هدف: بررسی کارکرد و معنای تکنیکی اصطلاح "تعلیق" به‌عنوان نوعی خاص اما ناشناخته از کتابت در نزد کاتبان مسلمان ایرانی با ‌اتکا به مستندات درون‌متنی و برون­‌متنی است.  روش/ رویکرد پژوهش: نخست اصطلاح "تعلیق" در متون کهن فارسی و سپس در انجامه‌های نسخه خطی سفینه تبریز و چند نسخه خطی دیگر بررسی شد. یافته‌ها: واژه "تعلیق" را کاتبان نسخه‌های خطی در استنساخ اولیه آثارِ نیازمند مقابله و تصحیحِ دوباره در ان...

جنگ‌نامۀ میرزا حسن آتشی (سدۀ سیزدهم قمری)، منظومه‌ای به فارسی در نبردهای امام علی(ع) و مناقب امامان شیعه و یک حماسۀ دینی است که نیمی از آن در بحر متقارب و نیم دیگر در قالب قصیده سروده شده است. دو نسخه از این جنگ‌نامه باقی مانده که یک نسخه از آن در کتابخانۀ جامع گوهرشاد وجود دارد. تاریخ کتابت آن 1225ق و دارای 335 برگ و 6000 بیت است. کاتب آن مشخص نشده و با توجه به رسم‌الخط آن، احتمالاً ...

علامه طباطبایی و علامه عسکری ، هر دو وقوع نسخ در سیر تحولات تکاملی جامعه ی عصر نزول قرآن را پذیرفته اند ، اما ، علامه طباطبایی مانند قاطبهء علمای پیشین خود ، آن را کشف از تمام شدن عمر حکمی از احکام دانسته و معتقد است که زمان عمل به حکم تعدادی از آیات قرآن سر آمده است. در مقابل، علامه عسکری ، در عین پذیرش امکان نسخ معتقد است که وقوع نسخ در دایره وحی بیانی واقع شده است ، و به وسیله ی وحی قرآنی و ...

شیخ اوحدالدین اوحدی مراغه‌ای، فرزند حسین اصفهانی، از شعرای معروف عصر مغول، در ثلث واپسین قرن هفتم و ثلث نخستین قرن هشتم می‌زیسته و سوای دیوان اشعار او در قصیده و غزل و غیره، بیشتر اشتهار وی به خاطر دو مثنوی معروف اوست: جام جم و منطق‏العشاق (ده‌نامه). اما تنها اثر منثور شناسایی شده و موجود از او رسالۀ تحفة‌الملوک است، با موضوع اخلاق که از گفتار بزرگان سخنانی د...

نسخ تدریجی، مشروط و تمهیدی، از نوآوری‌های آیت‌الله معرفت و به‌معنای رفع و تغییر تدریجی حکم سابق است که اگر تغییر تدریجی حکم با تغییر شرایط باشد و لحاظ برگشت و اعاده حکم با برگشت شرایط شود، «نسخ مشروط» و اگر تغییر تدریجی حکم با لحاظ مقدمات و تمهیداتی برای رفع آن باشد، «نسخ تمهیدی» نامیده می‌شود. از آنجا که این نظریه در اواخر عمر وی مطرح شد، فرصت تبیین چارچوب کامل آن حاصل نشد، ازاین‌رو مانند نسخ ...

        چکیده یکی از مسائل مهمّی که از همان آغاز در میان دانشمندان علوم قرآن مطرح بوده؛ نسخ در قرآن است. مفهوم نسخ در نگاه متقدّمان، مفهومی گسترده داشته به طوری که استثناء و تخصیص و تقیید را نیز در حیطه نسخ به شمار می آوردند. این در حالی است که متاخّران مفهوم نسخ را محدود تر  دانسته و موارد فوق را از دایره نسخ بیرون می دانند. تفاوت این دو دیدگاه را زمانی متوجه می شویم که تعداد آیات منسوخ را در ...

در دورۀ ناصرالدین‌شاه قاجار و به سال 1272ق، از کشور فرانسه مستشارانی به‌منظور آموزش قشون و انتقال دانش و فناوری نظامی استخدام شدند. افسران فرانسوی‌ در طی سه سال خدمت، فعالیت‌هایی در خصوص آموزش و مشق فوج‌ها و فرماندهان آنها، تعلیم دانش آموزان دارالفنون، ساخت انواع جنگ‌افزار در قورخانۀ تهران و نیز نگارش و ترجمۀ کتاب‌های نظامی انجام دادند. در این مقاله، تلاش شده است بر اساس منابع دست اول تاریخی هم...

چاپ نخست تصحیح جدید تاریخ بیهقی، اثر ابوالفضل بیهقی، که یکی از پایه های نثر فارسی به شمار می رود، در اواخر سال 1388 خورشیدی، به کوشش آقایان دکتر محمّدجعفر یاحقّی و مهدی سیّدی منتشر شد. پیش از این، استادان بنامی چون ادیب پیشاوری، سعید نفیسی، دکتر قاسم غنی و دکتر علی اکبر فیّاض به تصحیح این اثر برجسته همّت گمارده بودند، امّا تصحیح و پژوهش تازه ای که انجام گرفته، از لونی دیگر است؛ چرا که افزون بر مقابله...