مقدمه: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان‌ها در جوامع بشری، بهره‌مندی از روابط انسانی سالم است. به نظر می‌رسد یکی از معتبرترین منابع برای ترسیم الگوی روابط انسانی سالم، قرآن کریم به‌عنوان کتاب راهنمای بشریت و هدایتگر سعادت است که در دو بُعد دنیوی و اخروی دستورالعمل‌هایی را برای انسان بیان نموده است. در قرآن کریم با استفاده از کلیدواژه «محبت» و واژگان هم‌خانواده آن تلاش شده است تا الگوی مناسبی برای ...

فتح‎الله گولن از جمله نظریه‎پردازان الهیات اجتماعی است که عمده‎ترین نظریه‌های وی بر نوع کاربرد اسلام در وضعیت مدرن متمرکز است. وی بر مقوله‎هایی مانند خدمت، کار، آموزش و در مجموع ساخت جهان اجتماعی بر اساس مفاهیم اسلامی تأکید می‌ورزد. از همین‌رو، قرائت وی از اسلام در مقابل قرائت اسلام سیاسی قرار می‌گیرد، زیرا وی اجرایی‌شدن اسلام را امری اجتماعی و فارغ از مسیر دولت ساماندهی می‎کند. در نوشتار حاضر ...

طبق مبانی حکمت متعالیه، نفس انسانی بعد از حدوث در این عالم، بنا بر استعدادی که دارد، آن به آن از فعلیّتی خارج می¬شود و فعلیّتی جدید می¬یابد و در این سیر به تجرّد می-رسد تا آنگاه که بدن را رها می¬کند و مسیر تکاملی خود را بدون بدن عنصری (دنیوی) ادامه می¬دهد. تلقّی ابتدایی این است که طبق این مبانی، بازگشت نفس به بدن دنیوی در دار دنیا امری ناممکن است؛ و مهم¬ترین دلیل آن نیز قاعدة امتناع تراجع است. اما ...

ازنظر ابن سینا سعادت برترین چیزی است که موجود زنده درپی آن تلاش می کند. او باتوجه به مبانی هستی شناختی و انسان شناختی خود، جوهر اصلی انسان را عقل می داند که با اتصال به عقل فعال و رسیدن به مرتبۀ عقل مستفاد، به کمال نهایی و سعادت حقیقی خود می رسد و از والاترین، بادوام ترین و بیشترین لذت بهره مند می شود. در این مقاله، پس از تبیین و تحلیل دیدگاه ابن سینا دربارۀ سعادت، آن را بررسی و نقد می کنیم. غف...

مقاله حاضر در دو بخش، بحث خود را متمرکز کرده است: 1. الگوهای مختلف درباره بینش‏های دنیوی؛ 2. تطبیق اندیشه ‏های امام علی علیه ‏السلام درباره دنیا با یکی از این الگوها. در بخش اوّل، پنج بینش درباره دنیا الگو بندی شده است: الگوهای مربوط به بینش‏های دو جهان ‏نگر؛ الگوهای مربوط به تک جهان ‏نگر. الگوهای تک جهان نگر در دو قسم دنیا محور و دنیاگریز و الگوهای دوجهان‏نگر در سه قسمِ‏دنیای حداکثر، دنیای حد...

حکومت دینی در اداره اجتماع، از قواعد ویژه خویش مدد می گیرد. که از جمله آن، مصلحت است. آیا حرکت نظام اسلامی بر مدار مصلحت، آن را به سوی عرفی شدن سوق خواهد داد؟ حامیان عرفی شدن، مصلحت را گذرگاهی به سوی عرفی شدن دانسته اند. این پژوهش بر آن است تا با بررسی توصیفی-تحلیلی مصلحت در اندیشه حضرت امام از یک سو، و بررسی عناصر و مولفه های عرفی شدن، ارتباط این دو را تبیین کند. از دیدگاه ما مصلحت نه تنها گام...

نظریه انتخاب عقلانی، نظریه‌ای است که برخی از صاحب‌نظران متقدم، به ویژه اقتصاددانان کلاسیک و مردم‌شناسان‌ اقتصادی و اجتماعی، به آن توجه ویژه داشته‌اند و صورت خام ایده انتخاب عقلانی را برخی از آنها پردازش کرده‌اند. تبیین رفتارهای دینی مردم در دنیای مدرن بر مبنای تبیین‌های نظریه دنیوی ‌شدن اهمیت قابل توجهی در جامعه‌شناسی دین داشت. اما این نظریه به علت پاره‌ای کاستی‌ها نمی‌تواند تبیین جامع و کاملی ...

انسان به عنوان پیچیده ترین موجود هستی همواره مد نظر فیلسوفان و متکلمان بوده است.ملاصدرا و نیچه از فیلسوفان برجسته جهان اسلام و دنیای غرب، از جمله اندیشمندانی هستند که ضمن تأکید بر انسان شناسی، نتایج فلسفی آن را مورد بحث قرار داده اند . انسان در هر دو اندیشه موجودی مرکب از روح و جسم است . در اندیشه صدرایی روح امری الهی و فناناپذیر است و هویت حقیقی انسان را تشکیل می دهد. در اندیشه نیچه روح امری...

مسألۀ اصلی این پژوهش تحلیل چیستی سعادت از دیدگاه مسکویه، و روش تحقیق آن توصیفی‌ـ‌تحلیلی است. مسکویه سعادت را به عنوان خیر و کمال در قیاس با صاحب‌اش تعریف می‌کند. بر این اساس یک وابستگی و پیوستگی میان خیر و کمال و سعادت برقرار می‌کند. او برای خیر دو تعریف ارائه می‌دهد و آن را به اقسام مختلفی مثل خیرات شریف، ممدوح، مطلق و غیرمطلق، عام و... تقسیم می‌کند. از تأمل در برخی از این اقسام این پیوستگی به...

سهروردی در آثار و مکتوبات متعدد خویش، درباره‌ی سعادت بحث کرده و همین امر مبین اهمیت فراوان این مسأله در دیدگاه اوست. شیخ اشراق تنها به بیان یک تعریف از سعادت اکتفا کرده است و سعادت را در برخی از مکتوباتش به دو قسم سرمدی (آن جهانی) و مجازی (این جهانی) و در برخی دیگر از آثارش به دو قسم ابدی و غیر ابدی تقسیم کرده است. او هم‌چنین بر این باور است که میان نور و سعادت رابطه‌ی وثیقی وجود دارد و سعادت ر...