مقالۀ حاضر به بررسی روش فقه الحدیثی سید مرتضی در تأویل روایات - در کتاب امالی-می پردازد. سید مرتضی در کتاب امالی تصریح کرده که هرگاه خبر از قسم خبر واحد باشد کهعلم آور نیست و ظاهری متفاوت و مخالف با مطلب معلوم و قطعی داشته باشد، در صورت امکان، باید ظاهر آن را به گونه ای تأویل کرد که موافق و مطابق با حق و واقع باشد، در غیر این صورت رد این خبر و باطل دانستن آن واجب است. او از روش های گوناگونی در ...

چکیده از شرایطی که فقیهان برای عهده داری منصب قضا برشمرده اند، «اجتهاد» به معنای مصطلح آن است هر چند در مقابل، برخی نیز بر این باور نیستند. این نوشتار ضمن ترجیح قول به عدم لزوم اجتهاد، به نقد دلایل نظریه ی لزوم پرداخته، از رهگذر تبیین نظام قضایی ایران و با گذار در ادله ی شرعی، دو مطلب را در این خصوص، بنیادی و ضروری می داند: «نصب قاضی از سوی مرجع معتبر شرعی» و دیگری «دادرسی مستند به احکام و قوان...

هر چند واژه آماد و پشتیبانی در سده‌های اخیر مصطلح شده، ولی بررسی‌ها نشان می‌دهدکه اجرای کارکردهای آماد و پشتیبانی ریشه در عمر بشر دارد. آماد و پشتیبانی ابزارهای تبدیل منابع ملی به قدرت نظامی را فراهم می‌سازد و نیروی انسانی، منابع طبیعی و ظرفیت‌های اقتصادی را به تسلیحات، تجهیزات، مهمات و اقلام مورد نیاز انفرادی و گروهی نیروهای نظا‌می تبدیل می‌کند. هر چه یک نظام آماد و پشتیبانی،  بزرگ‌تر و پیچیده...

با گسترش تجارت الکترونیک در چند دهه اخیر، یکی از مسائل نوظهور در عرصه ارتباطات جهانی و فضای مجازی، احتکار در تجارت الکترونیک است. احتکار عبارت است از "حبس کالاهای ضروری عمومی به انتظار گرانی" که هرچند در فقه، دامنه آن به غلات اربعه و روغن خوراکی محصور شده است؛ اما "حبس و انبار کردن، احتیاجات ضروری عامه، قصد گرانی، در زمان کمبود کالا، ایجاد تنگی معیشت" از ملاک‌های تحقق آن  به حساب می‌آید. حال ای...

طنزنویسان صاحب سبک برای ایجاد طنز و روحیۀ تفکر انتقادی در بین مخاطبان خوش­فکر و خوانندگان حرفه­ای متون ادبی، از شگردها و امکانات خاصی، خلاقانه بهره­می­برند. یکی از امکانات طنزساز که از شاخصه­های سبک کیومرث صابری نیز محسوب­می­شود، واژه­سازی و ترکیب­سازی است. در این مقاله ابعاد مختلف این کاربرد را در «دو کلمه حرف حساب»های صابری بررسی­کردیم. واژه­ها و ترکیبات ابداعی صابری را از دو نظر ساخت و معنا ...

یکی از ویژگی‌های جامعۀ جاهلی عرب، اعتقاد و پایبندی به حفظ و صیانت زن در حوزۀ پوشش است. این مسئله گاه - فراتر از پوشش - در قالب مجموعه‌ رفتارهایی ذیل عنوان پرده‌نشینی زن با کاربرد و مفاهیم وسیع‌تری در شعر و لغت عرب به تصویر کشیده شده است. شدت پوشش، اختلاط کمتر با مردان، عفت و عزت، شرم و حیا و مانند آن از ویژگی‌های یک زن پرده‌نشین در ذهن عرب جاهلی بوده و این موضوع با خانه‌نشینی مطلق یا حبس خانگی ...

یکی از کهن­ترین مسائل علوم قرآن، موضوع اعجاز قرآن است که در قرآن و روایات با نام­های «آیه»، «بیّنه»، «برهان»، «سلطان»، «حجت» و ... از آن یاد شده است. بررسی سیر تاریخی موضوع، نشان از استعمال و رواج «معجزه»، «اعجاز» و «خرق عادت» از سوی متکلمان در قرن‌های 3 تا 5 هجری قمری دارد. با پیش­فرض حجیت الفاظ قرآن، مسأله و دغدغه اصلی در این رابطه، آن است که عدم استفاده قرآن و روایات از لفظ معجزه و تأسی اهل ب...

اسلام­هراسی طبق مصطلح رایج، ایجاد هراس و نفرت برنامه­ریزی­شده از اسلام و مظاهر اسلامی و در نتیجه روا شمردن گونه­های مختلف تبعیض، خشونت و اعمال محرومیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی علیه مسلمانان و نهادها و سازمان­های ذی­ربط است. رسانه­های جمعی به­ویژه مطبوعات، شبکه­های رادیو- تلویزیونی و فیلم­های سینمایی همواره از ابزارهای مهم و از جهاتی بی­بدیل برای پیشبرد این سیاست نژادپرستانه و استعماری ...

صفی بن ولی قزوینی، نویسندة ایرانی دربار اورنگ‌زیب گورکانی است که به درخواست دختر وی، زیب‌النساء بیگم، اثری به زبان فارسی به نام انیس الحُجّاج، در شرح حج‌گزاری خود در سال 1087ق،  نوشته است. انیس الحجّاج احتمالاً تنها متن موجود از سده‌های میانی و احتمالاً قدیمی‌ترین متن فارسی در شرح سفر حج از هند، از مسیر دریایی، در سده‌های میانی است و از این‌رو، ارزش تاریخی ویژه‌ای در تاریخ حج‌گزاری مسلمانان هن...

قصه یونس و ماهی یکی از داستان‌های جذاب اسلامی است که بخش‌هایی از آن به شکل پراکنده در قرآن آمده است و اطلاعات افزون‌تری از آن در متن فرهنگ روایی موجود است. با این حال روند روایی - داستانی این قصه به شکل محدودی بررسی شده است. مقاله پیش‌ رو با استفاده از ظرفیت‌ اصطلاحات روایت‌شناختی - و نه لزوماً روایت‌شناسی به معنای مصطلح و حرفه‌ای آن - در ادامه تلاش می‌کند، یک روند روایی زمان‌مند برای داستان یون...