تنوع ساختار اکولوژیکی سرزمین ایران زمینة شکل‌گیری مناظر فرهنگی متعددی را فراهم آورده است. مناظر فرهنگی، ترکیبی از تداوم حیات انسان و هنر پیرایش سرزمین را با بهره‌مندی از اجزای محیط طبیعی و در قالب سکونتگاههای انسانی از دوران گذشته تاکنون به نمایش می‌گذارند. در شرایط کنونی رشد جوامع انسانی در کنار پیشرفت‌های علمی، افزایش بهره‌گیری بشر از منابع و پیامدهای منفی ناشی از توسعة گردشگری بدون وجود طراح...

مقاله‌ی کنونی نشان ‌می‌دهد که کم‌توانی علوم اجتماعی در توضیح خاص‌بودگی واقعیت تجربی سبب رویارویی دو رویکرد عام‌گرایی و بومی‌سازی در علوم اجتماعی ایران می‌شود، که هیچ‌یک قادر به توضیح خاص‌بودگی فردی واقعیت انضمامی نیستند. سپس با مروری بر نظریات اصحاب مکتب تاریخی خواهیم‌ دید که به‌رغم تلاش برای توضیح خاص‌بودگی تاریخی، اصحاب این مکتب هرگز نتوانستند آن را به‌لحاظ نظری صورت‌بندی کنند. گرچه کارهای پژ...

معرفت تاریخی و تاریخ‌نویسی از همان دوره‌ی تکوین تاریخ‌نویسی در ایران با موانع و سختی‌هایی روبه‌رو شد.برخی از این موانع و دشواری‌ها با جایگاه علم تاریخ در میان علوم و طبقه‌بندی میان آن‌ها و سیطره‌ی الگوهای خارج از حوزه‌ی این معرفت بشری، ارتباط داشتند و برخی دیگر ناشی از رابطه‌ی آن با ساختار قدرت و دستگاه دولت و حکومت‌ها بودند.این موانع که ما در این گفتار از آن‌ها با عنوان موانع معرفتی و ذهنی و د...

نهاد ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران، نهادی ریشه­دار بوده است. البته این نهاد در دوره‌های مختلف تاریخی شکل‌ها و کارکردهای مختلفی داشته است. اگرچه ازدواج موقت در میان مردم ایران هیچگاه مقبولیت عام پیدا نکرده است، اما این نهاد همچنان در جامعه ایران پابرجا مانده است. از این­رو، این مسئلۀ مطرح می­شود که چرا ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران به وجود آمده و تداوم پیدا کرده است. در این مقاله، با ا...

زمینه بافت‌های تاریخی، آموزه‌هایی از خرد جمعی انسان‌ها را در طول تاریخ به نمایش می‌گذارند، از این رو رهاکردن آنها، انسان را از قرار گرفتن در مسیر تداوم تاریخی بازمی دارد. ضرورت پژوهش حاضر نیز، از یک سو ارزش زمینه بافت تاریخی میدان صاحب الامر به عنوان یکی از مهم‌ترین فضاهای معماری و شهری تبریز درگذشته و از سوی دیگر کالبد نا به سامان مجموعه مذکور در عصر حاضر بوده است. بر این اساس هدف اصلی پژوهش، ...

سرزندگی محیط‌های شهری موضوعی است که در مطالعات، تحقیقات و پروژه‌های شهرسازی ایران از آن غفلت شده است. امروزه به دلایل گوناگون تأمین نشاط و سرزندگی شهری، به‌ویژه در فضاهای تجاری، به یکی از دغدغه‌های اصلی نظام‌های مدیریت و برنامه‌ریزی شهری در کشورها، به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته، تبدیل شده است. هدف مقالۀ حاضر، ارائۀ معیارهای سرزندگی فضاهای شهری، سنجش این معیارها در فضاهای تجاری تاریخی و مدرن، و...

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دورۀ مغولان، تسهیل در امر تبادل تجربیّات مختلف ملت‌ها و در نتیجه رشد و توسعۀ برخی از فنون و علومی بود که مورد علاقه و توجّه پادشاهان آن سلسله قرار داشت، صنعت «نسّاجی و پارچه­بافی»دردورۀمغول نیزاز این امر مستثنی نبود و شواهد و مدارک تاریخی نشان می‌دهد که تبادل انواع پارچه‌ها و منسوجات بین ایران و چین در دورۀ مغول افزایش یافته و علاوه بر آن، تجربیّات فنّی «پارچه­بافی» ایران ...

در بافت شهرهای تاریخی، خانه عام‌‌ترین جزء است. خانه‌‌ها به‌طور معمول بناهای شاخصی نیستند؛ اما برای شناخت معماری و تاریخ شهرها در زمرﮤ مهم‌‌ترین منابع تلقی می‌‌شوند. اسناد و شواهد تاریخی دربارﮤ میراث مسکونی، ازجمله آثاری است که دربارﮤ معماری خانه‌‌های تاریخی بالقوه دانش بسیاری دربردارد و در پژوهش‌‌ها کمتر به آن توجه شده است. درصورتی‌که جایگاه و کاربرد این اسناد در مطالعات معماری ایرانی به‌درستی ...

اگرچه حفاظت به عنوان گام اول در امر احیاء شناخته می ­شود، اما بسیاری از بناها و مناطق تاریخی همزمان با حفاظت نیازمند توسعه نیز می ­باشند؛ درواقع توسعه و حضور ساختارهای جدید در زمینه­ های تاریخی می ­تواند سبب تداوم تاریخ و غناء یافتن محیط­ های تاریخی گردد. اما آنچه که در این میان مهم می­ باشد نیاز به تدوین دستورالعمل ­هایی جامع پیرامون طراحی این­گونه ساختارهای جدید است. در این راستا و پیش از هر ...