در زبان فارسی فرایندهای متعددی برای واژه‌سازی وجود دارد. ساخت انواع واژه بر پایۀ موازین و معیارهایی صورت می‌گیرد که برای زبان پذیرفته شده و معهود است. عدول از این موازین به هنجارشکنی زبانی منجر می‌شود. در شعر سبک هندی، واژه‌های تازۀ فراوانی ساخته شدند. یکی از مهم‌ترین فرایندهای ساخت واژه در سبک هندی که موجب غنای زبان هم شده، اشتقاق است. در سبک هندی، علاوه بر اینکه بر اساس قواعد عادی و متداول وا...

در این پژوهش مسائل زیر مورد توجه است: نظر این دو از عقل به عنوان یکی از اصلی ترین امکانات شناختی بشر چیست؟ و رویکرد غالبشان از عقل در معرفت دینی چیست؟ در تعارض بین عقل و نقل، چه راه حلی را پیشنهاد می کنند؟ نتایج اینکه عقل از نظر این دو در کنار نقل مهم ترین امکانات معرفت دینی است. اگر چه جوادی آملی معنای عامی برای عقل در نظر می گیرد. هر دو محدودیت هایی برای توانایی های عقل در کشف معارف دینی در ج...

بررسی درون مایه های مشترک عرفانی دفتر اول و دوم مثنوی مولوی با دفتردل علامه حسن زاده آملی چکیده : مثنوی یکی از بزرگترین شاهکارهای عرفانی شعر فارسی، به زبان شیوا وقالب تمثیل،عمده ترین مباحث عرفانی و اخلاقی اسلامی را بیان کرده است. از سنایی و عطار و شعرای کلاسیک دیگر الگو گرفته و توانسته الگویی مناسب برای متأخرین خود و منبعی جهت تحقیقات عرفانی باشد. علامه حسن زاده آملی نیز عالم وعارف معاص...

چارلز تیلور، فیلسوف مسیحی و استاد جوادی آملی، اندیشمند مسلمان، منتقد سکولاریسم و در پی تقویت دین در جهان مدرن هستند. به اعتقاد آنها، انسان محوری از مهم ترین مؤلفه های سکولاریسم و رقیب دین است. اندیشمندان مذکور با دغدغه های مشترک به بررسی ابعاد مختلف سکولاریسم و انسان محوری می پردازند و امکان های دین در جهان معاصر را رصد می کنند. استاد جوادی آملی بر سکولاریسم سیاسی تمرکز می کند و در نهایت، دین و...

مقاله پیش رو ترجمه ای است از کوششی که دکتر صائب عبدالحمید برای استخراج نظریه تفسیر قرآنی تاریخ از کتاب «التفسیر الاسلامی للتاریخ» دکتر عماد الدین خلیل چاپ 1412 قمری انجام داده و آن را در بخش پایانی (کتاب فلسفه التاریخ فی الفکر الاسلامی چاپ 1428 قمری ص 589-628) قرار داده است. در این مقاله اصول اندیشه دکتر عمادالدین خلیل تبیین گردیده و در پایان نیز دیدگاه او مورد نقد استخراج کننده مقاله قرار گرفت...

امروزه، اصطلاح «داغ‏دیدن» به‏معنی مصیبت‏دیدن و دربارۀ مرگ عزیزان، به‏ویژه فرزند به‏کار می­رود. با توجه به شواهدی از متون ادبی و تاریخی مانند تاریخ بیهقی (قرن پنجم) و تاریخ‏الوزرای ابو‏الرجای قمی (قرن ششم)، به‏نظر می­رسد این ترکیب در گذشته، به‏معنی دیدنِِ داغ بوده است؛ به عبارت دقیق‏تر، در گذشته، «داغ‏دیدن» فعل ساده بوده و «داغ»، مفعول فعل «دیدن» به‏شمار می‏رفته است. از قرن یازدهم هجری به‏بعد، «دا...

با نگاهی اجمالی به مطالعاتی که در باب سبک هندی انجام شده­ ‌‌است، به صراحت می­توان دریافت که بیشتر این پژوهش­­ها، اصطلاح «معنای بیگانه» و اصطلاحات معادل آن (چون معنای غریب و دور، مضمون­سازی­های پیچیده و ...) را از عناصر بایسته و از مختصات اصلی سبک هندی، و تلاش بسیار برای یافتن «معنای بیگانه» و مضامین تازه را سیرۀ شعرای سبک هندی می­دانند. این جستار، یکی از صناعات کنایه­محور و پرکاربرد در غزل صائب...

در این مقاله بر آنیم که یکی از منظومه‌های شعری دورة صفویه متعلق به شاعر و ادیب دوره شاه عباس دوم، میرزاطاهر وحید قزوینی را مورد ارزیابی  قرار ‌دهیم تا دریابیم که شاعر در بکارگیری  ویژگی‌های زبانی و ساختاری این منظومه از چه اصولی بهره جسته است. این اثر ارزشمند که بیش از بیست هزار بیت دارد متأثر از سبک هندی است و به دلیل پیروی وحید قزوینی از شاعر هم‌عصر خود، صائب تبریزی، دارای مضامین لطیف و معتدل...

این پایان نامه به پژوهش در زمینه روش تفسیر تسنیم نوشته - آیت الله جوادی آملی ـ اختصاص دارد که با مراجعه به تفسیر تسنیم و دیگر آثار ایشان انجام می پذیرد. در این نوشتار پس از بیان زندگی نامه مفسر و معرفی کلی تفسیر به مبانی، روش و گرایش تفسیر تسنیم پرداخته می شود. و چنین نتیجه گیری می شود که مفسر تسنیم از سه روش تفسیر قرآن به قرآن، قرآن به سنت و قرآن به عقل استفاده کرده و روش تفسیری آن جامع است. ت...

بررسی شکوه و آموزه های تعلیمی نهفته در اشعار طالب آملی به عنوان یک شاعر عارف، جدا از شناخت اوضاع سیاسی و اجتماعی، به شناخت افکار، عقاید و زبان خاص او وابسته است. بدین منظور در این گفتار ابتدا به توضیحی اجمالی پیرامون زبان خاص عرفا پرداخته می شود تا از زبان رمزی عرفانی اطلاعاتی به دست آوریم. سپس از میان اشعار مختلفی که طالب در آنها شکوه و شکایتی را مطرح ساخته است به شکوه او از مردم خواهیم پرداخت...