اولین استفاده از گیاهان دارویی در خاورمیانه و مربوط به عصر پارینه سنگی است. مسافران و تاجران روشهای معالجه یونانیان و رومیان را به اطبای چینی و هندی معرفی کردند که آنها نیز این تجربیات را با تجربیات قدیمی تر خویش مخلوط نمودند. بعدها با برپایی جنگ های صلیبی طب یونانی (اسلامی) نیز به طب اروپایی راه یافت. این اختلاط دانش استفاده از گیاهان دارویی بین اروپاییان و آسیایی ها به استاندارد کردن استفاده ...

بررسی جایگاه مسلمین در تاریخ علوم و توانمندی‏ها و نوآوری‏های آنان در این عرصه، از مباحث ضروری و مهمی است که اهتمام بدان موجب تعدیل اندیشه‏ی رایج افراطی در زمینه‏ی تاریخ علم می‏گردد. این مقاله برآن است که تاریخچه‏ای مختصر از پزشکی اندلس در عصر اسلامی و نوآوری‏های پزشکان مسلمان در این زمینه را به نحوی اجمالی بازگو نماید و سهم اندلس را در پیشبرد علم طب و داروسازی و نیز انتقال آن به اروپا را ارزیاب...

هو الأوّل و الآخر سنخ و روش شناسی مکاتب تاریخ نگاری طبّ در تمدّن اسلامی به اهتمام:رضا دادگر چکیده معمولا پیدایش هر دانشی در گذر زمان و با تلاش های انسان های دانش دوست و دانشورز، در راستای رفع نیازهای بشری شکل می گیرد؛ یکی از دانش های مورد نیاز و ضروری انسان، دانش طبّ است که گزارش تطوّرات آن، در قالب آثاری با عنوان «تاریخ نگاری طبّ» قرار می گیرد، در این میان در تمدّن اسلامی این دانش، از اهمیّت...

سابقه و هدف: سبک شناسی، در اصطلاح علمی در حوزه زبان شناسی است که موضوع آن بررسی شیوه های گوناگون بیانی در متون است. از این دیدگاه شیوه ای که از آغاز تا پایان متن یک اثر به شکل قابل توجهی تکرار شده باشد، سبک نامیده می شود. مقاله حاضر به بررسی سبک شناسی کتاب «الجامع فی الأدویه المفرده» نوشته ابن بیطار پرداخته است. «ابن بیطار»، از جمله گیاه شناسان و داروشناسان اندلسی بوده که با نگارش کتاب خود، تأث...

سابقه و هدف: سالمندی یکی از مهمترین و شاید طولانی ترین دوره زندگی هر فرد می‌باشد. شناسایی عوامل مؤثر در حفظ و ارتقاء سلامت سالمندان می‌تواند از بروز و ابتلای آن ها به بیماری های مزمن پیشگیری نماید. در این مقاله بر آن شدیم که تدابیر حفظ سلامتی در سنین میانسالی و سالمندی  در طب سنتی ایران را با هدف ارتقای سلامت سالمندان به رشته تحریر در آوریم. مواد و روش ها: این پژوهش، یک مطالعه کتابخانه ای می با...

مهم‌ترین بندر ساسانی- اسلامی در خلیج‌فارس، بندر سیصد هزار نفری سیراف بود. ویرانه‌های بندر سیراف در ساحل خلیج‌فارس در 230 کیلومتری جنوب شرقی بوشهر واقع است. به سال 850 میلادی، وقتی نام سیراف بر سر زبان‌ها بود، سیراف بندری مشهور بود که تجار زیادی در آن معاملات مهمی با جزایر و بنادر زنگبار، لامو، پومبا، کیلوا و سفاله در شرق آفریقا، هندوستان، مالزی، سوماترا و چین انجام می‌دادند. از عملکرد تاریخی بن...

در دورۀ صفویه به واسطه امنیت، رونق اقتصادی وتفکرات اسلامی زمینه مناسبی برای اعتلای فرهنگ ایرانی - اسلامی فراهم شد. این مساله باعث تشخّص و بالندگی هنر ایرانی - اسلامی خاصه شهرسازی و معماری دورۀ صفوی نسبت به دیگر دوره‌ها در ایران شد، چنان که حاصل آن را می‌توان در شکل‌گیری کالبدی نظام شهرسازی صفویه به صورت باغشهر، تمثیلی از بهشت روی زمین جست. نظام شهرسازی رنسانس نیز ریشه در مکتب اصالت انسان...

«خیال» و «تخیل» جوهرۀ اصلی هنر و ادبیات هستند؛ از وهم گرفته تا رؤیا و الهام و مراتب قدسی، از دورۀ یونان باستان تا فلسفه و عرفان اسلامی، همه با خیال و تخیل پیوند دارند. این دو واژه اگرچه نزدیک‌اند، تعاریف متفاوتی دارند. توجه به خیال در عرفان اسلامی قرن‌های چهارم تا ششم هجری و حتی پس از آن، جایگاهی ویژه داشت؛ به‌طوری‌که سهروردی در قرن پنجم عالم مثالی خیال را تعریف کرده است. اما در همین دورۀ زمانی...

یکی از مهم ترین منابع تاریخی دورۀ اسلامی که آگاهی های ارزنده ای دربارۀ تاریخ ایران باستان، به ویژه دورۀ ساسانیان، و البته تاریخ اسلام تا مرگ خلیفه المُعتَصم بالله (218 - 227 ق) به دست می دهد، اخبار الطِّوال ابوحنیفه احمد بن داود بن ونند دینوری است. پاره ای پژوهندگان هم داستان اند که دینوری با گرایش و چشم انداز ایرانی و ملی گرایانه اخبار الطِّوال را به نگارش درآورده است، چنان که می کوشد رخدادهای تاریخ...

تاریخ طبّ ایرانی اسلامی پزشکان نامور و کتابهای پزشکی ارزشمندی را به جهان دانش عرضه داشته است و به جرأت می توان گفت با ترجمه این کتب و استفاده از تجارب ممتدّ این اطبّا بوده که غربیان توانسته اند فنّ پزشکی را به جایگاه امروزی آن در جهان برسانند. یکی از این طبیبان بزرگ، «علی بن عبّاس مجوسی» و کتاب ارزشمند او «کاملُ الصِنّاعهِ الطّبیّه» معروف به «کُنّاش مَلِکی» است. این اثر در کنار «قانون» ابن سینا و «حاوی» رازی ...