اهل بیت علیهم السلام«ثقل اصغرند» که پیامبر صلی الله علیه و آله در بین امت خویش به جای نهاد تا از ضلالت حفظ شده و از سعادت بهره مند گردند. و قرآن کتابی است صامت و حاوی آیاتی متشابه و مجمل که نیاز به مبینی ناطق و عالم دارد که همان اهل بیت علیهم السلام اند. ازابتدای نزول وحی و بعد ازآن،پیامبرصلی الله علیه وآله و صحابه و تابعین، وتمام مفسران تازمان حاضر، همه در فهم وبیان قرآن شیوه هایی را به کار بر...

فصل اول:کلیات و مفاهیم. در این فصل به تعریف های لغوی و اصطلاحی بعثت، وحی، نبوت و رسول پرداخته ایم.فصل دوم:بعثت، شکوفایی عقل و عرضه الگو. در این فصل به رابطه عقل و بعثت و هماهنگی میان عقل، وحی و دین پرداخته شده و اینکه بعثت چه نقشی را در پرورش عقول دارد و نیز موضوع نارسایی عقل و تجربه در کمال معنوی انسان و ... فصل سوم: بعثت و بیان آیات در نهج البلاغه: تلاوت آیات و بیان نشانه های حق یکی از مراحل ...

رابطه اختلاف قرائات با تحریف قرآن یکی از مسائل چالش برانگیز درحوزه علوم قرآنی بوده است که از سوی محدّث نوری مطرح گردید. او در قرن سیزدهم با استناد به روایات متناقض، بین اختلاف قرائات و تحریف قرآن ارتباط برقرار کرد و مدعی شد که اختلاف قرائات یکی از عوامل تحریف قرآن می باشد. ازطرف دیگر اهل سنت بر مبنای اعتقاد به نزول قرآن بر هفت حرف، منشأ اختلاف قرائات را به عصر پیامبر(ص) بر می گرداند. برمبنای آیا...

«ضالّ» با توجّه به معنای لغوی و کاربرد آن در شماری از آیات قرآن، به کسی گفته می شود که به هدایت آسمانی راه ندارد و این هدایت آسمانی اعم از آگاهی از اسرار غیب یا بهره مندی از وحی الهی است. کاربرد آن دربارة انبیای الهی نیز در چارچوب همین معناست: در داستان حضرت یوسف (ع)، برادران وی، فرزندانِ پیامبر خدا، در دو مورد پدرشان حضرت یعقوب (ع) را «ضالّ» می خوانند: ﴿إِنَّ أَبَانَا لَفِی ضَلالٍ مُبینٍ﴾ و ﴿تَاللَّهِ إِنَّکَ لَفِی ضَ...

برخی روایات ائمه اطهار (ع) از سوی منتقدان مذهب جعفری حمل بر تحریف قرآن کریم شده است. در این میان روایات امام صادق (ع) از اهمیت و گستره بیشتری برخوردار بوده و به گونه های زیر تقسیم می شود: روایات دالّ بر افزایش برخی عبارات یا واژگان به آیات، تبدیل واژگان قرآنی، اختلاف قرائات و کاهش آیات. در این مقاله تلاش شده تا هریک از گونه های روایات امام صادق (ع) در خصوص مسئله تحریف قرآن، از جنبه سندی ومتنی، ...

چیستی و هستی وحی در قلمرو اسلامی از مسائل غامضی است که علما و اندیشمندان برای تبیین و تحلیل آن نظریات گوناگونی ارائه کرده اند. در این میان، تبیین ابن عربی از وحی جایگاه ویژه ای دارد و مورد توجه سایر اندیشمندان قرار گرفته است. در این مقاله، ابتدا، برخی مباحث پیرامونی وحی از جمله مفهوم شناسی وحی، ضرورت وحی، مراتب وحی، رابطه وحی و مکاشفه بررسی شده است و، سپس، از آنجایی که تحلیل ابن عربی از کیفیت ن...

دانستن اسباب نزول آیات و سُور، همچنین شناخت درست و دقیق آیات و سُور مکّی و مدنی، از موثّرترین قرائن لازم، جهت تفسیر و تبیین وحی آسمانی و الهی قرآن است و در کشف معنا و دلالت آیات اهمیّت شایان دارد. قرآن پژوهان، شناخت مکّی و مدنی بودن آیات و سُور را از دو راه ممکن دانسته اند: طریقی مستند بر سماع و نقل و طریقی دیگر متکی بر قیاس. عوامل متعدد همچون: کمبود نصوص، اختلاف و تناقض روایات و... ایشان را بر آن داش...

درقرآن آیات فراوانی دربارة زنان وجود دارد که برخی، آیات زنان را به گونه ای تفسیرنموده اند که هویت و شخصیت انسانی زن را زیرسؤال برده اند و برخی دیگربه شکلی متفاوت به موضوع نگریستند وشخصیت زن را برابر با مرد دانسته اند.این نوشتار با هدف تبیین دیدگاه های دو مفسرمطرح شیعی، علامه طباطبایی و علامه فضل الله دربارة آیات مسأله برانگیز زنان را مورد مطالعه تطبیقی قرار داده است. سؤال اصلی دراین پژوهش این ا...

گرچه متن قرآن کریم، متشکل از واژگان به‌ظاهر ساده است، اما آن‌سوی این واژگان، معانی ژرف و اهدافی خاص نهفته است. با درنگ و تأمل در آیات کلام وحی، به این رهیافت می‌رسیم که هریک از آنها به‌دنبال القای مفهومی ‌خاص به مخاطب است و در پسِ تمامی این آیات اغراضی نهفته است که زیبایی و اعجاز آیات الهی را صدچندان می‌کند. این اغراض، به اقتضای سیاق و مقامِ سخن باز می‌گردد و این مهم در آیاتی از قرآن که چه از لحا...

  یکی از مباحث مطرح شده در علوم قرآنی، جمع آوری و تدوین قرآن است. در کتابهای علوم قرآنی از چهار جمع سخن به میان آمده است: جمع صحابه، امام علی علیه السلام، ابوبکر و عثمان. این نوشته در پی پاسخ به این سوال است که از میان جمع­های فوق کدامیک و بر اساس چه دلایلی از ارزش و اهمیت بیشتری برخوردار بوده است؟ بعضی از اهل سنت عقیده دارند، نخستین جامع قرآن ابوبکر بوده که این کار را با مشورت خلیفه دوم انجام ...