چکیده مناسبات دولت صفویه با همسایه غربی خود، دولت عثمانی، از همان زمان شاه اسماعیل اول (930- 907ه‍.ق.) توأم با کشمکش و ستیزه و درگیری¬های نظامی بود. نقطه عطف این ستیزه¬ها جنگ چالدران (در سال 920ه‍.ق.) بود که درگیری-های درازمدت بعدی را در پی داشت. با مرگ شاه عباس اول در 1038ه‍.ق. که در حیات خود توانسته بود چند بار عثمانیان را شکست دهد، و در آغاز سلطنت شاه صفی (1052- 1038ه‍.ق.)، بار دیگر عثمانیا...

مقام وکالت در ساختار حکومتی و اجتماعی ایران عصر صفوی جایگاه خاصی داشت. با فروپاشی حکومت صفویه، مدعیان مختلف سلطنت، مقام منسوخ‌شدۀ وکالت دولت را احیا کردند و این مقام به‌تدریج با کسب اختیارات گسترده در سایر مشاغل دیوانی، حکومتی و نظامی رواج یافت. در پژوهش کنونی به این سوال پاسخ داده می‌شود که کدام مناسبات سیاسی ـ نظامی در دوره‌های افشاریه و زندیه، موجب افزایش نقش‌ منصب وکیل‌الدوله شد؟ در این پژو...

تشیع و تصوف در شکل گیری دولت صفویه نقش اساسی داشتند و این دو پایه های اصلی حکومت صفویه را تشکیل می داند لذا پادشاهان صفوی نه تنها خود را مروج و حامی مذهب تشیع می دانستند بلکه در مقام مرشد کامل در رأس اهل تصوف نیز قرار می گرفتند اگرچه روابط آنها با صوفی ها دارای تحولات زیادی بوده است . در ابتدا دوره صفوی، صوفی ها نقش مهمی در سیاست و اداره امور ایفاء می کردند ولی به تدریج از اهمیت آنها کاسته شد و...

پس ازتشکیل دولت شیعی­مذهب صفوی در آغاز سدۀ دهم/شانزدهم معادلات سیاسی در غرب آسیا برهم خورد. تفاوت مذهبی میان صفویان و عثمانیان، نارضایی دولت عثمانی از تشکیل دولتی نیرومند در شرق قلمرو خویش، تبلیغات مذهبی صفویان در قلمرو عثمانی، ادعای عثمانیان مبنی بر سروری جهان اسلام و اختلافات سیاسی میان دو دولت، رویارویی عثمانیان و صفویان را اجتناب­ناپذیر کرده بود. در فاصلۀ سال‌های 907ـ1003ه‍.ق/ 1501ـ1594م سی...

در بررسی مناسبات صفویه و عثمانی، معمولاً بر ماهیت ستیزه­جویانۀ آن تأکید شده­ است. با وجود تنش­های مستمر بین دو دولت که از پشتوانه ­های ایدئولوژیک نیز برخوردار بود، صفویان به­ دلایل مذهبی، سیاسی و اقتصادی و ضرورت­ های عینی و عقلانی، از همان آغاز در سیاست خارجی خویش نسبت ­به دولت عثمانی، به­ رابطۀ تعاملی و هم­گرایی مبتنی ­بر صلح و صلاح می­اندیشیدند. از این­ رو، یکی از جنبه ­های مهم روابط صفویه و ع...

بررسی و تجزیه و تحلیل آثار هنری گذشته یکی از اهداف مهم پژوهشهای هنری است که در راستای کشف قواعد و روابط به کار رفته در این آثار می باشد. در این میان هنر دوره صفوی با تنوع فرم و نقش و گستردگی آثار از دوران درخشان هنر ایران می باشد. هنر قفل سازی عهد صفوی شاهد استفاده گسترده از طرحها و نقشهای متنوع در ساخت آثار می باشد، که علاوه بر استفاده از طرحها و فرمهای جدید بهره جستن از تناسبات دقیق در ساخت...

نتیجه گیری : حضور عالمان دینی در دو گروه عالمان دینی ایرانی و سادات که غالباً مقامات صدر را در طور حکومت صفویه در اختیار داشتند و علمای مهاجر مخصوصاً علمای جبل عامل که غالباً مناصب « شیخ الاسلام » و قضاوت را بر عهده داشتند از نکات مهم تاریخ معاصر است مقام صدر در دستگاه حکومت صفوی عهده دار ریاست بر امور شرعیه بود و انتصاب شیخ الاسلامان و امامان جمعه با پیشنهاد وی صورت می گرفت و از طرف دیگر مشروعی...

یکی از اقلیت های دینی ساکن ایران در دوره ی حکومت صفویه، یهودیان ایران بودند. در دوره ی حکومت صفویان، قدرت سیاسی و نفوذ اجتماعی علما و روحانیون که غیر مسلمانان را کافر می-دانستند از جمله عواملی بود که وضع زندگی یهودیان ایران را در این دوره به صورت نا مطلوبی رقم زده بود. یهودیان که حضور دیرینه ای در تاریخ ایران داشته اند فراز نشیب ها و پیچید گی های بسیاری را به خود دیده اند. درگذر جوامع اسلامی اق...

در مقاله حاضر تلاش می‌شود تا با تمرکز بر تحولات شماخی به عنوان یک کانون‌ مطرح شهرنشینی در جنوب قفقاز، عوامل مؤثر بر فرسایش سیمای کالبدی و حیات اجتماعی آن در دوره‌ای متأخر بررسی شود. پرسش محوری پژوهش ناظر بر روند فرساینده‌ای است که در سده دوازدهم/هجدهم، کلیت حیات شهری در شماخی را از میان برد و این شهر مهم دوره صفوی را به ویرانه‌ای خالی از سکنه تبدیل کرد. به این منظور، نخست چشم‌اندازی از وضعیت شم...