شعر حافظ در عین انسجام ساختاری، ظاهری پاشان و گسسته دارد. برخی منکران، به اعتبار این ظاهر بر حافظ خرده می‌گرفتند که هر بیتش سخنی مجزاست، برخی نیز برای بی‌اعتبار کردن حرف اصلی حافظ، ابیات او را از هم تفکیک می‌کردند تا از زهر انتقادهای وی بکاهند، لیکن در دورۀ معاصر بدون توجه به این سابقه تاریخی، استقلال ابیات را هنر حافظ شمرده‌اند. در مقاله حاضر، پس از بحث و بررسی دربارۀ عوامل پیدایش این تصورها، ...

یکی از مباحثِ بحث‌برانگیز در دیوانِ کبیرِ مولوی، وجود اشعاری به زبان ترکی است. در این زمینه تحقیقاتی انجام شده است اما بیشتر محققان به ترجمه‌ ابیات ترکی پرداخته‌اند و به جنبه­های نسخه‌شناسی و سبک‌شناسی غزلهای مولانا توجهی نشده است، بنابراین جای چنین پژوهشی دربارۀ ابیات ترکی خالی است. در پژوهش حاضر، پس از بیان مقدمات و پیشینۀ تحقیق، ترکی‌گویی و ترکی‌دانی مولوی، و شمه­ای تحت عنوان‌ِ بسامد اب...

دیوان منوچهری دامغانی تاکنون چندین بار به طبع رسیده است که از جدیدترین آن‌ها می­توان چاپِ برات زنجانی را نام برد. مصحّح در مقدمۀ دیوان تصریح کرده که چاپ پیشینِ دیوان منوچهری (از دبیرسیاقی) «به روش علمی تصحیح نشده است»؛ لذا ایشان دیوان یادشده را از روی هفت نسخۀ خطّی تصحیح کرده­اند و علاوه بر تصحیح، به معنی لغات و شرح ابیات نیز پرداخته­اند. از آنجایی­که در تصحیح و شرح برخی از ابیاتِ این چاپ، لغزش­ها و...

تاریخ جهانگشا یک اثر ادبى - تاریخى است که عطاملک جوینى با استفاده از صنایع لفظى و معنوى و کمک گرفتن از تشبیه و استعاره و کنایه و استشهاد به آیات و احادیث و اشعار فارسى و عربى در تلاش بوده است اثرى ادبى بیافریند. در این مقاله یکى از اجزاى مهم این اثر ادبى یعنى استشهاد به ابیات عربى مورد بررسى قرار مى‌گیرد. جوینى در کتاب خود براى ادبى‌تر کردنِ نثر، ابیات عربى بسیارى را به کار برده است. گاهى مصرعى...

پایان نامه حاضر به اعراب گذاری ،ترجمه ، شرح و تحلیل برخی از ابیات دیوان محمد بن حسن حر عاملی (از بیت 401 تا 600) اختصاص دارد. محمد بن حسن حر عاملی از شعرای جبل عامل لبنان می باشد که دیوان خود را به مدح اهل بیت (ع) اختصاص داده است . با توجه به این که ابیات دیوان به بیان فضایل و مناقب یکایک اهل بیت می پردازد اما تا کنون ترجمه ای از آن ارائه نشده است و در این پایان نامه تلاش شده است تا این ابیات...

پس از گذشت دو سده از ظهور اسلام، رفته رفته استفاده از خط به عنوان عنصر تزئینی گونه­های مختلف سفالین رواج یافت. مضامین کتیبه­های سفال­ها که ابتدا به کلمات یا عبارات کوتاه عربی چون نام سفالگر یا طلب خیر محدود می­شد به مرور گسترش یافت و احادیث، جملات قصار بزرگان و اشعار را نیز در بر گرفت. اشعار فارسی نیز به سرعت جایگاه خود را بر روی سفالینه­های دوران اسلامی یافتند و سخن موزون شاعران برجسته پارسی­گ...

ردیفها در شاهنامه جز چند مورد- که بیش از یک کلمه تشکیل شده- همه ساده و عاری از تکلف است، در سراسر شاهنامه یک ردیف جمله ای تمام ارکان یا شبه جمله ای دیده نمی شود؛ بیشتر ردیفها فعلی است و پس از فعل، ردیف های ضمیری از پرکاربردترین آنهاست. از 48601 شعر (بیت) تعداد 7652 بیت مردف است که از مقایسه ابیات مرف به کل اشعار (ابیات) درصد 74/15% حاصل می گردد.

شعر و ادب عربی یکی از غنی ترین گنجینه های ادبیات جهان به شمار می آید،که در زمینه های مختلف آثار گران قدری را به جامعه ادبی عرضه کرده است، تالیفات و آثار گوناگون در زمینه یاد شده خود گویای این واقعیت است. ابوالفتح بستی، (330/941) وزیر و نویسنده دربار غزنوی که وظیفه اول وی نویسندگی بود، گاهی شعر را به صورت فی البداهه می سرود. از این رو قالب اشعار او قطعه های کوتاه می باشند که به ندرت به ده بیت می...

چکیده تحلیل بافت اثر ادبی و عناصر سازنده آن در این تحقیق از طریق واژه های مکّرر ، توازن ، تصویر سازی ، استعاره ، شیوۀ بیان ، درنگ ، تکیه و تأکید... ، لحن های حماسی ، ستایشی ، شادی ، غم ، نیایشی را در این ابیات ایجاد کرده است . لحن با بُعد عاطفی اثر ، در تعامل است . از دیدگاه فرمالیسم روس، قاعده افزایی از روش های آشنایی زدایی محسوب شده که موجب برجسته سازی و توازن در غزلیات شمس است . قاعده افزایی د...