در ادبیات ایران شناسی شکل بندی اجتماعی ایران پیشا سرمایه داری بر حسب گفتمانهای فئودالیسم،آسیاتیسم(شیوه تولید آسیایی) و پاتریمونیالیسم(رویکرد وبرگرایان) مفهوم یابی شده است.در دو گفتمان نخست ،کلیت جامعه و اقتصاد عصر صفوی فاقد منطق اقتصادی مجزا و تابع اقتصاد روستایی است،و در گفتمان سوم،ایران آن عصر در سایه حضور نظام پاتریمونیالی(به عنوان یک عنصر سیاسی )تعریف می شود.در هر سه گفتمان،کلیت جامعه و اقت...

 چهارباغ در مقام منظر و سبکی معمارانه است که در پرتو نگرة دینی ـ معرفتیِ ایرانیِ مسلمان در عهد صفوی به بلوغ و جلوه‌ای مثال‌زدنی دست‌ می‌یابد. چهارباغ در ارتباط با مفهوم بهشت‌های چهارگانه قرآن کریم، نقل و سیره ائمه معصومین: و توجه ویژه به سنت اسلامی و گران‌قدر وقف در دوران صفوی آینه‌دار معماری اسلامی است. دقت نظر در این منابع و جهانِ ادبیات، حکمت و عرفان آن دوره، دقایق معنوی و حکمی مفهومِ بهشت قرآنی...

شروع حکمروائی صفویه بیش‌تر با نظر به رسمیت یافتن تشیع، تمرکز و یکدست شدن حاکمیت سیاسی و درگیری با عثمانی و ازبکان مورد مطالعه قرار می‌گیرد. اما افراد و گروه‌های مختلفِ درون قلمرو صفوی، چگونه با شرایط جدید مواجه شدند و سیاستهای حکومت صفوی چه عاقبتی برای آنها رقم زد؟ تا آنجا که به موضوع ما مربوط می‌شود، از همان آغاز سادات به طور وسیع از سوی حکومت در مناصب رسمی بکار گرفته شدند، حتی منصب صدارت به ان...

شکوفایی ورونق اقتصادی جامعه نقش عمده ای در تعیین مسیر تحولات تاریخی و حرکت جامعه به سوی پیش رفت ایفا می کند. پیوند ناگسستنی اقتصاد با دیگر مسائل، عامل تأثیر گذار بر این حرکت بوده است. رویکرد این پژوهش بیش از هر چیزی توصیف و بررسی تعامل نهادحاکمیت بااقتصادجامعه درعصرصفویه است. اهمیّت این موضوع وقتی آشکار می گردد که وضعیّت اقتصادی دوره صفوی به صورت سلسله حوادث سیاسی زمان هر کدام از پادشاهان صفوی د...

چکیده ذهبیه، سلسله صوفیانه شیعی بود که در تمامی دوران حکمرانی صفویان در ایران حضور داشت و در عرصه های اجتماعی – سیاسی ایفای نقش کرد. این طریقت نسبت به دیگر سلسله های صوفیانه عصر صفوی اعم از شیعه و سنی، در طول حیات خویش، فراز و فرود کمتری داشته است. با این وجود روابط آنان با دولت صفوی، تحت تأثیر شرایط سیاسی و مذهبیِ جامعه ایران عصر صفوی را می توان به سه دوره متمایز تقسیم کرد. این پژوهش با روش توص...

ظهور و تثبیت اسلام به عنوان آخرین کیش آسمانی پیروان دیگر ادیان مورد تأئید را در حوزه ی اقلّیّت و تحت عنوان اهل ذمّه مستحق پرداخت جزیه نمود. در این میان با ورود اسلام به ایران گرچه بازماندگان دیانت یهودی با صراحت بیشتری در ردیف اهل کتاب جای داشتند، امّا زرتشتی گری به عنوان برترین جلوه ی باوری عصر باستان با تسامح مورد پذیرش قرار گرفت. در واقع گذار این دو اقلّیّت تا روزگار صفوی کمتر در منابع انعکاس یافت...

هنگامیکه که شاه اسماعیل حکومت صفوی را در سال 907ه ق بنیان گذاشت،بی شک شناخت دقیق از حکومت عثمانی و قدرت آن نداشته است و آگاهی از قدرت و برتری سلاطین عثمانی بطور کامل و دقیق بعد از جنگ چالدران برای شاهان صفوی میسر گردید.بعد از این ، سیاست و رفتار شاهان صفوی در قبال حکومت عثمانی همواره با احتیاط همراه بود،تا از تحریک همسایه نیرومند جلوگیری کنند. اما شاهان صفوی ورای این مناسبات و روابط،اکثریت نسبت...

چکیده تزیینات ابنیه دوران اسلامی یکی از مهمترین دغدغه های هنرمندان و معماران این دوران محسوب می شده است؛ بطوریکه با استفاده از آجر، گچ و کاشی های درخشان، زیباترین طرح های هندسی، نقوش اسلیمی و کتیبه ها را بوجود آورده اند. دوره صفوی به حق یکی از درخشان ترین ادوار هنر اسلامی ایران است. در این دوره به سبب ایجاد یک حکومت مرکزی قدرتمند و امنیت حاصل از آن و البته هنر دوستی و هنرپروری پادشاهان این سلس...

چکیده: آنچنان که می دانیم فرش، این هنر والا اهمیت فراوانی در میان مردم ایران زمین داشته و دارد. از این رو در نظر گرفتن این مهم و نیز وجود تصاویر بسیاری از آن در بخش مهمی از هنر ایران، یعنی نگارگری، بالاخص دوره ی صفویه ما را بر آن میدارد تا به بررسی نمونه هایی از نگاره های موجود در مکاتب مختلف صفوی بپردازیم. و مطالعاتی تطبیقی از تصویر فرش در میان این مکاتب داشته باشیم. در مسیر این مطالعات تغییر...

پژوهش حاضر را باید در موضوع بررسی چالش های جنبش های مذهبی در عصر صفوی مورد بررسی قرارداد.این پژوهش چشم‏اندازی است بر اوضاع سیاسی ایران در دوره دولت صفوی و می‏کوشد سیر دگرگونی‏های تدریجی در ساخت اولیه دولت صفوی را از درون حوادث جست‏وجو کند. به این ترتیب، لازم است که جنبش های مذهبی این دوره بررسی شود. حوزه بررسی این موضوع کتب مختلف تاریخی نگاشته شده در عصر صفویه می باشد که به چندین منابع دست اول...