اضداد یکی از انواع روابط معنایی بین الفاظ و از مباحث لغوی است که در متون تفسیری و در ذیل مباحث ادبی مورد توجه مفسران قرار گرفته است. این مقاله بر آن است که پدیدة اضداد در تفسیر مجمع¬البیان و روض¬الجنان را، بنا به جایگاه ویژة مباحث لغوی در این دو تفسیر، مورد کندوکاو قرار دهد. از این رو با نگاهی به پیشینة اضداد و اشاره به دیدگاه¬های موافقان و مخالفان، اضداد در علوم قرآن و جایگاهش در مجمع¬البیان و...

فال در لغت به معنی طالع، بخت، شگؤن، اختر، پیش بینی و عاقبت گویی آمده است. علم فال علمی که به وسیلهء آن برخی از حوادث آینده دانسته می شود و این کار باگشودن قرآن کریم یا کتب بزرگان مانند دیوان حافظ و مثنوی مولوی و نظایر آن انجام می پذیرد. استخاره نیز مانند فال به وسیلهء قرآن کریم و تسبیح صورت می گیرد و در فرهنگ عر ب تفأل و تطیر سابقه ای کهن دارد. ایرانیان به فال نیک مرواو به فالی بد مرغوا می گفت...

اعجاز قرآن از جنبه‌های گوناگونی بررسی شده است که یکی از انواع آن اعجاز علمی است. علوم در قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: علم به حقایق حسی و عقلی، علم به حقایق غیبی و ماورایی. گرچه قریب به یک چهلم آیات شریفه به خلقت آسمان‌ها، ماه، خورشید، ستارگان و عجایب آنها اختصاص پیدا کرده است، وجود احادیثی دربارة منع ایجاد ارتباط بین گردش ستارگان و تأثیر آنها بر سرنوشت بشری را نمی‌توان نادیده گرفت. در این مقا...

یکی از تفاسیر مهم غرب اسلامی، تنبیه­الأفهام الی تدبّرالکتاب­الحکیم و تعرّف­الآیات و النبأالعظیم نوشتۀ ابن­برّجان، عارف و مفسر اندلسی در سدۀ ششم هجری است. هدف این مقاله، روش‌شناسی تفسیری ابن­برّجان در این تفسیر است. این پژوهش به روش اسنادی، توصیفی ـ تحلیلی و با توجه به مباحث روش‌شناسیِ تفسیر قرآن انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد تفسیر قرآن از دیدگاه ابن­برّجان، کشف معانی ظاهری و باطنی آیات...

نویسنده، نخست دو نظریه موافق و مخالف در زمینه تناسب و ارتباط میان سوره های قرآن را مطرح کرده و سپس برخلاف دیگران که به صورتی کلی تناسب سوره ها را بررسی کرده اند، به صورت میدانی به پیوندهایی که میان دو سوره موجود است، پرداخته و راه مقایسه گری میان دو سوره همجوار و تدبّر در نقطه های اشتراک میان آن دو را در پیش گرفته است. در ادامه، انواع ارتباط میان سوره ها را درچهار محور خلاصه کرده که عبارتند از: ...

یکی از راه های کارآمدی که ادیبان مسلمان و غیر مسلمان برای شیوایی و ماندگاری سخن خود از آن بهره جسته‌اند، بهره‌مندی از واژگان ساختارها و مفاهیم قرآن کریم در واژگان و معانی اسالیب آثار ادبی‌ خویش است، و این امر موجب شده تا اثر ارزنده‌ای از خود به یادگار بگذارند. مقاله‌ی پیش رو، با عنوان «تأثیر قرآن کریم بر اشعار ابوالفتح بستی» یکی از شاعران قرن چهارم هجری است، که تأثیر پذیری این شاعر از قرآن کری...

چکیده معنا شناسی به بررسی معنا و مفهوم نشانه های مختلف می پردازد. یکی از انواع مختلف معنا شناسی که در تحلیل آیات قرآن می توان به کار گرفت، معنا شناسی شناختی است. معنا شناسی شناختی به شاخه های متعدد تقسیم شده که یکی از آن ها را می توان طرح های تصوری نام برد که باعث فهم بهتر قرآن می گردد. مقاله ی حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد قرآنی، به بررسی طرح های تصوری معنا شناسی شناختی در واژگان قرآن...

مقدمه: انس داشتن با قرآن از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار در بهداشت روان محسوب می‌شود، از طرفی نباید از نظر دور داشت که پدیده افزایش سن ازدواج و در ادامه بروز تجرد قطعی باعث بروز نابسامانی‌هایی چون شیوع درجاتی از اختلالات روانی، انواع فسادهای اجتماعی و بحران میل جنسی و... می‌شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط اُنس با قرآن و سلامت روان در جوانان مجرد در سال 1395 در شهرستان جیرفت انجام شد. روش کار...

نظریه نسخ از مهم‌ترین مسائل قرآنی است که دانشمندان علوم قرآن و تفسیر درباره وقوع یا عدم وقوع آن، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه داده‌اند. غالب عالمان در اعتقاد به وجود نسخ همداستان و متفق بوده و اختلاف آن‌ها تنها در تعداد و چگونگی آیات منسوخ است. از سویی دیگر، برخی از دانشمندان به خصوص متاخّران، به مقولة «عدم نسخ آیات قرآن» گرایش نشان داده و بر این باورند که هیچ یک از آیات قرآن نسخ نشده اند. در این مق...

بررسی سوگندهای قرآن با رویکرد اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی است. نویسنده در آغاز به تعریف »قسم« از دیدگاه ادیبان، مفسّران و حقوق دانان پرداخته، سپس انواع سوگندهای قرآن را مورد بحث قرار داده است. در این راستا نخست سوگندهای قرآن را به دو دسته تقسیم می کند: 1- سوگندهای التزامی یعنی سوگندهایی که برای تعهد دادن به انجام کاری یاد می شوند. نمونه هایی از این دست سوگند در قرآن، هم در مورد خداوند وجود دارد و ...