هنر ملیله سازی با برخورداری از پیشینه ی باشکوه تاریخی، غنای فرهنگی و زیبائی کم نظیر، در دوره اسلامی به اوج خود می رسد. در این دوره سنت های دیرینه هنر ملیله سازی ایران علاوه بر ادامه حیات خود، قالبی نو از نقشمایه ها و فرم ها، که تلفیقی از سلایق حکام و حامیان و هنر زرگری عاریت گرفته از آنها با ملیله سازی پیش از اسلام در ایران است، به خود می گیرند.     ملیله سازان دوره های مورد پژوهش، با به کا...

    رشیدالدین وزیر، مورخ، طبیب و فیلسوف دوره‌ی ایلخانی، در جهت ترمیم ویرانی‌ها و نابسامانی‌های اقتصادی و اجتماعی حاصل از هجوم مغول، در پرتو جلب نظر و کسب حمایت غازان مسلمان، موجبات انجام اصلاحاتی وسیع و بنیادین را فراهم آورد. نوشتار حاضر با طرح این سؤال که بازخوانی اندیشه‌های ایرانشهری در رویکرد آبادگرایانه رشیدالدین فضل الله چه جایگاهی داشته است؟ بر این باور است که آگاهی خواجه به اهمیت امنیت و...

پس از یک دوره تلاش برای مهار رفتار مغولان و بومی کردن قوم غالب از سوی دولتمردان ایرانی، وزیران عهد ایلخانان با تشویق ایلخانان مسلمان به ایجاد اصلاحات گسترده، زمینه های شکوفایی نسبی اقتصاد و حیات شهری را هموار نمودند . نوشتار حاضر با طرح این سوال که بازخوانی اندیشه های ایرانشهری در رویکرد آبادگرایانه وزیران عهد مسلمانی ایلخانان چه جایگاهی داشته است؟ بر این باور است که آگاهی به اهمیت امنیت و عدال...

هند به عنوان سرزمینی برخوردار از تکثر دینی همواره در طول تاریخ شاهد شکل‌گیری انشعابات جدید دینی و فرقه‌ای بوده است. با ورود اسلام به این سرزمین، از سویی این روند شکل گسترده‌تری به خود گرفت؛ از سوی دیگر حفظ حکومت برای حاکمان مسلمان در قلمرویی با این تکثر دینی و فرقه‌ای مسئله‌ساز شد. هر کدام از حکام مسلمان در رویارویی با این مسئله روشی را برگزیدند. اکبرشاه گورکانی یکی از این حاکمان در 989 ه.ق.، ب...

جغرافیاى اقتصادى بخشى از جغرافیاى انسانى است که در آن دو عامل انسان و طبیعت در ارتباط با یکدیگر قرار مى‌گیرند و چگونگى بهره‌بردارى انسان از منابع بررسى مى‌شود. این منابع گاهی طبیعی و در مواردی نیز نشأت‎گرفته از نیازهای مادی انسان هستند که تجارت یا روابط بازرگانی، نمونۀ بارز دستۀ دوم است. برقراری امنیت راه‎های تجاری لازمۀ رونق تجارت در هر منطقه است. حضور فعال نزاریان در قهستان امنیت جاده‎ها را ...

کتاب تاریخ فیروزشاهی تألیف ضیاءالدین مؤید‌الملک برنی، یکی از مهم‌ترین متون تاریخ‌نگاری در حوزه تاریخ مسلمانان در هند است. این اثر، افزون بر بررسی مسائل سیاسی سلاطین مسلمان دهلی تا عصر مؤلف، مسائل اجتماعی و اقتصادی جامعه را نیز در بردارد. بررسی مسائل اجتماعی و اقتصادی مردم از آنجا اهمیت می‌یابد که علاوه بر مهم بودن نقش آنان در مسیر تاریخ، مؤلفی درباری دست به چنین کاری زده باشد. این نوشتار می‌کوش...

اشغال نظامی تفلیس و ولایات ایرانیِ آن سوی ارس در ربع نخست سدة سیزدهم/نوزدهم گام نخست روسیة تزاری در جهت تأسیس یک نظم جدید استعماری در جنوب قفقاز بود. این نظم جدید استعماری، زمینه‌ای فراهم کرد که در بستر آن روندِ تغییر نظام سیاسی، اداری و اجتماعیِ حاکم بر اراضی تصرف‌شده و الحاق ساختاری آن به امپراتوری تزاری مدیریت شود. در پژوهش پیشِ‌رو کوشش شده است ماهیت راهبرد استعماریِ روسیة تزاری در قبال حوزة ...

خجند یکی از شهرهای کهن و سابقه‌دار ماوراءالنهر است که پژوهش دربارۀ مسائل جغرافیایی تاریخی آن همواره مورد توجه پژوهشگران ایرانی بوده است. در این مقاله برخی از پژوهش‌های انجام‌شده در ایران دربارة جغرافیای تاریخی این منطقه معرفی و نقد شده است. لغت‌نامۀ دهخدا نخستین منبعی است که مقاله‌ای جداگانه را به معرفی خجند اختصاص داده است. هرچند اساس منبع‌شناسی تاریخ خجند در لغت‌نامه بسیار م...

کُردستان در دهۀ‌ پایانی حکومت قاجار، یکی از ناامن‌ترین ولایات ایران به حساب می‌آمد؛ یکی از دلایل این امر، حضور اتباع عثمانی و واگذاری گستردۀ تذکره تابعیت از سوی شهبندری به اهالی کردستان بود. درواقع، حمایت همه‌جانبه و قاطعانۀ دولت عثمانی از اتباع خود و مسائل و مشکلات ناشی از حضور آنان در کُردستان، وضعیتی را پدید آورده بود که پرداختن به آن از عمده‌ترین مسائل مطروحه در جلسات کمیسیون حل اختلافات مرزی...

     تقابل شیوة ادارة سنتی، انتصابی، غیردموکراتیک و ناکارآمدِ امور شهرها در دورة قاجار با شیوه‌های مدرن اداره امور شهری و کشوری، که ایرانیان عصر مشروطه به تازگی با آن آشنا شده بودند، موجب گردید تا یکی از اساسی‌ترین خواسته‌های نیروهای اجتماعی مؤثر در انقلاب مشروطیت، شکل‌گیری نهادهای مدنیِ مدرن و دموکراتیکی باشد که متضمنِ نقش‌آفرینی شهروندان، خارج‌ساختن اداره امور از یدِ اختیار نیروهای سنتی طرفدار شی...