شمار چشمگیر و اهمیت آثار شرق شناسان و ایران شناسان، ترجمۀ برخی از این پژوهش ها را ضروری کرده است؛ و انتشار فراوان این دسته از آثار در چند دهۀ اخیر به صورت ترجمۀ کتاب و مقاله، ضرورت ارزیابی و بررسی آن ها را نشان می دهد. بررسی پیاپی ترجمه ها نشان می دهد که اصولی برای ارتقای کیفیت علمی و ادبی ترجمه لازم است. گاهی رعایت نکردن برخی اصول ضروری، آسیب جدی به بازگردانی اثر وارد می کند و خواننده را از در...

از اواخر قرن پنجم به تدریج تحولی در نثر فارسی پدید آمد که نویسندگان بیشتر به لفظ توجه نمودند و با استفاده از سجع، موازنه، ترصیع و سایر آرایه‎های لفظی بر آهنگ کلام افزودند نویسندگان تلاش کردند سخن را به اوج هنری و ادبی برسانند. آنها با آوردن مترادفات لفظی در توصیف، سخن را به اطناب کشیده و از این طریق سعی در ابراز هنرنمایی و فضل‎فروشی ادبی خویش داشتند. این تغییر نگرش و رساندن نثر به کمال، سبب پید...

کنایه یکی از اسلوب های مهمّ بیانی در همه زبان هاست و از دیرباز به صورت گسترده در زبان و ادبیّات همه اقوام، از جمله قوم عرب به کار رفته است. از آنجا که قرآن کریم با زبان مردم با آنان سخن می گوید، از همه عناصر بیانی، به ویژه کنایه برای بیان مقاصد گوناگون بهره برده است. در این مقاله، شش عبارت کنایی قرآن مجید تجزیه و تحلیل می شود؛ کنایه هایی که برخی از مترجمان و یا حتّی مفسّران، آن را به گونه ای تعبیر ...

از اواخر قرن پنجم به تدریج تحولی در نثر فارسی پدید آمد که نویسندگان بیشتر به لفظ توجه نمودند و با استفاده از سجع، موازنه، ترصیع و سایر آرایه‎های لفظی بر آهنگ کلام افزودند نویسندگان تلاش کردند سخن را به اوج هنری و ادبی برسانند. آنها با آوردن مترادفات لفظی در توصیف، سخن را به اطناب کشیده و از این طریق سعی در ابراز هنرنمایی و فضل‎فروشی ادبی خویش داشتند. این تغییر نگرش و رساندن نثر به کمال، سبب پید...

برخی وجود الفاظ مترادف را در زبان عربی می‌پذیرند و برخی رد می‌کنند؛ چون معتقدند که هر یک از دو لفظ به‌ظاهر مترادف دارای معنایی متفاوت است. این مسئله در مورد الفاظ قرآن بحثهای بیشتری به همراه دارد؛ زیرا حتی بعضی از قائلان به وجود ترادف در زبان عربی، کاربرد واژه‌های مترادف را در قرآن منکر شده، و چنین کاربردی را منافی اعجاز بلاغی قرآن دانسته‌اند. پذیرش این اصل، کار ترجمۀ قرآن را سخت‌تر می‌کند؛ زیر...

در این مقاله، از‏منظری نشانه شناختی و برمبنای‏ مکتب پسا‏ساخت‏گرایی به ترجمۀ شعر نگریسته‏ایم. توجه به بازی و سیلان نشانه ها در فضای باز گفتمانِ شعر، روابط بینا‏نشانه ای و بینا‏متنی و وجود رمزگان های فرهنگی درون متن شعر، رابطۀ ترجمه و سپهر‏نشانه ای از مباحث مورد توجه ما در این مقاله است. ترجمۀ شعر همواره عرصه ای بحث‏برانگیز و قابل تأمل بوده و یکی از مسائلی که این کار را دشوار می کند، بازی نشانه ها...

شعر آیینی به گونه‌ای از شعر متعهّدانه گفته می‌شود که از جهت معنایی و محتوایی صبغه کاملاً دینی دارد و از آموزه‌های وحیانی، فرهنگ عترت و ولایت و تاریخ اسلام سرچشمه می‌گیرد. مناسبت‌های مذهبی، ستایش چهره‌های دینی، توجّه به مقوله‌های قدسی و ملکوتی و تزکیه و تهذیب نفس انسانی در هسته مرکزی شعر مذهبی قرار دارد. پیدایش شعر جدید آیینی را در دهه چهل و پنجاه باید یک اتفاق تازه و مهم در ادبیات فارسی دانست؛ بی‌...

استفاده از متون حقوقی سایر کشورها برای پیشرفت حقوق ما امری حیاتی است و در این زمینه ترجمۀ آنها اهمیت پیدا می‌کند. ترجمه‌ای درست و علمی، باید مبانی این کار رعایت شده و اصول مربوط به‌کار گرفته شوند. این اصول به دو دسته اصول عمومی و اصول اختصاصی تقسیم می‌شود. ترجمه‌ای را که در آن تمامی این اصول رعایت شده باشد، می‌توان ترجمۀ «معنامحور» خواند که نوعی ترجمۀ ایده‌آل است. مترجم حقوقی علاوه‌بر دانش زبان...

 پنچتنتره در زبان سانسکریت کتابی کلاسیک است دربارۀ حکمت عملی و سیاسی و راه و روش عاقلانه در امور روزانۀ زندگانی انسانیی، اما داستانها و فابلهای این کتاب با استفاده از هر دو گروه شخصیت های انسانی و غیر انسانی بیان شده است. این کتاب از زمان اولین ترجمۀ خارجیش به زبان پهلوی در قرن ششم میلادی، به شکلهای مختلف یعنی ترجمه ها، روایت ها و گزیده ها در سراسر دنیا سیاحت نموده است. داستان اولین ترجمۀ پنچتن...

رسالۀ «ده قاعده»، رساله‌ای است مختصر به زبان فارسی از میرسیدعلی همدانی، عالم و عارف قرن هشتم قمری، دربارۀ راه‌های رسیدن به خدا و تشریح مراحل و قواعد دهگانۀ آن از نظر متصوفه، یعنی توبه، زهد، توکل، قناعت، عزلت، ذکر، توجه، صبر، مراقبه و رضا که برخی از محققان آن را ترجمۀ اصول‌العشرۀنجم‌الدین کبری دانسته‌اند. تنها تصحیح موجود از این رساله، مربوط به شش دهۀ قبل است که مارین موله، ایر...