طیلسان بالاپوشی فاخر بود که از روزگار باستان در میان ایرانیان رواج داشت. پس از گروش ایرانیان به اسلام، دیگر اقوام مسلمان نیز که با ایرانی ها مراوده داشتند، شیوه تهیه و پوشیدن آن را از ایشان اقتباس کردند. جامه ای که می توان آن را نشانی از گسترش فرهنگ ایرانی در جهان اسلام تلقی کرد. به تدریج پوشیدن طیلسان به اندازه ای اهمیت یافت که در بسیاری از شهرهای اسلامی و دربارهای حاکمان به عنوان یکی از لباس ...

معتضد، یکی از مقتدرترین خلفای نیمه ی دوم خلافت عباسی بود که در ابتدای زمامداری خود با بحران مالی ناشی از تهی شدن خزانه، کسری بودجه و ناتوانی دولت در پرداخت حقوق کارکنان مواجه شد. گرچه او این نابسامانی ها را از پیشینیان خود به ارث برده بود؛ اما هرگز اجازه نداد که این دشواری ها ادامه یابد و ارکان خلافت را متزلزل سازد. پرسشی که این مقاله می کوشد تا به روش توصیفی - تحلیلی برای آن پاسخی جستجو کند، ا...

یکی از جنبه های قابل مطالعـه در تـاریخ اجتمـاعی ایـران، رواج آیـین جـوانمردی اسـت. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد بنیاد این آیین اجتماعی در ایران پیش از اسلام گذاشته شـدهاست، زیرا بسیاری از افکار مانویان در آن یافت مـیشـ ود .ایـن آیـین را در داسـتان هـای شـاهنامهفردوسی میتوان دید که هر یک از این داستانها میتواند نمـودی از عیـاران ایـران قبـل از اسـلاممیباشد. رواج آیین عیاری بعد از اسلام نشانه...

در این مقاله نحوه مواجهه سیاسی و مذهبی علاءالدین محمد سوم، پیشوای اسماعیلی الموت و جلال الدین خوارزمشاه در فاصله سالهای 618ق تا 628ق بررسی شده است. قبل از این دوران یورشهای مغولان باعث از هم پاشیده شدن حکومت خوارزمشاهیان گردید و در دوران مورد بحث، جلال الدین می کوشید که در مقابل مغولان ایستادگی نماید. از سویی اسماعیلیان الموت نیز قبل از این، رسولی را نزد مغولان فرستاده و اظهار ایلی نموده بودند....

منازعات فرقه‏ای، مهم‏ترین عامل حادثه ساز در تاریخ بغداد بود که در شرایط خاص سیاسی، اقتصادی و مذهبی این شهر رخ داد.با استقرار خلفای عباسی در بغداد، دارالخلافه عباسیان به زودی مرکز اقوام، ادیان و مذاهب گوناگون شد. از همان آغاز، بافت ناهم‏گون جمعیتی و تضاد منافع سیاسی و اقتصادی، زمینه‏ساز بسیاری از آشوب‏ها و درگیری‏های شهری میان عرب، ترک و ایرانی بود. با شکل‏گیری رسمی مذاهب شیعه و سنی، تلاش علما و...

گسترش اندیشه تشیع در خارج از شبه جزیره عربستان و عراق معلول عوامل چندی از جمله مهاجرت شیعیان به سرزمین های دیگر بود و تقابل آنها با خلفای اموی و عباسی این روند مهاجرت را تسریع کرد. در خصوص ورود تشیع به ایران، می­توان گفت که اندیشه شیعی نخست مناطق همجوار با سرزمین عراق را تحت­تأثیر قرار داد. اگرچه گذرگاه های طبیعی غرب فلات ایران یکی از مجاری اصلی ورود تشیع به ایران بود، اما ولایات خوزستان به قدر...

جنبش مزدکیان که از حوالی سال 494م آغاز شده بود، سرانجام به علت عدم تشکل و آگاهی سیاسی مردم در سال 524م با یک قتل عام بی شرمانه درهم شکست و امیدها را به یأس مبدل ساخت. بدین ترتیب، مزدک به کشته شد. امّا چه باک، ملت ایران دیگر از خواب غفلت برخاسته بود و بذر انقلاب علیه ستم و استبداد افشانده شده بود. نوشتاری که در پیش روی شماست، محصول تلاشی است برای بازنمایی سیر اندیشه مزدکی در بخشی از پهنه گسترده ت...

چکیده نقش خاندان برمک و سهل در انتقال فرهنگ و آداب حکومتداری ایران باستان به خلافت عباسی برمکیان از جمله خاندان های بانفوذ ایرانی در دستگاه خلافت بودند،که پیش از اسلام سدانت و تولیت معبد نوبهار را که معبدی بودائی بود بر عهده داشتند. با پذیرش اسلام توسط این خاندان در قرن اول هجری، زمینه ای فراهم شد که آنان بتوانند به دستگاه خلافت عباسی راه یابند. از معروف ترین افراد این خاندان یحیی برمکی و ف...

آئین ها و مراسم شیعی جزئی از آداب و رسوم اجتماعی شیعیان در جوامع اسلامی محسوب می شود که سرچشمه آن به عصر امامان شیعه باز می گردد . این آئین ها در طول تاریخ تحت تاثیر شرایط مختلف، دچار دگرگونی شده و به صورت های مختلف برگزار شده اند. دوران آل بویه و صفویه از جمله دوران هایی است که در طول تاریخ شیعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است .این اهمیت در برگزاری آئین ها و مراسم نیز متجلی است.برگزاری مراسم در ...

موقعیت جغرافیایی خاص منطقه دیلم به سبب دارا بودن نواحی کوهستانی وسیع و دست نیافتنی، موجب پرورش مردمانی جنگجو، رزمنده و سلحشور در این نواحی می گردید که با مهارت های خاص رزمندگی و فنون جنگی آشنا بودند .اینان همواره ضمن جلوگیری از ورود سپاهیان مهاجم به این سرزمین، از استقلال منطقه خویش دفاع می کردند. همین ویژگی ها باعث گردید تا این ناحیه به صورت پایگاه مناسبی برای مخالفان حکومت مرکزی درآید و یکی ا...