اکثر قریب به اتفاق مدیحه‌پردازان قرن پنجم و ششم در توصیف ممدوح پیرو فانتزی شاه قهرمان ملی، قهرمان دینی هستند. این فانتزی که نتیجة تلاقی سمبلیک شخصیت‌های ملی و دینی علی‌الخصوص تلاقی سمبلیک شخصیت‌هایی چون رستم و حیدر (ع) است دست‌مایة توصیف ممدوح به انحا و طرق مختلف شده است. این جهانبینی ایده‌آلیستی که در ایران با شروع نهضت‌های ملی از جمله نهضت شعوبیه و همچنین با افزایش گرایش‌های شیعی شکل گرفت در ...

ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه قمی (م381ق) معروف به شیخ صدوق، از محدثان و فقیهان نامدار قرن چهارم هجری بوده است. کتاب­ها، مقالات و مدخل­های دانشنامه­ها، در شناخت شخصیت و کارنامه­ی علمی وی، مطالب فراوانی نوشته­اند. از جمله کتاب­هایی که به نگارش درباره­ی شیخ صدوق و آثارش، پرداخته است، کتاب تاریخ حدیث شیعه است که به همت موسسه دارالحدیث در پنج جلد به نگارش درآمده است. جلد دوم آن مربوط به تاریخ حدیث ...

برنامه پنجم توسعه که به عنوان قانون برنامه توسعه بعداز انقلاب اسلامی و در دوره چشم انداز بیست ساله نظام به تصویب مجلس رسیده است و از طرف دیگر با توجه به الگوهای توسعه اسلامی-ایرانی در همه ابعاد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و با رویکرد پیشرفت عدالت محور طراحی شده است، آیا در تدوین اسلامی بوده است و با اهداف دولت اسلامی همخوانی داشته است؟ یافته ها نشان می دهد که در برنامه پنجم توسعه 61 هدف تع...

از ریاضی‌دان و فیلسوفی به نام حسام‌الدین علی بن فضل‌اللّه سالار، گذشته از چند رسال? کوچک ریاضی، کتابی به نام جامع قوانین علم الهیئة در مثلثات کروی باقی مانده است که خواجه نصیرالدین طوسی در تألیف کشف القناع عن اسرار الشکل القطاع از آن بهره برده است. با این حال، در منابع کهن از او به‌ندرت یاد شده و در پژوهش‌های جدید نیز آنچه در بار? او گفته شده نادرست و متناقض است. برخی از پژوهشگران زمان زندگی او ...

ابونصر سراج اللمع را در رد شبهات صوفی­‌ستیزان و تثبیت مبادی تصوف و نشان دادن مطابقت آن با کتاب و سنت به زبان عربی به رشتۀ تحریر درآورد. قرنها گذشت تا آنکه در قرن بیستم متن آن به زبانهای اروپایی درآمد و پس از آن با تأخیر به فارسی نیز برگردانده شد. اللمع دو ترجمۀ فارسی دارد. نخستین ترجمه که ناقص است و تنها شش کتاب اول اللمع را در بر می‌گیرد، در 1380 منتشر شد و ترجمۀ دوم...

در میان دست نوشته های کتابخانه قره مان ترکیه، نسخه ای فارسی وجود دارد با موضوع زهد و تصوف و متعلق به سده هفتم.این اثر-که براساس قرائن و دلالت های متن در نیمه دوم قرن ششم تالیف شده است – ازجهات بسیاری ازجمله ساختار متن و تعداد حکایات ، رباعیات و ابیات فارسی و نیز نثر کتاب و لهجه مولف دارای اهمیت و اعتبار است . بدیهی است که این اثر می تواند مبنای تحقیقات تازه ای در حوزه نگارش های خانقاهی و عرفانی...

Misbah al-Ashari‛at is a book with mystical and ethical themes which has been attributed to Imam Ja‛far Sadiq. Although all chapters of the book begin with the phrase “(as) Imam Sadiq said” which primarily indicates that the book has been written by him, the correctness of such an attribution is criticized on various grounds including the content of the book and the available certif...

عرفان اسلامی سرشار از تعالیم اخلاقی و الهی است که جدای از سیر و سلوک و رسیدن به هدف متعالی کمال، نوعی آیین نامة اخلاقی و رفتاری به شمار می رود که برنامة جامع و مؤثری در جهت اصلاح روابط اجتماعی و بهبود و تعالی روابط دوستانه ارائه می دهد و مصاحبت و هم نشینی را به فرصتی برای رسیدن به کمالات اخلاقی و انسانی تبدیل می کند. این مقاله با بررسی متون منثور عرفانی قرن پنجم تا قرن هفتم هجری، به تبیین جایگ...

منوچهری دامغانی، از شعرای طراز اول ایران در نیمه اول قرن پنجم هجری، شاعر طبیعت و عشق و نشاط و زندگی است. شاعری است لطیف طبع و شیرین سخن و دارای اشعاری طربناک و دل انگیز...

چکیده یکی از مظاهر اصیل طبع لطیف و ذوق سلیم مسلمانان به خصوص ایرانیان، تصوف است که نقشی بسزا و قابل توجه در معارف و ادب از خود به یادگار گذاشته است. یکی از چهره های ماندگار عرفان و تصوف ایران که نسبتاً ناشناس مانده ، عزیز بن محمد نسفی از صوفیان قرن هفتم هجری است. وی حکیم و عارفی است که بر فقه، فلسفه، کلام، طب، عرفان و دیگر علوم زمان خویش احاطه داشته و علاوه بر آن با آرای گروهها و مذاهب مختلف...