در این مقاله تشبیهات 50 غزل عاشقانۀ سعدی شیرازی و دفتر «غزل برای گُل آفتابگردان» شفیعی‌‌کدکنی، از منظر «مشبّه و مشبّه‌‌به»، «تکرار در تشبیهات» و «شیوه‌‌های نو کردن آن» مورد تطبیق و بررسی قرار گرفت. مقایسة تطبیقی تشبیهات این دو نمایندة دیروز و امروز، آشکار کنندۀ برخورد دو نگاه و دو تجربه در عرصة تشبیهات است. ازاین رو در این مقاله با دسته‌‌بندی کردن عناصر، تطبیق و تحلیلِ تشبیهات و ارائة نمودارهایی، م...

آرکائیسم، نوعی هنجارگریزی و انحراف از زبان معمول و نُرم و به کار بردن واژگان منسوخ یا شیوه­ی نحوی مهجور و غیر متداول زبان امروزی است، درک اصطلاح مزبور نیازمند تأمل در زبان و تحولات آن است. تحول در زبان، در طول زمان امری طبیعی است که بعضی واژگان در ساختار زبان وارد شده و بعضی از آن­ها از این چرخه خارج می­شوند در این مقاله اشعار دو شاعر معاصر پروین اعتصامی و فروغ فرخ­زاد به شیوه‌ی کتابخانه­ای بررس...

این مقاله در صدد بررسی موضوع غناست. حکم حرمت غنا، مورد اتّفاق فقهای شیعه است و آن‏چه محلّ بحث و معرکه آراء واقع شده، تبیین موضوع غناست. نویسنده در ابتدا با نقل کلمات متعدّدی از بزرگان قدما، نشان می‏دهد که حکم حرمت غنا، قابل تردید نبوده و بلکه از ضرویّات مذهب است. سپس با اشاره به این‏که غنا، از قبیل موضوعات شرعی (مانند صلات و صوم) نیست که توسّط شارع، تأسیس شده و نیازمند تعریف شرع باشد، تعاریف ارائه‏ش...

تصدیر یکی از آرایه­‌های بدیعی و تمهیدات هنری است و کاربرد آن در متون ادبی سابقه‌ای کهن و طولانی دارد. تکرار الفاظ در شعر، صورت‌های مختلفی دارد و طیّ تاریخ، تعبیرها و تعریف‌های مختلفی از آن ارائه شده است؛ مانند جناس، تصدیر یا همان ردّالصدر الی العجز/ ردّالصدر علی العجز و تکریر. در این پژوهش با رویکردی جدید تلاش ‌شده ‌است پس از ذکر سیر تاریخی آرای برآمده از بلاغت کهن فارسی در این زمینه، نظر قدما درب...

بخشی از تدابیر اقلیمی برای سازماندهی زندگی و محیط‌های مسکونی سالم در متون طب دورۀ اسلامی تحریر شده است. پزشکان قدیم حفظ سلامتی انسان را به‌عنوان هدف اصلی طب، وابسته به تعامل و سازگاری انسان با محیط اقلیمی، با تکیه‌ بر انطباق ساختاری مزاج انسان با عناصر چهارگانه طبیعت، دانسته‌اند. این مقاله سابقۀ دانش اقلیمی قدما را در زمینۀ تعامل انسان با محیط طبیعی و مصنوع، با تکیه‌ بر روش تفسیر تاریخی متون طب...

بی‌تردید رنه دکارت، فیلسوف فرانسوی، یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین چهره‌ها نه تنها در فرایند سیر تاریخی فلسفه غرب، که بر تمدن دوران جدید آن دیار است. از این رو، فهم فلسفه و تمدن نوین غرب بدون شناخت اندیشمندی چون او کامل نخواهد بود. از طرف دیگر، رنسانس نیز دوره نضج گرفتن مدرنیته غربی است و گوهر آن نیز انسان‌گرایی یا اومانیسم است. در این دوره، نردبانی که در سده‌های میانه، رو به «آسمان» بود معکوس...

چکیده اختلاف آراء ادبی در آیات الهی،  معانی متفاوتی را ایجاد می‌کند و گاه دلیلی بر اثبات یا تقویت برداشتی خاص از آیات شمرده می‌شود. از این رو در مواجهه با احتمالات ادبی مطرح در آیات، توجه به معنای برداشتی مطابق با این آراء اهمیت ویژه می‌یابد.آیه منتخب در پژوهش حاضر (هود:17) از جمله آیات ولایی مورد استناد شیعیان است که از یک سو مورد تحلیل‌های مختلف ادبی قرار گرفته و از سوی دیگر با توجه به اختلا...

محمد باقر بهبودی ـ محدّث شیعی و ایرانی معاصر (1307ـ1393ش) ـ چنان که خود می‌گوید پس از 30 سال مطالعۀ مداوم برای شناخت علل حدیث، به انتخاب احادیث صحیح کتب اربعه بر اساس سیرۀ قدما ـ یعنی توجه توأمان به شرایط اعتبار در متن و سند ـ پرداخته، و حاصل این مطالعه را در سه کتاب صحیح الکافی، صحیح التهذیب و صحیح الفقیه بازنموده است. این میان، اثر نخست یعنی صحیح کافی بیش از دیگر آثار وی مشهور و بحث برانگیز شد...

ابن ادریس تنها فقیه قرن ششم بود که توانست با نقد آرای پیشینیان به ویژه نقد آرای شیخ طوسی راه عرضه افکار نو و تکامل فقه شیعه را هموار سازد ودر عرصه اجتهاد وفقاهت برای خود مبانی­ای برگزید که به فقاهت او صبغه خاصی بخشید. کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی، حاوی فتاوی و نظریات فقهی اوست که برخی از آنها خلاف مشهور بلکه برخی از آنها متفردات وی بوده است. از آنجایی­که هدف از این تحقیق بررسی مبانی و چرایی...

بدون تردید جهاد ابتدایی و مبارزه با کفار برای دعوت آنان به اسلام در زمان حضور امام(ع) واجب است و در زمان غیبت به نظر فقها، اعمّ از قدما و متأخّرین، بدون تردید واجب نیست تا آنجا که بسیاری از متأخّرین و حتّی آنان که رساله مستقلّی درباره ولایت فقیه دارند و از اختیارات او به صورت مفصّل بحث کرده‌اند متعرّض ولایت بر جهاد نشده و گویا  وضوح آن به حدّی است که نیاز به بحث ندارد. صاحب ...