الملائکه، عبدالوهاب بیاتی، خلیل حاوی و دیگر طلیعه داران این جنبش می باشد. وی در سال 1931 در شهر زقازیق مصر متولد شد و تحصیلات خود را در رشته ی ادبیات عرب در دانشگاه قاهره به اتمام رساند و به تدریس و سپس نویسندگی و سرودن شعر روی آورد. با ادبیات اروپا و نویسندگان و شاعران آنجا آش...

عدالت علوی و شیوه­ی حکومت امام علی(ع) که بر پایه مساوات و رعایت عدالت در تمامی جنبه های حکومت بر مردم بنیان نهاده شده را می توان همان گمشده ی نسل بشری در بحث حکومت بر مردم دانست. هر چند بررسی این موضوع در چارچوب علوم سیاسی و اجتماعی قرار می گیرد، ولی بازتاب این امر در ادبیات، برعهده ی اندیشمندان حوزه ی ادبیات خواهد بود. بنابراین در این مقاله تلاش شده تا با واکاوی دیوان برخی از شاعران معاصر عرب ...

در قرن بیستم که سمبولیسم با تأثیر فرهنگ اروپایی به ادبیات و اشعار عربی نفوذ نمود ، شعرای بسیاری مثل «ادیب مظهر»، «سعید عقل»، «سیّاب»، «خلیل حاوی»، «عبد الوهاب البیاتی» و محمود درویش به این عرصه پای نهادند. رمز یکی از شیوه های زبانی شعر ست به شرط آنکه تبدیل به معما نگردد بلکه باید با تأمل و تفکر مضمونش را آشکار کرده و از ورایش خبر دهد. در مورد عوامل سرودن شعر رمزی باید گفت، بخشی از این شعر مربوط ...

چکیده  در ادبیات معاصر ایران و عرب در شاخۀ شعر غنایی، فریدون مشیری و نزار قبانی دو شاعر مطرح و نام آشنا به شمار می روند. عشق،کهن ترین و در عین حال، پیچیده ترین مضمون ادبیات غنایی، در شعر این دو شاعر نمودی عینی دارد.نزار قبانی،شاعر زن و شراب، نگاه سنتی و مدرن را در مورد زن و عشق با هم تلفیق کرده و تصویری جدید از معشوقه ارایه داده است، تصویری که هدف غایی آن تلطیف نگاه مردسالار جامعۀ عرب نسبت به ...

  خداوند متعال در آیه 69 سورۀ یس با منزه خواندن پیامبر اکرم (ص) از «شعر» می‌فرماید: «وَ مَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَ مَا یَنبَغِى لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ وَ قُرْءَانٌ مُّبِینٌ». این امر که چرا در این آیۀ علاوه بر نفی تعلیم «شعر» به پیامبر اکرم (ص)، حتی ساحت ایشان از شعر منزه دانسته شده، مساله‌ای است که مفسران آراء متفاوتی را پیرامون آن ارائه کرده‌اند. این پژوهش با تحلیل واژۀ «شعر» در لغت و اصطلاح و همچنین با اشاره به با...

زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی،  در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی و اخلاقی به‌ویژه در معانی نکوهش و زهد سخت آشکار است. زهیر با تأثیر از محیط زندگی و شخصیت خود، برترین معیارهای اخلاقی و انسانی را...

پس از حمله ناپلئون به مصر و به دنبال آن تأثیرات متعدّدی که در حوزه سیاسی و اجتماعی بر سرزمین های عربی و بویژه مصر داشت، جلوه های تازه ای در حوزه ادبیّات ظهور کرد. در پی ارسال هیئت های مختلف به کشورهای اروپایی و مطالعه آثار نقدی و ادبی ادبایی چون گوته و وردزورث و بایرون، نگاه تازه ای به نقد ادبی در میان ادبای نوگرای عرب چون عبدالرّحمن شکری رواج یافت. شکری سه سال را در انگلستان به بررسی شعر و نقد ار...

محیط عامل اصلی توصیف طبیعت است. توصیف طبیعت و مظاهر آن همچون باغ و بستان و گل‌ها و ... در عصر عباسی گسترده‌تر از عصر جاهلی و اموی می‌گردد. در عصر عباسی جلوه‌های تمدن و شهرنشینی به یکباره سر بر می‌آورد. بنابراین وصف بیش‌تر با استعاره و تشبیهات رخ می‌نماید؛ که این خود بیانگر وسعت خیال شاعر عصر عباسی است. شعر پارسی دوره منوچهری دامغانی را باید شعر طبیعت خواند، منوچهری از جمله شاع...

چکیده یکی از ویژگیهای ادبیات کشورهای ستمدیده و استبداد دیده، رواج طنز و هجو و هزل و شوخی و در میان آنهاست؛ زیرا مردمی که نمی توانند صریحاً انتقاد کنند، از راه سخنان دو پهلو، غیر صریح و خنده دار و گاهی تلخ و گزنده، انتقادهای خود را اظهار می کنند. اغلب کشورهای عربی تا چند دهه پیش تحت سیطره حکومت عثمانی بوده وپس از آزادی واستقلال زیر نفوذ استعمارگرانی مانند انگلیس وفرانسه قرار گرفتند ؛لذا حال وهو...